از ورزش های مفید برای بیماری پارکینسون چه می دانیم؟

بیماری پارکینسون یکی از اختلالات پیشرونده و مزمن عصبی است که بر حرکت و کنترل عضلات اثر می گذارد. این بیماری در اثر از بین رفتن سلول های عصبی تولید کننده دوپامین در قسمتی از مغز به نام جسم سیاه ایجاد می شود. کاهش دوپامین موجب بروز نشانه هایی همچون کندی حرکت، لرزش، سفتی عضلات و مشکلات تعادل می شود. در کنار دارو درمانی، ورزش نقش زیادی در بهبود کیفیت زندگی بیماران پارکینسون دارد و می تواند پیشرفت علائم را تا حد قابل توجهی آهسته تر کند. ورزش در پارکینسون تنها یک فعالیت فیزیکی ساده نیست، بلکه نوعی درمان توانبخشی به شمار می آید که هم بر وضعیت روحی و هم بر عملکرد جسمی بیمار تأثیر می گذارد. در این مقاله شما را با انواع ورزش برای پارکینسون آشنا خواهیم کرد.

انواع ورزش برای بیماری پارکینسون

بسیاری از مطالعات علمی نشان داده اند که تمرینات منظم بدنی سطح دوپامین مغز را افزایش می دهند، ارتباط بین سلول های عصبی را بهبود می بخشند و از تخریب بیشتر مغزی جلوگیری می کنند. در مراحل اول بیماری، ورزش می تواند باعث حفظ انعطاف پذیری بدن شده و از سفتی عضلات جلوگیری کند. در مراحل پیشرفته تر نیز موجب کاهش خطر زمین خوردن، بهبود تعادل و افزایش استقلال شخص در انجام کارهای روزمره می شود. لازم است بدانید بیماران مبتلا به پارکینسون معمولا با گذشت زمان دچار کم تحرکی می شوند و این موضوع سبب ضعیف شدن عضلات و تشدید نشانه های حرکتی می شود. بر همین اساس ورزش، نه تنها به تقویت بدن کمک کرده، بلکه برای حفظ عملکرد مغز نیز ضروری است. در ادامه به ورزش های مناسب برای بیماری پارکینسون اشاره می کنیم.

پیاده روی سریع

پیاده روی سریع یا تند، یک ورزش ساده است که برای انجام آن به تجهیزات خاص نیاز ندارید، اما این ورزش برای سلامتی فواید بی شماری دارد. این ورزش برای بیماران مبتلا به پارکینسون بسیار مناسب است. در زمان پیاده روی سریع ضربان قلب افزایش یافته و عضلات مختلف بدن فعال می شوند. پیاده روی تند سبک های مختلفی دارد، از راه رفتن سریع گرفته تا پیاده روی قدرتی. این ورزش از تحلیل استخوان جلوگیری کرده و باعث بهبود خواب، تقویت قلب و تقویت سیستم عصبی می شود. در پیاده روی سریع، شما تقریبا 1600 متر را در کمتر از  15 دقیقه طی می کنید و با این اتفاق ضربان قلب شما افزایش پیدا می کند.

ورزش های آبی

یکی از ورزش های مناسب برای بیماران مبتلا به پارکینسون، انجام ورزش های آبی است. پس اگر سالمند شما دچار مشکلاتی مانند عدم تعادل است، استخر، سونا و جکوزی انتخاب مناسبی برای او  به شمار می آیند. زمانی که بدن در آب شناور می شود، آب تأثیر خود را بر بدن گذاشته و فشار بر مفاصل و استخوان ها کاهش پیدا می کند. از سوی دیگر، با قرار گرفتن در معرض آب گرم، گردش خون افزایش پیدا می کند. بدین ترتیب ماهیچه هایی که در اثر بیماری ضعیف شده اند تحریک شده و می توان گفت عملکرد فوق العاده ای خواهند داشت. شنا، ایروبیک، پیاده روی روی آب و این نوع ورزش ها در آب موجب تقویت عضلات و افزایش تعادل شده و در نهایت نشانه های بیماری پارکینسون را کاهش می دهند. علاوه بر این می توانید از وسایل کمکی در آب، به منظور ورزش سالمندان نیز بهره بگیرید.

تمرینات کششی و انعطاف پذیری

اگر محدودیت حرکتی دارید، تمرینات کششی و انعطاف پذیری در حالت نشسته برای شما اهمیت زیادی دارد. بیماران مبتلا به پارکینسون معمولا از سفتی عضلات و کاهش دامنه حرکتی مفاصل رنج می برند. انجام حرکات کششی ملایم روزانه باعث باز شدن عضلات شده و به کاهش درد و افزایش انعطاف کمک می کند. حرکات ساده گردن، شانه، کمر و پاها جریان خون را در بدن افزایش می دهند و این تمرینات باعث کاهش احساس خشکی و سنگینی می شود. برای انجام این کار می توانید روش های زیر را امتحان کنید.

• دو صندلی را دقیقا روبروی یکدیگر قرار دهید. روی یکی از صندلی ها بنشینید و یکی از پاها را روی صندلی مقابل خود قرار دهید. سپس دست مخالف پای روی صندلی را به آن برسانید.
• روی زمین بنشیند، پاهای خود را دراز کنید. سپس به سمت جلو خم شوید و سعی کنید دست های خود را به انگشت های پا برسانید.
• دست های خود را به یکدیگرقلاب کنید. سپس به سمت بالای سر ببرید و تا جایی که ممکن است این حرکت را به سمت عقب و دو طرف بدن نیز انجام دهید.

یوگا

یکی از ورزش های مفید برای بیماران پارکینسون، یوگا است. یوگا ترکیبی از تمرینات عمیق تنفسی، حرکات کششی و تمرکز ذهنی است که نه تنها بدن را تقویت می کند بلکه به آرام سازی ذهن نیز کمک می کند. بیماران پارکیسنون اغلب دچار اضطراب و افسردگی می شوند و این ورزش از طریق کاهش اضطراب و افزایش هماهنگی ذهن و بدن به بهبود روحیه آن ها کمک می کند.

ورزش های قدرتی

ورزش های قدرتی برای حفظ توده عضلانی اهمیت زیادی دارند. با افزایش سن و پیشرفت بیماری، عضلات سریع تحلیل می روند و این مسئله موجب کاهش توان حرکتی می شود. تمرینات مقاومتی سبک با استفاده از کش های تمرینی، وزنه های سبک یا حتی وزن بدن به تقویت عضلات کمک می کند. البته بیماران باید این تمرینات را زیر نظر فیزیوتراپیست یا مربی آشنا با شرایط پارکینسون انجام دهند تا از آسیب بدنی جلوگیری شود.

تمرینات تعادلی

یکی از مهم ترین انواع ورزش برای بیماران پارکینسون، انجام تمرینات تعادلی است. این تمرینات به بیمار کمک می کنند تا مرکز ثقل بدن خود را راحت تر درک کنند و از این طریق خطر سقوط کاهش پیدا می کند. حرکاتی مثل ایستادن روی یک پا، راه رفتن روی خط مستقیم یا انجام تمرینات با توپ های تعادلی بسیار مفید هستند. علاوه بر این تمریناتی که به کمک فیزیوتراپیست انجام می شوند، می توانند با تمرکز بر حرکات بزرگ بدن، توانایی حرکتی را تا حد قابل توجهی افزایش دهند.

تمرینات تقویت تعادل

تمرینات تقویت تعادل باید به طور مداوم انجام شوند. به عنوان مثال ایستادن روی یک پا، بالا رفتن از پله یا راه رفتن به جلو و عقب روی یک خط فرضی از تمریناتی است که باعث تقویت تعادل می شود. گاهی فیزیوتراپیست ها برای این کار از وسایل خاص مثل تخته تعادل یا توپ بزرگ استفاده می کنند تا چالش حرکتی بیشتری ایجاد شود.

رقص درمانی

موسیقی درمانی به خصوص رقص درمانی علاوه بر داشتن مزایای بیش از اندازه برای قلب و عروق، به تقویت روحیه فرد هم کمک می کند و تأثیر مثبتی بر روی حفظ تعادل دارد. در یک محیط به جای مانور رقصیدن را شروع کنید، اما به خاطر داشته باشید که حتما در نزدیک خود تکیه گاه محکمی داشته باشید که در صورت از دست دادن تعادل به آن تکیه کنید. بهتر است موسیقی مورد علاقه خود را در خانه پخش کنید و با ریتم و الگوی ثابت رقصیدن را آغاز کنید. خوب است در زمان رقص، آواز بخوانید تا تارهای صورتی تان هم بهبود پیدا کند. این تمرینات را در هفته حداقل 3 بار و به مدت 30 دقیقه انجام دهید.

تمرینات گفتاری و تنفسی

یکی از ورزش های بسیار مفید برای بیماران مبتلا به پارکینسون تمرینات گفتاری و تنفسی است. با پیشرفت بیماری، ممکن است بیماران دچار ضعف در عضلات تنفسی و گفتاری شوند که باعث کاهش بلندی صدا، کندی گفتار یا حتی دشواری در امر خوردن می شود. تمرینات مخصوص تنفس مثل تمرینات دیافراگمی در این بیماران نقش بسیار مهمی دارد. بیمار باید در وضعیت راحتی بنشیند و دست خود را روی شکم بگذارد. سپس با دم عمیق از بینی، تلاش کند تا شکم بالا بیاید و با بازدم آهسته از دهان، شکم به حالت اولیه بازگردد. این تمرین موجب تقویت عضلات دیافراگم و کنترل بهتر بر تنفس می شود. تمرینات گفتاری نیز شامل تکرار بلند صداها، کشیدن حروف و تمرین در مقابل آینه برای افزایش دامنه حرکات دهان است. این نوع تمرینات علاوه بر بهبود گفتار، موجب تقویت تمرکز و کنترل عصبی عضلات گلو و صورت می شوند.