مصرف-و-فرهنگ-کالایی

نزاع یک روحانی جوان با خانواده یک سفیر بر سر شکل و شمایل یک عروسی، تبدیل به بحث‌های گسترده‌ای درباره طبقه اشراف انقلابی در فضای مجازی ایرانی شده است.

استاد دانشگاه امام صادق(ع) معتقد است نطفه این طبقه در دوران سازندگی بسته شد، کم کم گسترش یافت و حالا به قدری فربه شده است که جا را برای مردم تنگ کرده است: «طبقه اشراف انقلاب اسلامی»!

نشانه‌ای دیگر برای مصرف بی‌حدوحصر در عالم تصویر.منطق مصرف تمایزجویی است و این تمایزجویی حالا در بین نوجوانان و جوانان مذهبی به سرانجام جالبی منجر نشده است.

حجت‌الاسلام پیروزمند می‌گوید وقتی فرهنگ سرمایه‌داری می‌آید منِ آخوند، تاجر ، مدیر و... احساس می‌کنیم اگر بخواهیم در صنف خود دیده شویم و اعتبار کسب کنیم، باید تن به تشریفات و تجمل بدهیم.

پاساژها، پردیس‌ها و مگامال‌های موجود در جوامع مدرن امروز به خوبی توانسته‌اند جای جلال و جبروت معابد، قربانگاه‌ها و زیارتگاه‌های دوران کهن را بگیرند و آنها را از آن خود کنند.

این سبک زندگی جدید بخشی از جامعه مذهبیون ایرانی است: ما «انقلابی» هستیم، «مصرف» می‌کنیم و این تناقض را در ذهنمان حل کرده‌ایم. سهم‌مان را می‌پردازیم.

خاستگاه گسست تاریخی در سبک زندگی ایرانی را باید در «تهران» جستجو کرد؛ شهری که خیابانها و برج‌هایش از لاله‌زار تا اندرزگو و از پلاسکو تا میلاد، تنها نماد یک چیز است: زندگی پر زرق و برق مصرفی!

مدرس جامعه‌شناسی دانشگاه تهران می‌گوید روال دولت‌های بعد از جنگ نشان می‌دهد که ما در اصول و آرمانهایمان، تجدیدنظر کرده‌ایم و مصرف‌گراییِ امروز نتیجه همین تجدیدنظر است!

مسئولان سالن‌های سینما و تئاتر و گالری‌های هنری اعتراف می‌کنند که مانند «بقالانی» هستند که می‌دانند کدام جنس بهتر می‌فروشد و یاد گرفته‌اند چطور «رقابت» را به «بقالان» دیگر واگذار نکنند.

محمد میلانی، نویسنده و مترجم معتقد است آسیبهای مصرف‌گرایی ایرانی بسیار بیشتر از مصرفگرایی موجود در جوامع دیگر است؛ مصرف‌زدگی موجود در ایران تحمیلی، انحصاری، معیوب و تبعیض‌آمیز است.