مردی که زمستان سال ٢٠١٣ در اکانت توییترش با طعنه به فعالان محیط زیستی نوشته بود: «اون بیرون یخبندانه، پس این گرمایش جهانی که می‌گن کدوم گوریه؟» حالا رئیس‌جمهور آمریکاست و این کشور را از بزرگ‌ترین و مهمترین پیمان محیط زیستی جهان خارج کرد.
به گزارش ، شرق نوشت: صحبت از دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکاست که چهار روز پیش همان‌طور که در دوره تبلیغات انتخاباتی وعده داده بود آمریکا را از توافقنامه پاریس خارج کرد. خروجی که واکنش گسترده رهبران دیگر کشورهای جهان و همچنین فعالان، استادان دانشگاهی و کارشناسان جهانی حوزه محیط زیست را به دنبال داشت.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا بامداد جمعه در جمع خبرنگاران، خروج این کشور از پیمان آبوهوایی پاریس را اعلام کرد و گفت این کشور رسما فرایند خروج از این پیمان را آغاز می‌کند.
ترامپ با این توجیه که عضویت در توافقنامه آب و هوایی به ضرر اقتصاد کشورش خواهد بود و قادر به دستیابی به اهداف این توافقنامه نیز نخواهد بود، خروج آمریکا را از این توافقنامه اعلام کرد و گفت: از همین امروز کشورش اجرای مفاد این توافقنامه را متوقف خواهد کرد. او درعین‌حال افزود: با خروج از این توافقنامه آماده خواهد بود تا مذاکرات جدیدی را برای پیوستن دوباره تحت شرایط ویژه‌ای که منافع کشورش را تضمین کند، آغاز کند.
ترامپ مدعی شد که پیمان قبلی سبب کاهش درآمد‌های آمریکا در حوزه‌های مختلف اقتصادی و تجاری از جمله تولید سیمان، آهن، فولاد، زغال‌سنگ و گاز طبیعی شده که در مجموع تاکنون سه‌هزار‌میلیارد دلار زیان اقتصادی برای آمریکا به بار آورده و باعث از میان رفتن شش‌میلیون و ٥٠٠ هزار شغل در این کشور شده است.
پیمان پاریس در زمستان ٢٠١٥ پس از ١٤ روز بحث و مذاکره و کش و قوس‌های گسترده میان نمایندگان و رهبران حدود ١٩٠ کشور دنیا در پایتخت فرانسه حاصل شد و براساس آن کشورهای امضا‌کننده متعهد شدند برای جلوگیری از افزایش دو درجه‌ای دمای هوای کره زمین، از حجم گازهای گلخانه‌ای تولیدی خود – که متهم ردیف اول گرم‌شدن زمین است – بکاهند.
زمانی که این توافقنامه امضا شد، هنوز باراک اوباما در رأس کار بود و جان کری وزیر امورخارجه او برای پیشبرد مذاکرات از طرف دولت آمریکا به پاریس رفته بود. حضور کشور آمریکا به‌عنوان دومین تولیدکننده بزرگ گازهای گلخانه‌ای جهان از آن رو اهمیت داشت که در توافقنامه پیشین کشورهای جهانی در همین زمینه معروف به پیمان کیوتو که در سال ١٩٩٧ در ژاپن منعقد شد، دولت و مجلس‌های آمریکا – چه محافظه‌کار و چه دموکرات – هرگز حاضر به پیوستن به پیمان کیوتو و کاستن از حجم گازهای گلخانه‌ای خود نشدند. این در حالی بود که براساس آن پیمان قرار بود کشورهای جهان ١٠ سال، پنج درصد از حجم این گازها را کاهش بدهند. بااین‌حال نپیوستن آمریکا که سال‌ها بزرگ‌ترین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای جهان بود، به تعهدات این پیمان، اعتبار و اثرگذاری آن را مخدوش کرده بود.
بااین‌حال یک‌سال‌ونیم پیش وقتی توافقنامه پاریس با همین هدف امضا و نهایی شد و همه کشورها از جمله آمریکا آن را امضا کردند امیدواری و خوشبینی بزرگی برای دوست‌داران محیط زیست و زمین به وجود آمد که بالاخره برای یک‌بار همه کشورهای جهان برای کمک به کره زمین تصمیم واحدی گرفتند. این امیدواری و خوشبینی اما چندان تداوم پیدا نکرد. به‌ویژه اینکه نزدیک سالگرد امضای توافقنامه پاریس، دولت اوباما در حال پایان بود و دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور منتخب جدید این کشور برگزیده شده بود. گزینه‌ای که از همان ابتدای کارزار تبلیغاتی خود موضوعات محیط زیستی و گرم‌شدن کره زمین و پیمان پاریس را به تمسخر می‌گرفت و موضوع گرمایش جهانی را ساخته و پرداخته رقبای آمریکا – و بیشتر از همه چین - می‌دانست.
خروج رسمی آمریکا از پیمان پاریس، با واکنش‌های گسترده‌ای همراه بود. اولین موضع‌گیری دراین‌باره را رئیس‌جمهور فرانسه با انتشار یک پیام به زبان انگلیسی نشان داد و به این خروج اعتراض کرد. همچنین در اقدامی دیگر بلافاصله رهبران کشورهای آلمان، فرانسه و ایتالیا به دنبال اعلام رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر خروج از پیمان پاریس، در بیانیه‌ای مشترک درباره تصمیم آمریکا مبنی بر خروج از پیمان پاریس ابراز تأسف کردند.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس مانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و پائلو جنتیلونی نخست‌وزیر ایتالیا در بیانیه مشترک خود تأکید کردند که پیمان آبوهوایی پاریس قابل مذاکره دوباره نیست. بنابراین گزارش سه رهبر اروپایی پیمان پاریس را به عنوان بنیاد و اساس همکاری بین کشورها در مقابله مؤثر در برابر تغییرات آب و هوایی توصیف کردند. آسوشیتدپرس در ادامه افزود: این سه رهبر اروپایی تأکید کردند که بنابر چارچوب این توافق، «پیمان پاریس تغییر‌ناپذیر است، و معتقدیم این پیمان نمی‌تواند مورد مذاکره مجدد قرار گیرد».
به گزارش ایرنا در همین حال جاستین ترودو نخست‌وزیر کانادا نیز در واکنش به این اقدام رئیس‌جمهوری آمریکا با صدور بیانیه‌ای نسبت به این تصمیم ابراز «ناامیدی» کرد. هیلاری کلینتون نامزد شکست‌خورده انتخابات ٢٠١٦ آمریکا نیز تصمیم دونالد ترامپ را یک «اشتباه تاریخی» خواند. باراک اوباما رئیس‌جمهوری سابق آمریکا نیز در واکنش به این اقدام دونالد ترامپ در بیانیه‌ای درباره خروج آمریکا از پیمان پاریس گفت: ایالات متحده باید پیش‌گام این پیمان باشد، اما اگر دولت ترامپ آینده را پس بزند، ایالت‌ها، شهرها و بنگاه‌های ما این راه را ادامه خواهند داد.
در ایران نیز معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، به این تصمیم دولت آمریکا واکنش نشان داد و با اشاره به خروج آمریکا از نشست آبوهوایی پاریس گفت: نشست پاریس یک پیمان جهانی است و با خروج یک کشور از هم نمی‌پاشد.
معصومه ابتکار افزود: ١٩٤ کشور پیمان پاریس را امضا کرده‌اند و بیش از ١٦٠ کشور به طور رسمی به آن پیوسته‌اند؛ بنابراین زمینه مستحکمی دارد. ترامپ قصد چانه‌زنی دارد؛ درحالی‌که همه اعلام کرده‌اند این موضوع چانه‌زدنی نیست.
به گزارش ایرنا رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به چندجانبه‌بودن این پیمان گفت: پیمان چندجانبه سخت به دست می‌آید و با وجود تنش‌های فراوان، پیمان پاریس حاصل شد؛ بنابراین یک توافقنامه طلایی است؛ چون دنیا را به سمت هم‌گرایی سوق می‌دهد؛ علاوه‌براین باید دانست که محیط زیست یک مقوله جهانی است و رفتار هر کشوری روی کشور دیگر تأثیر می‌گذارد؛ ازاین‌رو وجوه مشترکی در دنیای امروز هست.
وی تأکید کرد: امروزه تمام جامعه بشری به مشترک‌بودن محیط زیست پی برده‌اند؛ ازاین‌رو برخورد یک‌جانبه آمریکا تأثیری نخواهد داشت و به نتیجه نخواهد رسید؛ زیرا هم‌اکنون نیز بسیاری از کشورها نسبت به این تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا واکنش نشان داده‌اند.
معاون رئیس‌جمهوری افزود: بسیاری از رهبران دنیا این حرکت آمریکا را محکوم کردند؛ حتی برخی از ایالت‌های آمریکا به طور جداگانه اعلام کرده‌اند که در پیمان پاریس حضور خواهند داشت و این نشان‌دهنده تمایل مردم آمریکا به حضور در این پیمان است؛ حتی برخی تشکل‌ها در آمریکا در برابر این تصمیم رئیس‌جمهوری موضع گرفته‌اند. حتی خود آمریکا گام‌هایی در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برداشته است و ١٨ درصد انرژی خورشیدی خود را افزایش داده است.
وی گفت: این پیمان برای کشورهای تولیدکننده و صادر‌کننده نفت بسیار حائز اهمیت است و بسیاری از کشورهای نفتی به آن پیوسته‌اند. ایران هم در این زمینه فرایند خوبی را طی کرده است. ایران پیش از شکل‌گیری پیمان پاریس و در سال ٨٦ کاهش مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای را در دستور کار دولت داشت، همچنین رهبری در ابلاغی در سال ٨٦ در زمینه کاهش مصرف انرژی بر کاهش شدت مصرف تأکید داشتند، همچنین در دستور ایشان برنامه اقتصاد کم‌کربن آمده بود؛ بنابراین ایران از نظر ملی در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای رویکرد و برنامه‌های خوبی دارد؛ چون بخشی از منابع کشور به علت الگوی غلط مصرف هدر می‌رود.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: بر این اساس دولت ایران با گام‌برداشتن در راستای کاهش مصرف سوخت و سیاست‌های محیط زیستی، در زمینه پیمان پاریس کار خود را انجام می‌دهد. ابتکار با اشاره به اینکه در این راستا وزارتخانه‌های ایران گام‌های مؤثری برداشته‌اند، گفت: ایران در پیمان پاریس متعهد شد چهار درصد بدون شرط و هشت درصد به شرط برداشته‌شدن تحریم‌ها انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش دهد. در سال ٩٤ هر وزارتخانه‌ای برنامه خود در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را ارائه داد و بر اساس این مشخص شد ایران توان کاهش تا ٣٤ درصد را دارد؛ بنابراین در پیمان پاریس ما در حاشیه امن قرار داریم.
وی ادامه داد: برخلاف تمام ادعاهایی که در برخی رسانه‌ها به غلط منتشر می‌شود، هیچ مانعی برای اجرای پیمان پاریس وجود ندارد؛ زیرا این یک معامله برد-برد است؛ یعنی اجرای آن اشتغال، کاهش آلودگی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و حفظ منابع را به همراه دارد. در دولت یازدهم بیشترین سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی خورشیدی صورت گرفته و مزرعه انرژی خورشیدی در همدان راه‌اندازی شد که مزرعه صد مگاواتی جزء برنامه‌های دولت است.
وی با بیان اینکه عده‌ای تلاش می‌کنند اطلاعات نادرست بدهند و بگویند تغییر اقلیم نداریم، گفت: در ٣٠ سال گذشته ١,٨ درجه دما افزایش و بارندگی ٢٠ درصد کاهش یافته است؛ بنابراین از تغییر اقلیم آسیب دیده‌ایم.
ابتکار با اشاره به اینکه پیمان پاریس دو بال دارد، افزود: یکی کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و دوم انطباق و کمک کشورهای توسعه‌یافته به کشورهایی که از تغییر اقلیم تأثیر بسیار می‌گیرند، است. برنامه‌ها باید سازگار با تغییر اقلیم و شهرها باید منطبق با تغییر اقلیم باشند؛ بر این اساس این موضوع باید مورد توجه شوراهای شهر قرار گیرد. این موضوع در پیمان پاریس نیز آمده است. دولت ایران نیز تمام اقدامات قانونی برای پیوستن به پیمان پاریس را انجام داده و اکنون منتظر تصمیم شورای نگهبان هستیم. ابتکار تأکید کرد: سال‌ها قبل از اینکه کشورهایی مانند ایران انتشار گازهای گلخانه‌ای داشته باشند؛ کشوری مانند آمریکا داشته است؛ بنابراین نمی‌توان این تعهد تاریخی آمریکا را نادیده گرفت. این حرکت ترامپ یک حرکت کاملا غیرعلمی و حساب‌نشده است.
