ذکر-خدا

واژه «تَسْبیح» از ریشه «سبح» در اصل به معنای «تنزیه خدا‌» و «سبحان الله گفتن» است؛[1] اما در عرف فارسی به مهره‌هایی که برای به خاطر سپردن شماره تعداد ذکرها با نخ به هم کشیده شده نیز «تسبیح» گفته می‌شود و در زبان عربی نیز به آن «سبحه» می‌گویند.

پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: بدانید که بهترین اعمال شما نزد خداوند و پاکیزه ترین آنها و آنچه از همه بیشتر درجات شما را بالا می برد و بهترین چیزی که آفتاب بر آن تابیده، ذکر خدای سبحان است؛ زیرا خدای تعالی از خودش خبر داده، فرمود: من همنشین کسی هستم که مرا یاد کند

واژه «تَسْبیح» از ریشه «سبح» در اصل به معنای «تنزیه خدا » و «سبحان الله گفتن» است؛[1] اما در عرف فارسی به مهره‌هایی که برای به خاطر سپردن شماره تعداد ذکرها با نخ به هم کشیده شده نیز «تسبیح» گفته می‌شود و در زبان عربی نیز به آن «سبحه» می‌گویند.

پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ فرمود: بدانید که بهترین اعمال شما نزد خداوند و پاکیزه ترین آنها و آنچه از همه بیشتر درجات شما را بالا می برد و بهترین چیزی که آفتاب بر آن تابیده، ذکر خدای سبحان است؛ زیرا خدای تعالی از خودش خبر داده، فرمود: من همنشین کسی هستم که مرا یاد کند

ذکر خدا اذن و اجازه از کسی نمی خواهد و خداوند به همه بندگان خودش اجازه داده که ذکرش را بر قلب و زبان جاری کند و اگر مقصودتان ذکر های خاص برای رسیدن به اهداف و اغراض خاصی است چنین مقوله ای از ذکر خدا خارج است و سعی کنید همراه با همه بندگان و موجودات خدا ذکر عام خدا بگویید.

«ذکر» چنانکه راغب در مفردات گفته، گاهی به معنی حفظ مطالب و معارف آمده است با این تفاوت که کلمه «حفظ» به آغاز آن گفته می شود و کلمه «ذکر» به ادامه آن و گاهی به معنی یادآوری چیزی به زبان یا به قلب است.

یکى از زیباترین جلوه هاى ارتباط عاشقانه با خدا و اساسى ‏ترین راه ‏هاى سیر و سلوک، ذکر است؛ ذکر خدا، از یاد بردن غیر خداست و تداوم و استمرار آن، زنگار گناهان را از روى دل مى ‏زداید؛ زیرا غفلت و فراموشى حق تعالى، ساحت دل را مکدر مى ‏کند

علمای اخلاق به پیروی از قرآن مجید و روایات اسلامی اهمیت فوق العاده ای برای ذکر به عنوان یکی از شاخه های مهم عبادت در پاکسازی روح و جان و بیداری و آگاهی و تهذیب نفس قائل هستند; و برای هر مرحله از مراحل سیر و سلوک، اذکاری ذکر کرده اند; مثلا، در مرحله توبه، توجه به ذکر «یا غفار» و در مرحله محاسبه نفس «یاحسیب » و در مرحله جلب رحمتهای الیه «یا رحمان) و ...