علائم و نشانه های سرطان روده را بشناسید

سرطان روده بزرگ بیماری خاموشی

به رشد سلول‌های سرطانی در کولون یا رکتوم (بخشی از روده بزرگ) گفته می‌شود. این بیماری به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌ها اتفاق می‌افتد که می‌توانند به بافت‌های دیگر بدن حمله کنند یا در آنها تکثیر یابند سرطان کولون یا روده‌ی بزرگ مشکل قسمت انتهای دستگاه گوارش است. چند سانتی‌متر آخر کولون یا روده‌ی بزرگ که به مدخل مقعد ختم می‌شود، رکتوم یا راست‌روده نام دارد.

اغلب سرطان‌ها یا کانسرهای کولورکتال از تجمع خوش خیم و توده‌ای شکل سلول‌های جدار روده که اصطلاحاً پولیپ نامیده می‌شوند، منشأ می‌گیرند. پولیپ های روده معمولاً کوچک بوده علائم بالینی ندارند و یا علائم مختصر و غیر محسوس ایجاد می‌کنند. بررسی و غربالگری منظم، به‌منظور پیشگیری از تبدیل پولیپ های روده به سرطان، توسط متخصصین توصیه می‌شود.

دکتر جواد غروبی فوق تخصص جراحی عمومی و دانشیار دانشگاه در مورد علائم بیماری سرطان روده بزرگ گفت:

در صورت ابتلا به این بیماری، تغییردرعادت اجابت مزاج شامل اسهال و یبوست، ایجاد می‌شود. اگر این تغییرات بیش از 4 هفته ادامه داشته باشد، باید جدی تلقی شود.

دیگر علائم سرطان روده بزرگ عبارت‌اند از:

1- خونریزی از مقعد و یا مدفوع حاوی خون

2-درد شکم، نفخ و دل‌پیچه

3- احساس عدم تخلیه کامل مدفوع و دفع ناقص

4- ضعف و خستگی مفرط

5- کاهش وزن غیرمترقبه و ناخواسته

علائم فوق بسته به محل گرفتاری و طول مدت ابتلا به سرطان کولورکتال، شدت و ضعف دارد.

پولیپ چیست؟

پولیپ ها در داخل روده شما رشد میکنند. بسیاری از آنها بی ضرر هستند، اما برخی از آنها اگر به موقع از بین نروند می توانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند. دو نوع از رایج ترین پولیپ های روده پولیپ های آدنوم و هایپر پلاستیک هستند. آنها زمانی که مشکلاتی در روند رشد سلولها و ترمیم در جدار روده بزرگ وجود دارد، شکل میگیرند.

عوامل خطری که شما قادر به کنترل آنها نیستید

چیزهایی که شما نمیتوانید آنها را کنترل کنید:

• سن : بسیاری از افراد با سن بالاتر از 50 سال
• ابتلا پولیپ یا بیماری التهابی روده
• سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال یا پولیپ روده بزرگ پیش سرطانی

عوامل خطری که می توانید آنها را کنترل کنید

سعی کنید از چیزهایی که می توانند شانس شما را در ابتلا به این بیماری افزایش دهند، پرهیز کنید:

• خوردن مقدار زیاد گوشت قرمز یا فرآوری شده، و یا گوشت هایی که در دمای بالا پخته میشوند.
• چاقی (داشتن چربی بیش از حد در اطراف کمر)
• ورزش نکردن به اندازه کافی
• کشیدن سیگار
• مصرف زیاد الکل

علائم سرطان روده چه هستند؟

سرطان کولورکتال نشانه های هشدار دهنده ای ندارد، بنابراین چکاپ کردن از اهمیت زیادی برخوردار است. تشخیص به موقع این بیماری به درمان آن بیشتر کمک میکند. به همان نسبت که بیماری بدتر می شود، شما ممکن است خون در مدفوع خود ببینید و یا درد در شکم خود داشته باشید، این بیماری مشکلاتی همچون یبوست یا اسهال، کاهش وزن بدون علت، و یا خستگی نیز به همراه دارد. زمانی که این علائم ظاهر می شوند، تومورها برای درمان بزرگتر و سخت تر میشوند.

آزمایشاتی که سرطان روده را تشخیص میدهند

آزمایشات غربالگری در تشخیص به موقع سرطان کولورکتال از اهمیت زیادی برخورداند. اغلب افراد بالای 50 سال هر 10 سال یک بار باید کولونوسکوپی داشته باشند. این آزمایش از یک لوله با یک دوربین کوچک در طیف کولون و رکتوم استفاده میکند. این آزمایش می تواند به جلوگیری از سرطان روده بزرگ با تشخیص به موقع تومور کمک کند. پس از تشخیص پزشک شما پولیپ را حذف خواهد کرد .

کولونوسکوپی مجازی

این نوع کولونوسکوپی از یک سی تی اسکن برای نشان دادن مدل سه بعدی از روده بزرگ شما استفاده میکند. این تست می تواند پولیپ ها و یا مشکلات دیگر را بدون قرار دادن دوربین در داخل بدن شما نشان دهد. عیب اصلی این نوع این است که ممکن است پولیپ های کوچک را تشخیص ندهد، و اگر دکتر شما متوجه آنها نشود، باز هم نیاز به یک کولونوسکوپی واقعی دارید. پزشک شما میتواند هر پنج سال یک کولونوسکوپی مجازی را پیشنهاد دهد.

باریم انما

این نوع از اشعه های X به پزشک شما اجازه میدهد تا نگاهی اجمالی به داخل کولون و رکتوم شما بیندازد. این روش راه دیگری برای تشخیص پولیپ ها، تومورها، و یا سایر تغییرات در روده شما است. مانند کولونوسکوپی مجازی، پزشکان هر گونه نشانه غیر معمول را با کولونوسکوپی منظم پیگیری میکنند. پزشک شما ممکن است هر 5 سال یک بار، پیشنهاد دهد که باریم انما داشته باشید.

سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر

ممکن است پزشک شما این آزمایش را به جای کولونوسکوپی توصیه کند. در این آزمایش از یک لوله بلند و باریک برای دیدن داخل رکتوم و قسمت پایین روده بزرگ شما استفاده میشود. این لوله نور و دوربین دارد، و پولیپ ها و سرطان را نشان میدهد. اگر پزشک شما می گوید این آزمایش برای شما مناسب است، شما باید هر 5 سال این آزمایش را انجام دهید.

آزمایش خون در مدفوع

آزمایش خون مخفی مدفوع و آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع می تواند نشان دهد که آیا شما در مدفوع خود خون دارید یا خیر، مشاهده خون در مدفوع می تواند نشانه ای از سرطان باشد. شما دو یا سه نمونه کوچک از مدفوع خود را به پزشک برای بررسی میدهید. پزشکان معمولا این آزمایشات را هر سال یک بار توصیه می کنند. اگر نمونه های شما نشانه هایی از خون را نشان دهد، ممکن است به کولونوسکوپی نیاز داشته باشید.

آزمایش DNA مدفوع

آزمایش جدیدی به نام کولوگارد (Cologuard) وجود دارد که به دنبال خون یا دی ان ای مشکوک در نمونه مدفوع شما است. این آزمایش در تشخیص سرطان روده بزرگ بسیار دقیق است، اما اگر تشخیص انجام نشد، شما باز هم نیاز به پیگیری کولونوسکوپی دارید. Cologuard نمی تواند جای آزمایش کولونوسکوپی را بگیرد. انجمن سرطان آمریکا آزمایش DNA مدفوع را هر 3 سال یک بار توصیه میکند.

تشخیص درست

اگر آزمایشی تومور احتمالی را نشان دهد، گام بعدی بیوپسی ( بافت برداری یا نمونه برداری ) است. در طول کولونوسکوپی، پزشک شما پولیپ ها را بیرون می کشد و از هر قسمت از روده بزرگ که مشکوک به نظر میرسد نمونه های بافتی میگیرد. متخصصان بافت را زیر میکروسکوپ برای دیدن اینکه آیا سرطانی است یا خیر، مورد بررسی قرار میدهند.

مراحل سرطان روده

کارشناسان هر سرطانی را که تشخیص میدهند مرحله بندی میکنند- فرایندی برای دیدن اینکه چقدر این بیماری گسترش یافته است. مراحل بالاتر بدین معنی است که شما به مورد جدی تر از سرطان مبتلا هستید. اندازه تومور همیشه تفاوت ایجاد نمیکند. افزون بر این مرحله بندی کردن به پزشک شما کمک میکند تصمیم بگیرید که چه نوع درمانی صورت گیرد.

• مرحله صفر: سرطان در پوشش درونی کولون یا رکتوم است.
• مرحله اول: این بیماری به لایه عضلانی کولون یا رکتوم پیشرفت کرده است.
• مرحله دوم: سرطان به داخل بیرونی ترین لایه کولون یا رکتوم پیشرفت کرده است.
• مرحله سوم: سرطان به یک یا چند گره لنفاوی در این منطقه گسترش یافته است.
• مرحله چهارم: سرطان به سایر قسمت های بدن، مانند کبد، ریه، و یا استخوان گسترش یافته است.

میزان زنده ماندن

امید برای بهبود ٬ بستگی به مرحله سرطان شما دارد. ممکن است از پزشک خود بشنوید که میزان بقا پس از ابتلا به این نوع سرطان 5 سال است. این به معنی درصد افرادی است که 5 سال یا بیشتر پس از تشخیص بیماری زندگی میکنند. مرحله اول نرخ بقای 5 ساله از 87٪ تا 92٪ دارد. اما به یاد داشته باشید که کسانی که این آمار را بیان میکنند نمی توانند پیش بینی کنند برای هر کسی چه اتفاقی خواهد افتاد. کارهای بسیاری وجود دارند که می توانند امید به زندگی را در افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ تحت تاثیر قرار دهند، بنابراین از پزشک خود بپرسید شما در چه مرحله ای هستید.

آیا عمل جراحی میتواند کمک کننده باشد؟

جراحی، تاثیر درمانی بسیار زیادی در مراحل اولیه سرطان روده بزرگ دارد. در تمام مراحل به جز مرحله آخر، پزشکان تومورها و بافت اطراف آن را حذف میکنند. اگر آنها بزرگ باشند، پزشک شما ممکن است نیاز به جراحی قطعه کامل کولون یا رکتوم شما باشد. اگر بیماری به کبد، ریه، و یا دیگر اندام ها شما آسیب رسانده باشد، جراحی احتمالا به درمان شما کمک نخواهد کرد. اما ممکن است به کاهش علائم آن کمک کند.

مبارزه با سرطان پیشرفته

سرطان روده بزرگ هنوز هم می تواند گاهی اوقات درمان شود حتی اگر به غدد لنفاوی شما گسترش یافته باشد (مرحله سوم). درمان معمولا شامل جراحی و شیمی درمانی است. در برخی موراد پرتودرمانی انتخاب خوبی میتواند باشد. اگر این بیماری برگشت کند و یا به سایر اندام ها سرایت کند، درمان آن احتمالا سخت تر میشود. اما باز هم پرتودرمانی و شیمی درمانی ممکن است علائم شما را بهبود بخشند و به شما کمک کنند زندگی طولانی تری داشته باشید.

آیا شیمی درمانی موجب احساس بد در بیمار میشود؟

داروهای شیمی درمانی جدیدتر کمتر احتمال دارد که شما را دچار حالت تهوع کنند. همچنین داروهایی وجود دارند که می توانند به کنترل حالت تهوع شما کمک کنند.

ریشه کنی فرکانس رادیویی (RFA)

این روش از گرمای شدید برای سوزاندن دور تومور استفاده میکند. با راهنمایی یک سی تی اسکن، پزشک دستگاه سوزن مانندی را به تومور و مناطق اطراف آن تعبیه میکنند. این روش می تواند برخی تومورها را که نمی توانند با عمل جراحی برداشته شوند، مانند تومورهای کبد، از بین ببرد. شیمی درمانی می تواند همراه با RFA موثر باشد.

جلوگیری از سرطان روده بزرگ با عادات سالم

شما می توانید برای کاهش چشمگیر احتمال ابتلا به این بیماری گام هایی را بردارید. داشتن رژیم غذایی مغذی، ورزش کافی و کنترل چربی بدن میتوانند کمک کننده باشند. این عادات از 45 درصد از سرطان های روده بزرگ جلوگیری میکنند.

انجمن سرطان آمریکا رژیم غذایی همراه با میوه ها و سبزیجات فراوان، گوشت فرآوری شده و قرمز اندک، و غلات سبوس دار به جای دانه های تصفیه شده، را پیشنهاد میکند. این رژیم غذایی کمک خواهد کرد خود را در وزن مناسب نیز نگه دارید.

جلوگیری از سرطان با ورزش

بزرگسالانی که ورزش می کنند به نظر می رسد سلاح قدرتمندی در برابر سرطان روده بزرگ دارند. در مطالعه ای معلوم شد که افراد فعال به احتمال زیاد 24 درصد کمتر از سایر افراد که فعال نیستند، به این بیماری مبتلا میشوند. مهم نیست که آیا افراد کار میکنند و یا بازی میکنند. انجمن سرطان آمریکا توصیه میکند 150 دقیقه در هفته ورزش ملایم، مثل پیاده روی سریع، و یا 75 دقیقه در هفته ورزش شدید، مانند دویدن بسیار کمک کننده خواهد بود. سعی کنید فعالیت خود را در طول هفته گسترش دهید.

چه زمانی معاینه و ویزیت پزشک معالج نیاز است؟

اگر فردی تغییر در عادت اجابت مزاج، خونریزی و وجود خون در مدفوع را مشاهده کند باید به پزشک معالج مراجعه کند. علائم و تغییرات به وجود آمده، دقیقاً گزارش شود و تاریخچه غربالگری در صورت وجود ارائه شود. به‌طورمعمول اولین غربالگری برای تشخیص زودرس سرطان کولورکتال( روده بزرگ) از سن 50 سالگی شروع می‌شود. البته در صورت وجود سابقه فامیلی سرطان و یا بیماری‌های مستعد کننده ابتلا به آن، غربالگری باهدف تشخیص زودرس، در سنین پایین‌تر آغاز می‌گردد.

روش‌های درمانی سرطان روده

به‌طور کلی سه روش درمانی جهت درمان سرطان روده بزرگ وجود دارد که شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است. روش درمانی دیگری وجود دارد که در آن از روش‌های بیولوژی استفاده می‌شود. البته استفاده از این روش‌ها در حد مطالعات بالینی است.

جراحی: جراحی شایع‌ترین روش درمانی در تمامی مراحل سرطان به‌حساب‌می‌آید. این روش به طرق مختلف انجام می‌شود و براساس نظر پزشک و مرحلۀ سرطان، روش‌های جراحی متفاوت است.

عوارض جانبی جراحی: عوارض جانبی جراحی به محل تومور و نوع جراحی بستگی دارد. معمولاً در چند روز اول بعد از جراحی، بیمار احساس ناراحتی دارد ولی معمولاً درد با دارو قابل کنترل است. مدت زمان بهبود بعد از عمل جراحی در بیماران، متفاوت است.

پرتودرمانی: در این روش از اشعه X با انرژی بالا برای کشتن سلول‌های سرطانی و کوچک‌نمودن اندازه تومور استفاده می‌شود. تولید اشعه می‌تواند خارج از بدن، توسط ماشین‌های خاص یا داخل بدن، از طریق مواد تولیدکننده اشعه، صورت‌گیرد. پرتودرمانی به‌تنهایی یا همراه با جراحی و شیمی‌درمانی انجام‌می‌شود.

همچنین بخوانید:

علت و درمان سریع عفونت معده و روده در کودکان

دیورتیکولی روده چیست؟

تشخیص سرطان روده با تست مدفوع M2-PK

عوارض جانبی پرتودرمانی: شایع‌ترین عوارض جانبی پرتودرمانی خستگی، واکنش پوستی در محل برخورد اشعه با پوست و کاهش اشتها می‌باشد. هم‌چنین ممکن است این روش منجر به کاهش گلبول‌های سفید خون شود. در بسیاری از موارد این عوارض دائمی نیستند و قابل کنترل و درمان‌اند.

شیمی‌درمانی (کموتراپی): در این روش، از داروها جهت کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. داروهای ضد سرطانی اکثراً به فرم تزریق داخلی در بدن یا داخل عضلات و برخی به فرم خوارکی استفاده می‌شود. شیمی‌درمانی یک روش درمانی سیستمیک به‌حساب‌می‌آید به این معنا که دارو از طریق جریان خون به قسمت‌های مختلف بدن می‌رود تا سلول‌های سرطانی را بکشد.

در این روش داروها به صورت دوره‌ای تجویز می‌شوند؛ یعنی دوره درمانی با یک دوره استراحت ادامه‌می‌یابد و بعد از آن، از ابتدا دوره درمانی شروع می‌شود. درصورتی‌که سلول‌های سرطانی، کبد را درگیر کرده باشند، می‌توان دارو را مستقیماً به شریان‌های تغذیه‌کننده کبد تزریق نمود.بعد از آن‌که جراح تمامی سلول‌ها و بافت سرطانی را از طریق جراحی برداشت، یک دوره شیمی‌درمانی نیز داده‌می‌شود تا سلول‌های سرطانی باقی‌مانده نیز، در صورت وجود از بین بروند.

عوارض جانبی شیمی‌درمانی: داروهای شیمی‌درمانی معمولاً سلول‌های با سرعت تکثیر بالا را مورد هدف قرارمی‌دهند. ازآن‌جایی‌که در بدن علاوه بر سلول‌های سرطانی بافت‌هایی نظیر سلول‌های خونی، بافت پوششی سیستم گوارشی و سلول‌های فولیکول مو نیز از سرعت تکثیر بالایی برخوردار هستند، لذا ممکن است این بافت‌ها نیز مورد هدف داروهای شیمی‌درمانی قراربگیرد.

در نتیجه از جمله عوارض جانبی می‌توان به عفونت، خستگی، ریزش موی موقتی، زخم‌های دهانی و غیره اشاره‌کرد. کاهش کلی سلول‌های خونی، از جمله مهم‌ترین عوارض جانبی داروهای شیمی‌درمانی است. ازآنجایی‌که داروهای شیمی‌درمانی، مغز استخوان را به شدت تحت تأثیر قرارمی‌دهد، ممکن است کم خونی (آنمی) (به‌صورت کاهش انرژی انجام کارها)، کاهش پلاکت‌های خونی (به‌صورت خون‌ریزی) و کاهش گلبول‌های سفید (به‌صورت افزایش استعداد ابتلا به عفونت‌ها) ایجادشود. معمولاً همۀ کسانی که از این روش درمانی استفاده می‌کنند به تمامی این علائم مبتلا نمی‌شوند. هم‌چنین در طی دوره استراحت و بعد از قطع درمان تمامی این علائم برطرف می‌شوند.