قرامطه

آن گونه که ملل و نحل نگاران گزارش نموده اند، اسماعیلیه یکی از فرقه های جدا شده از بدنه اصلی تشیع است که در سده دوم هجری شکل گرفت و اعتقاد داشتند که پس از امام صادق (علیه السلام) فرزند بزرگش اسماعیل امام است

فرقه «قرامطه» که در کتب تاریخی و ملل و نحل به عنوان گروهی پرخاشگر، فتنه جو، عاملِ کشتارهای دسته جمعی و غارت مسلمانان معرفی شده اند، شاخه ای از فرقه «اسماعیلیه» بودند که با عقائد ویژه خود، در بطن جامعه اسلامی ظاهر شدند، و باعث دردسرهای بسیاری برای کارگزاران رسمی حکومت در عهد خلفای عباسی گشتند و در این ستیز و پرخاش بود که بسیاری از مسلمانان بی گناه ...

درسنه 289 ق طایفه باغبه قرامطه آغاز شرارت کردند و مکّه معظّمه را نیز به شر و شور انداختند و قافله ای از قوافل حجّاج را که به مدینه منوّره عازم بودند حمله نموده فرد متنفّسی از آن ها باقی نگذاشت. روایت می کنند عدد حجّاجی که در این قافله مقتول شدند متجاوز از بیست هزار نفر بودند.

«خلفای فاطمی از جمله فرمانروایانی هستند که در همه چیز از فرمانروایان عباسی پیروی نمودند، فقط در امور دینی با آنان مخالفت شدید داشتند و به فتوای ائمه شیعه رفتار می کردند

گسترش سریع دعوت در سده 3ق/9م: بر اساس منابع، نکات اصلی دعوت اسماعیلیه در قرن 3ق را می توان بدین شرح خلاصه کرد: در 261ق/875م، حمدان قرمط فرزند اشعث که از اهالی سواد کوفه بوده، دعوت اسماعیلیه را در نواحی اطراف کوفه و سایر نقاط جنوب عراق آغاز، و سازماندهی کرده، و داعیانی نیز برای نواحی مهم آن منطقه معین کرده است

پژوهش پیرامون فرق باطنی اسلام کاری بس دشوار و باغموض و پیچیدگی خاصی همراه است، و از آنجا که حرکتهای باطنی چون قرامطه مسیری خلاف حکومتهای وقت داشته اند، مورخان و نویسندگانی که مطابق با مذهب حاکم وقایع و حوادث و افکار و اعتقادات دیگر فرق و مذاهب را ارزشیابی می کردند، گاهی سخنانی مغرضانه و بدور از حقیقت درباره اینگونه حرکتها به ثبت رسانده اند.

ولایت جنوب شرق آسیای مرکزی در قرون ششم و هفتم میلادی از مهمترین مراکز سکونت اقوام هیاطله بوده است اما در مورد هیاطله قهستان، اطلاعات بسیار اندک در دست است .

فاطمیان و قرمطیان دو فرقه یا انشعاب در مذهب اسماعیلیه است.درباره پیدایش قرمطیه، پیش از این بحث شد.در این درس درباره ظهور فاطمیان و سرگذشت قرمطیان و رابطه این دو با یکدیگر بحث خواهیم کرد.