درمان های دارویی ویتامین دی (۱)

دکتر محمد علیمرادی؛ دانشجوی دکترای تخصصی تغذیه- دکترای داروسازی 

ویتامین D یکی از ویتامین‌های لازم برای بدن و از ویتامین‌های محلول در چربی است، که به رشد و استحکام استخوان‌ها از طریق کنترل تعادل کلسیم و فسفر کمک می‌کند.

این ویتامین با ایجاد افزایش جذب فسفر و کلسیم از روده‌ها و کاهش دفع از کلیه به متابولیسم استخوان‌ها کمک می‌کند و همچنین از طریق ترجمه ژنهای هسته سلول به رشد سلول کمک می‌کند.

مطالعات اخیر حاکی از نقش مفید و غیر قابل انکار این ویتامین در پیشگیری از بیماریهای مختلف می‌‌باشد.

ویتامین D و بیماری ام اس

اِسکلروزِ چندگانه (Multiple sclerosis) با نام اختصاری MS، یک بیماری التهابی است که در آن غلاف‌های میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع آسیب می‌بینند.

این آسیب دیدگی در توانایی بخش‌هایی از سیستم عصبی که مسئول ارتباط هستند می‌تواند اختلال ایجاد می‌کند و باعث به وجود آمدن مشکلات عصبی و جسمی شود.

اگرچه علت بیماری مشخص نیست اما مکانیسم اصلی آن آسیب زدن توسط سیستم ایمنی بدن و یا اختلال در سلول‌های تولیدکننده میلین می‌باشد که  عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی مانند عفونت نیز می‌‌توانند مسبب آن باشد.

کمبود ویتامین D در بروز و تشدید بیماری ام اس موثر است. ویتامین D در اعتدال سیستم ایمنی بدن نقش دارد و با نقش ضد التهابی در بدن باعث پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های مرتبط  با سیستم ایمنی می‌‌شود.

مبتلایان به ام اس که ویتامین D خونشان پایین است، دچار حملات بیشتری می‌‌شوند.

در ضمن کمبود این ماده مغذی باعث می‌‌شود داروهای دیگری که در درمان این بیماری استفاده می‌‌شوند نیز نقش خودشان را به خوبی ایفا نکنند و باید ویتامین D به سطح نرمالی برسد تا این داروها اثرگذار باشند.

با توجه به پایین بودن سطح ویتامین D در اکثر افراد جامعه به علت عدم استفاده از نور مستقیم خورشید توصیه به مصرف مکمل در صورت تایید آزمایشگاهی این امر ضروری می‌‌باشد.

ویتامین D و دیابت

دیابت هنگامی بوجود می‌آید که هورمون انسولین (عامل تنظیم‌کننده گلوکز خون) یا به اندازه کافی در بدن تولید نمی‌شود یا بافت‌های بدن به آن به درستی پاسخ نمی‌دهند.

در نتیجه سوخت وساز کربوهیدراتها و گلوکز در بدن مختل می‌شود.

هورمون انسولین که از سلول‌های بتا جزایر لانگرهانس در غده لوزالمعده به درون خون ترشح می‌شود، نقش‌های مختلفی در بدن ایفا می‌کند از جمله ورود گلوکز از خون به درون سلول‌ها، تا سلول‌ها بتوانند برای تامین انرژی خود از آن استفاده کنند.

در صورت کمبود یا عدم تاثیر انسولین بدن در استفاده از گلوکز ناتوان بوده و باعث افزایش قندخون می‌‌شود که در درازمدت باعث آسیب رساندن به تقریبا هر عضو حیاتی بدن از جمله قلب، مغز، چشم، کلیه‌ها و ... می‌شود.

تحقیقات اخیر نشان داده است که کمبود ویتامین D خطر ابتلا به دیابت را در افراد افزایش می‌‌دهد.

هرچند هنوز شواهد کافی برای توصیه درمانی دیابت با کمک ویتامین D وجود ندارد اما مطالعات مختلفی با دلایل علمی سودمندی این ویتامین را در دیابت مطرح می‌‌کنند به این صورت که فرم فعال ویتامین D با پروتئین‌هایی در سلولهای بتای لوزالمعده وجود دارد در تعامل است و باعث افزایش ترشح هورمون انسولین میگردد و نیز از آنجائیکه  مقدار ویتامینD درافراد مبتلا به دیابت روند کاهشی دارد، ارتباط میان کمبود ویتامین D و افزایش خطر دیابت قابل درک است.

از طرفی افزایش میزان چربی در بدن همراه با کمبود ویتامین D باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو می‌‌شود.

کمبود ویتامین D به طور شایع در میان افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و دیابت بارداری وجود دارد و ممکن است یک عامل خطرزا برای بیماری سندرم متابولیک باشد و مشاهده شده است که مصرف ویتامین D باعث کاهش مقاومت به انسولین در بدن می‌‌شود و حساسیت به انسولین در سلولها را افزایش می‌‌دهد...

برای خواندن بخش دوم -درمان های دارویی ویتامین دی- اینجا کلیک کنید.