ثبت ۷۰۰ هکتاری حریم جهانی یزد/پاسارگاد طرح جامع دارد

به گزارش خبرنگار مهر، پس از ثبت جهانی شهر تاریخی یزد در فهرست میراث تاریخی یونسکو، نشست خبری محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور پیش از ظهر روز یکشنبه 25 تیرماه در دفتر معاونت میراث فرهنگی پیرامون این موضوع برگزار شد.

محمدحسن طالبیان در این برنامه گفت: از سه سال پیش همه مردم یزد و مسئولان دستگاه ها همراه شدند که این شهر ثبت جهانی شود. ما به این موضوع توجه داشتیم که قرار دادن یک شهر در فهرست میراث یونسکو کار آسانی نیست. خوشحالی ما از زمانی که این شهر ثبت شد پیرامون این موضوع بود که در چند روز گذشته مسئولان شهرداری های شهرهای دیگر با ما تماس گرفته و اعلام کردند که از جهت توسعه های انجام شده در شهرها و به هم خوردن نظم بافت تاریخی شهرهایشان اشتباه کرده اند و آمادگی دارند که با این وجود فعالیت هایی در حوزه ثبت آن شهرها انجام دهند. اینکه همه به یک گفتمان حفاظت رسیده اند جای خوشحالی دارد.

وی گفت: در سال 84 حریم ملی شهر یزد با شماره 15000 تصویب شد. در دولت گذشته می خواستند 200 هکتار از مساحت حریم یزد را کم کنند، اما در دولت تدبیر و امید همگی تلاش کردند که این حریم مانند قبل ثبت شود و همان عرصه و حریم سال 84 مبنا قرار گرفت.

طالبیان درباره ثبت حریم شهر تاریخی یزد نیز گفت: 700 هکتار حریم یزد و 200 هکتار منطقه پیشنهاد شده آن است. همچنین در محدوده جهانی شهر یزد 3 هزار بادگیر وجود دارد که برای آن پروژه ای در نظر گرفته ایم. 160 بنای تاریخی نیز به صورت مشارکتی مرمت شده اند. 70 درخواست ثبت نیز از سوی مردم به ما ارائه شده است، چون می دانند که اگر این خانه ها پلاک ثبت بگیرند، ارزش خواهند داشت.

معاون میراث فرهنگی کشور تصریح کرد: در ایران 37 هزار قنات زنده داریم ولی 11 قنات آن را که مهم بودند، ثبت کردیم. موضوع طرح مدیریتی در یزد بسیار برای ما مهم است و طرحی را همه امضا کردند که مورد وفاق همه باشد. روند ثبت جهانی شهر یزد فقط تدوین پرونده نبود، بلکه بسیاری از اشکالات در حوزه ساماندهی این شهر رفع شد مانند کف سازی کوچه ها یا جزئیات ساماندهی آنها و یا عوامل مخدوش کننده منظری. البته این نگاه ها و طرح ها می توانست بهتر باشد و با مدیریتی یکپارچه اتفاق بیفتد.

آثار جهانی یونسکو به 1073 اثر رسید

وی گفت: در کمیته میراث جهانی یونسکو که از دوم تا 12 جولای در شهر کراکف لهستان برگزار شد، 38 پرونده در رده طبیعی و فرهنگی به کمیته میراث جهانی ارائه شده بود که از این تعداد 21 اثر بعد از گفتگوهای متعدد به ثبت جهانی رسید. بدین ترتیب تعداد میراث جهانی ثبت شده در فهرست یونسکو به 1073 اثر رسید. تعدادی از این پرونده ها مشمول اصلاح کلی و یا رد شدند، برخی از آنها نیز غیرقابل ثبت عنوان شدند.

طالبیان تصریح کرد: در مرکز تاریخی وین برجی ساخته شده بود که یونسکو اعلام کرده بود باید تخریب شود، به خاطر همین این سایت تاریخی در اتریش در فهرست میراث درخطر قرار گرفت و تعداد آثار در خطر یونسکو به 53 اثر رسید. کشورهای آنگولا و اریتره در این اجلاس اولین اثر تاریخی خود را ثبت جهانی کردند. باغ ایرانی شالیمار پاکستان به دلیل عبور یک بزرگراه از وسط باغ در لیست خطر باقی ماند و اخطار خروج گرفت. همچنین در حریم 5 اثر تاریخی نیز تغییراتی ایجاد شد.

وی افزود: کمیته میراث جهانی 21 عضو دارد که نشست امسال اتفاقا نشست پربرکتی بود چون در آن دو قطعنامه بر علیه رژیم صهیونیستی تصویب شد. همچنین در روند ثبت جهانی یزد پیش از آنکه پرونده این شهر مطرح شود، رژیم صهیونیستی یک گستاخی کرده بود. پس از آن پرونده شهر یزد ثبت شد. این نشان می داد که زندگی ادیان مختلف در این شهر رایج است و مردم ایران با ادیان مختلف همزیستی مسالمت آمیز دارند.

ساختمان بلندمرتبه در یزد وجود ندارد

طالبیان همچنین به ارائه گزارشی از وضعیت شهر یزد پرداخت و گفت: در شهر یزد بناهای بلندمرتبه به نسبت شهرهای دیگر نمی بینیم و این شهر در وضعیت بهتری قرار دارد. خط آسمان شهر حفظ شده است. ما در محلات یزد از قرون اولیه اسلام تا پهلوی آثاری تاریخی داریم. در محدوده و حصار در نظر گرفته شده سعی شده همه دوره ها را در نظر بگیریم و مهمترین محلات را مطرح کنیم. برای میراث جهانی مهم این است که یک اثر بهترین نماینده در نوع خود باشد. به عنوان مثال محله زرتشتی ها در این شهر نماینده همزیستی ادیان است.

وی گفت: ساخت خانه های خشتی از لحاظ نظام مهندسی مورد قبول نیست، در این زمینه تلاش شده تا وزارت راه و هیات های علمی در یزد و مدیران محلی و مرکز تحقیقات مسکن را درگیر این موضوع کنیم که به سمت ارائه یک دستورالعمل درباره آن برویم. نباید در آینده ساختمان بتنی و فلزی ساخته شود، بلکه باید ساختمان ها با روش گلی اما دانش سنتی و استاندارد مناسب بنا شوند. تعدادی از مکان هایی که در محله زرتشتی ها ساخته شده به مهدکودک یا خانه سالمندان تبدیل شده بودند. یکسری خدمات در این محلات نیاز است. مهم این است که این محله مهمترین اجتماع زرتشتیان در جهان است. توضیحی درباره محله زرتشتی ها به یونسکو داده بودیم این بود که برای ما محله مهم است و نباید عرصه آن را کوچک کرد.

طالبیان ادامه داد: مورد بعدی که درباره آن یونسکو از ما سوال کرد این بود که چرا اعلام نکردیم دو خیابان در پرونده شهر یزد جدید هستند، منظور آنها خیابان هایی بود که در دوره پهلوی ایجاد شده بود. ما اعلام کردیم که دوره پهلوی جدید نیست حتی اکنون آثاری از این دوره را داریم که به ثبت می رسانیم. سوال دیگر درباره کاهگل بود که ما اعلام کردیم سنت کاهگل و حفاظت برای ما بسیار مهم است، در برخی جاها روی آجر هم کاهگل زده می شود. کاهگل نه تنها ماده حفاظتی بوده بلکه به خاطر اقلیم از آن استفاده می کردند. درباره این موضوع هم مقالات مختلفی جمع آوری و استنادات آن اعلام شد.

معاون میراث فرهنگی کشور در پاسخ به سوالی گفت: اصلا قرار نیست که وقتی بنایی ثبت می شود وضعیت آن بنا در بهترین حالت ممکن بوده باشد، بعد آن را ثبت کنیم. اگر سازه های آبی شوشتر ثبت جهانی نمی شد وضعیت آنها حتما بدتر می بود، اما از آن زمان تا به حال حتی یک ساختمان بلندمرتبه در آنجا ساخته نشده است.

توضیحاتی درباره حریم پاسارگاد

وی درباره حریم مجموعه تاریخی پاسارگاد نیز گفت: در دوره ای در حریم پاسارگاد سوله کارخانه ای زده شده بود، دو سال است همکاران در پاسارگاد دعوای حقوقی دارند. یکی دو بار قاضی نسبت به این تخلفات حکم محکومیت داده است.

طالبیان همچنین درباره این موضوع که در خارج از سازمان میراث فرهنگی کمیته ای به صورت موازی در حال تدوین پرونده های میراث تاریخی است، توضیح داد: همه افرادی که در این حوزه فعالیت دارند از کارمندان سازمان میراث فرهنگی هستند. ما با شرکت خاصی پیرامون ثبت جهانی آثار تاریخی قرارداد نداریم، اما موضوع ثبت جهانی میراث طبیعی تفاوت دارد، چون میراث طبیعی گستردگی بیشتری دارد و ما باید بسیاری از کارها را واگذار کنیم. اگر هر گروهی بتواند در این حوزه ها به ما کمک کنند ما از آنها استقبال می کنیم. امسال در نظر گرفته ایم که بخشی از بودجه ها را به افرادی که می توانند در حوزه ثبت به ما کمک کنند اختصاص دهیم. در 15 اثری که در سال های اخیر ثبت جهانی شده اند، من هم مشارکت کردم و همه این پرونده ها توسط سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده اند.

معاون میراث فرهنگی کشور درباره یکی از افرادی که شبهه تخلفات مالی دارد، ولی با نمایندگان سازمان میراث فرهنگی در اجلاس امسال یونسکو همراه بوده است، گفت: درباره ایشان محکومیت به جایی نرسیده و ایشان تبرئه شده اند، منتها ایشان تجربه بسیار خوبی در حوزه ثبت آثار جهانی دارد و ما از هر کسی که بتواند در سطح ملی به ما کمک کند، استفاده می کنیم.

وی گفت: در دوره ای حوزه ثبت حریم آثار تاریخی فعال نبود، اما اکنون این حوزه بسیار فعال شده است. پرونده ثبت آثار آسان تر از حریم آنهاست، چون برای ثبت حریم باید نقشه برداری صورت بگیرد. بخشی از بودجه ها برای ثبت حریم کنار گذاشته می شود، با این وجود می دانیم که از این حوزه هنوز عقب هستیم.

طالبیان درباره طرح جامع پاسارگاد نیز گفت: پاسارگاد طرح جامع دارد و برای آن مشاور گرفته ایم. بخش زیادی از برنامه مدیریتی آن نیز در حال انجام است.

وی درباره موزه پاسارگاد نیز افزود: ما باید اولویت هایی را در نظر بگیریم. برای ما موزه خراسان چون 70 درصد پیشرفت داشته در اولویت است. به ما اعلام کرده اند پروژه هایی که از 50 درصد به بالا پیشرفت کرده اند را در اولویت قرار دهیم. برای موزه پاسارگاد نیز قصد گرفتن اسپانسر داریم و 400 میلیون تومان تنها برای این هزینه کرده ایم که طرح آن نخوابد.

3 هزار بادگیر در محدوده جهانی

در ادامه این برنامه، احمدی مشاور طالبیان نیز درباره خانه ای در یزد که در همان شب ثبت جهانی این شهر تخریب شد، توضیح داد ما پیگیری کردیم در عکس های سال 1335 زمین این خانه خالی بوده است. اکنون این پرونده در حال بررسی است، اما همه بر این موضوع توافق دارند که ورود لودر و یا ماشین آلات سنگین به بافت تاریخی یزد ممنوع است. اگر در این زمینه تخلفی در ارائه مجوز به تخریب این خانه وجود داشته باشد ما با آن برخورد کرده و به رسانه ها اطلاع خواهیم داد.

وی گفت: در حوزه ثبت شهر جهانی یزد طرف حساب ما مردم هستند، هیچ وقت از شهرداری ها انتظار کمک نداشته ایم، اما در این زمینه شهرداری یزد به ما کمک زیادی کرد. مردم از زمانی که موضوع ثبت جهانی شهر یزد مطرح شده بود خودشان به یگان حفاظت تبدیل شده اند و تخریب ها را با ما درمیان می گذارند و ما هم پیگیری می کنیم؛ حتی برخی متوجه شده اند که نباید در این محدوده ساخت و ساز می کردند.