زردک (هویج ایرانی) و طب سنتی

تحریریه ماهنامه دنیای تغذیه

از قول امام صادق (ع) در کتاب کافی نقل شده است که زردک مایه ایمنی از قولنج و بواسیر است و ‌توان نزدیکی را تقویت می‌کند؛ نعوظ ایجاد  می‌‌کند و کلیه‌ها را گرم می‌کند. در حدیث دیگری نیز  آمده است که کلیه‌ها را گرم می‌کند و توان جنسی را افزایش می‌دهد.

امام کاظم (ع) به شخصی توصیه فرمودند که زردک استفاده کند، وی گفت دندان ندارم چگونه آن را مصرف کنم؟ امام فرمودند: آن را بپز و بخور. چند نکته در این مطالب است که این گیاه تقویت کننده بدن و گرم کننده بدن است؛ زیرا برای بیماری قولنج که معمولا ناشی از سردی است و باعث جمع شدن عضلات بدن و ایجاد حالت اسپاسم می‌شود ، مفید است.

تقریبا می‌توان گفت یکی از علت‌های بواسیر هم افزایش سودای خون و، سردی مزاج و خشکی مخاط و خون مقعد می باشداست. لذا برای این مورد هم توصیه به مصرف هویج شده است. همچنین در این احادیث اشاره شده کسانی که توان جنسی ضعیفی دارند از این میوه نفع می‌برند از این رو باعث تقویت توان جنسی و همچنین باعث تقویت نعوظ (سفتی آلت تناسلی) نیزمی ‌شود که امروزه علت شمار قابل توجهی از ناتوانی‌های جنسی را به خود اختصاص داده و داروهای شیمیایی زیاد و متنوعی در این حوزه به بازار عرضه شده که معمولا دارای عوارض می‌‌باشند.

طبع یا مزاج زردک گرم و تر است و دارای رطوبت بسیار خوب و اصطلاحا فضیله می‌باشد. خوردنی‌هایی که این خصوصیات را دارند جزو بهترین خوراکی‌ها محسوب می‌شوند به طوریکه خاصیت غذایی داشته و برای انسان مفیدند و می‌توانند جایگزین مواد غذایی شوند و می‌توانند تامین کننده مواد مفید و لازم برای بدن باشند؛  ولذا عامل بقای بدن زنده هستند (زیرا بدن شخص زنده، گرم و دارای رطوبت است چون موقع مردن و پس از مرگ بدن رو  به سردی و خشکی  می‌‌رود.)  زردک تقویت کننده معده است و تا حدودی ملین است بنابراین برای رفع یبوست خوب است. مایع جنسی (منی) را زیاد می‌کند و نعوظ را هم افزایش می‌دهد.

مخصوصا اگر به صورت مربا و یا حلوا آماده مصرف شود یعنی قدری شیرین ‌تر تهیه و پخته شود. اگر آن را در سرکه بپرورانند (ترشی) برای کوچک کردن طحال‌های بزرگ بسیار مفید است و بدیهی است موارد مذکور بیشتر برای افراد با مزاج سرد و خشک و یا غلبه سودا می‌باشد، چون یکی از عوارض افزایش سودا، بزرگ‌ شدن و دردناک شدن طحال است.

از آنجایی که دارای گرمی مفیدی است، برای معده‌های سرد، خوب است. همانطور که قبلا گفته شد علائم کبد و معده سرد به طور عمده عبارت است از سوءهاضمه، سردی بدن و اندام‌ها، ضعف قوا و تهوع. جرم آن (منظور خام خوردن آن است)، دیر هضم بوده و نفاخ است؛

به همین دلیل همان گونه که در حدیث اشاره شده است باید بصورت پخته و یا مربا مصرف شود،  ویا همراه با برخی ادویه ‌جات گرم مثل دارچین استفاده گردد. تخم هویج خاصیت مدر (ادرار آور) دارد و آن هم باعث تقویت قوه جنسی می ‌شود. زردک بصورت پودر یا جوشانده نیز قابل استفاده است.

خود هویج هم مدر است. هویج بازکننده و مفتح انسدادهای مجاری کوچک داخل کبدی است و بواسطه این خاصیت  می‌‌تواند برای بهبود عملکرد کبد وکبد چرب مفید واقع شود. از بین برنده رطوبت ها‌‌های مانده و زاید بدن می‌‌باشد که عامل چاقی، کسالت، خستگی عمومی و انسداد مجاری کوچک هستند. برای سرفه و دردگلو و قفسه سینه مفید است که این موارد مشکلات در فصل پاییز و زمستان شایع هستند. لازم بذکر است افراد با مزاج گرم نباید در خوردن آن زیاده روی کنند و همچنین کسانی که از چاقی رنج می ‌برند، زیرا هویج به دلیل غذائیت زیاد،  چاق کننده است.