در صورتی که بخواهید از یک رژیم غذایی سالم پیروی نمایید، درک و اطلاع از تفاوت میان کربوهیدراتهای ساده و پیچیده یک ضرورت است.
چنانچه کربوهیدرات را به منظور پی بردن به میزان افزایش وزن زیر اسکنر قرار دهیم، به دلیل انتخابهای اشتباهی که اکثر افراد به هنگام انتخاب مواد غذایی سرشار از کربوهیدرات انجام میدهند، این میزان عدد بیشتری را نشان خواهد داد. دو نوع کربوهیدرات یعنی ساده و پیچیده وجود دارد که بر حسب ساختار شیمیایشان با یکدیگر تفاوت دارند. در حالی که کربوهیدراتهای ساده به راحتی توسط بدن ما جذب میشوند، جذب کربوهیدراتهای پیچیده مدت زمان بیشتری به طول میانجامد. جالب آنکه کربوهیدراتهایی که به منظور تولید انرژی مورد استفاده قرار نمیگیرند، در نهایت به شکل چربی در بدن ذخیره شده که به نوبهی خود منجر به افزایش وزن میشوند.
به چه علت به کربوهیدراتها نیاز داریم؟
گرایش عمومی و زودگذر رژیم غذایی کم کربوهیدرات موجب سردرگمی کامل افراد شده است، به گونهای که این افراد نمیدانند که آیا بایستی مواد غذایی سرشار از کربوهیدرات را وارد رژیم غذایی خود سازند و یا خیر، و اگر بله، مقدار ایدهآل آن چه میزان بایستی باشد. در خصوص این واقعیت تردیدی وجود ندارد که کربوهیدراتها نقشی حیاتی در سلامت کلی ما ایفاء میکنند. در واقع، کربوهیدراتها یکی از سه مادهی غذایی ماکرو یا درشت مغذی مورد نیاز را تشکیل داده که دو مادهی مغذی دیکر پروتئین و چربی میباشند. این مواد مغذی قسمت عمدهی انرژی مورد نیاز بدن ما را تأمین میسازند. علاوه بر آن، کربوهیدراتها همچنین نقش مهمی در پردازش پروتئین و چربی بازی میکنند.
قانون سادهی مبتنی بر تجربه این است که هرچه کار فیزیکی و جسمانی بیشتری انجام دهید، کربوهیدراتهای بیشتری را بایستی وارد رژیم غذایی خود سازید. در حالت ایدهآل کربوهیدراتها بایستی 50 تا 60 درصد رژیم غذایی روزانهی شما را تشکیل دهند. علاوه بر میزان درست آن، همچنین این نکته اهمیت دارد که نوع صحیح کربوهیدرات را نیز استفاده نمایید. این جا است که اطلاع از تفاوت میان این دو نوع کربوهیدرات یعنی ساده و پیچیده اهمیت مییابد.
کربوهیدراتهای ساده در مقابل کربوهیدراتهای پیچیده
همانطور که پیش از این عنوان شد، تفاوت اساسی میان این دو کربوهیدرات، ساختار آنها است. این تفاوت به قدری است که تعیین مینماید به چه سرعتی توسط بدن شما هضم و جذب شوند. در حالی که کربوهیدراتهای ساده از یک یا دو قند تشکیل شدهاند، کربوهیدراتهای پیچیده از سه یا تعداد بیشتری قند تشکیل میشوند. گلوکز، گالاکتوز و غیره نمونههایی از کربوهیدراتهای ساده با یک واحد قند میباشند، در حالی که کربوهیدراتهای پیچیده با دو واحد قند، ساکاروز، لاکتوز و غیره را شامل میشوند. کربوهیدراتهای ساده با یک واحد قند به مونوساکاریدها اشاره دارد، در حالی که همین حالت با دو واحد قند به دیساکاریدها اشاره میکند. به طور مشابه، کربوهیدراتهای پیچیده به پلیساکاریدها و الیگوساکاریدها اشاره دارند. فهرست مواد غذایی متشکل از کربوهیدراتهای ساده، قند، عسل، شکر ذرت، محصولات لبنی و غیره را شامل میشوند، در حالی که فهرست مواد غذایی حاوی کربوهیدراتهای پیچیده شامل میوه، سبزیجات، غلات کامل و غیره میشود.
در حالی که کربوهیدراتهای ساده به راحتی توسط بدن هضم و جذب میشوند، کربوهیدراتهای پیچیده به دلیل ساختار شیمیایی پیچیدهی خود که برای شکسته و تجزیه شدن زمان میبرند، در جریان خون برای مدت زمان بیشتری باقی میمانند. تعمیم و نتیجه گیری کلی بهتر بودن یکی از این کربوهیدراتها بر دیگری کاری بسیار دشوار است. گرچه مطالعاتی که اخیراً صورت گرفته، نشان میدهند که مواد غذایی حاوی کربوهیدراتهای پیچیده بهتر میباشند به دلیل این واقعیت که با مواد مغذی دیگری همچون فیبرهای خوراکی همراه بوده که برای بدن ما مهم هستند. سرعتی که هریک از این دو نوع کربوهیدرات تحت پردازش قرار میگیرند نیز به این بستگی دارد که با کدام یک از سایر مواد مغذی مصرف شوند. متخصصین بر این عقیدهاند که میوه و محصولات لبنی کم چرب با وجود آنکه از کربوهیدراتهای ساده میباشند، به خاطر محتوای فیبر و کلسیمشان مجاز به مصرف بوده، اما عاقلانه است که از سایر چنین مواد غذایی دوری کنید.
بعد از همهی این حرفها بایستی گفت که دست کربوهیدراتهای پیچیده کمی بالاتر بوده به این دلیل که جذب آهستهی آنها منجر به ایجاد اثراتی مطلوب بر سطوح قند خون شده و سطوح انسولین در بدن را ثابت نگه میدارند. کربوهیدراتهای ساده، از سوی دیگر، شناخته شدهاند که موجب ایجاد نوسانات ناگهانی در میزان قند خون شده که این امر برای بدن مضر در نظر گرفته میشود. فرد همچنین بایستی این واقعیت را در نظر داشته باشد که کربوهیدراتهای ساده معروف بوده که انرژی انفجاری و کوتاه مدت را تسهیل ساخته در حالی که کربوهیدراتهای پیچیده انرژی با ثبات و با دوام بیشتری را تسهیل میسازند.