خراسان

از دیر باز تاکنون ارتباط تشیع و ایران از جمله موضوعات بحث انگیز در میان مورخان و محققان بود و نظریات گوناگون و گاه متضادی در مورد منشا و خاستگاه تشیع و چگونگی و چرایی انتشار آن در ایران، ارائه شده است

این مقاله بر این فرضیه نهاده شده که قرمطیان برای پیشبرد اهداف و نیات شان در ایران در سده چهارم هجری، تلاش می کردند به صاحبان قدرت و هیأت های حاکمه نزدیک شوند و آن ها را به آیین اسماعیلی وارد کنند و از این طریق به رواج عقاید و اندیشه های مذهبی خود بین مردم بپردازند

علاقمندی مردم خراسان به اهل بیت پیامبر(ص) سابقه ای دیرین داشت آنها وعده کمک به زید بن علی داده و فرزندش را نیز در خراسان کمک کردند

خراسان یا سرزمین خورشید. نام ولایتی کهن است که از دیرباز همچون خورشید در مشرق ایران پهناور می درخشیده است و به سبب موقعیت خاص جغرافیایی اش که مطلع الشمس ایران به شمار می آمده، اکثر دانشمندان متاخر و متقدم بر این باورند که کلمه «خراسان » از همین مفهوم گرفته شده است

با فتح «نهاوند» و «همدان » توسط مسلمانان در سال 22 ه . ق، شرایط مناسب برای تسخیر «ایران » فراهم شد و نقاط مختلف یکی پس از دیگری به تصرف عربها درآمد. فتح «خراسان » به دلیل ویژگیهای متعدد ناحیه برای مسلمانان دارای اهمیت خاصی بود زیرا:

شهرستان کنونی (×1) مشهد به مرکزیت شهر مشهد به وسعت 13130 کیلومتر مربع و جمعیت 2210528 نفر طبق سرشماری سال 1370 شمسی و تراکم نسبی 161 نفر در کیلومتر مربع با 2071 آبادی در شمال شرقی خراسان واقع است.

شهرستان نیشابور به مرکزیت شهر نیشابور (1) 9308 کیلومتر مربع وسعت دارد و جمعیت آن طبق سرشماری سال 1370 ه . ش 287/399 نفر است. تراکم نسبی جمعیت این شهرستان حدود 42 نفر در کیلومتر مربع می باشد. 632 آبادی مسکون دارد و در قسمت مرکزی استان خراسان واقع شده است. (2)

شهرستان سرخس به مرکزیت شهر سرخس (1) به وسعت تقریبی 6100 کیلومتر مربع وجمعیت 60064 نفر در سرشماری سال 1370 ه

نظری اجمالی به تاریخ گذشته نشان می دهد که تمدنهای بزرگ همواره در کرانه رودخانه های بزرگ و پرآب به وجود آمده اند و در مناطق کم آب تعداد آبادیها کم و فاصله شان از هم زیاد بوده است.

در دوران خلافت عثمان، فتوحات در شرق و غرب ادامه یافت. ابتدا گزارش این فتوحات را در شرق و سپس در غرب خواهیم آورد.