هر نقطه عطف تاریخی که بر جهان عرب و اسلام می گذرد، مقوله رابطه با دیگری متمدن مطرح می شود و اینکه آیا برای همراهی دنیای متمدن ضرورت دارد یا اینکه بایستی دروازه ها را بر روی خود ببندیم و نگذاریم آن دیگری متمدن به درون ما نفوذ و سرایت کند و منظومه ارزشمند ما را در زمینه های مختلف فکری و عملی تحت تاثیر قرار دهد.