به ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای حفظ سلامت در قالب یک تغذیه مفید ریزمغذی می‌گویند.
ویتامین‌ها مواد مغذی ارگانیکی هستند که اغلب درون بدن ساخته نمی‌شوند یا مقداری از آن‌ها که ساخته می‌شود بسیار ناچیز است بنابراین منبع تامین آن‌ها، خوراکی‌ها و مواد غذایی هستند. هر کدام از 13 ویتامینی که تا امروز شناخته شده‌اند تاثیر و نقش متفاوتی در بدن دارند. این ویتامین‌ها عبارتند از: ویتامین A، ویتامین B1، ویتامین B2، ویتامین B6، ویتامین B12، ویتامین C، ویتامین E، ویتامین K، بیوتیون، فولیک اسید، نیاسین و پانتوتنیک اسید.
مواد مغذی غیر ارگانیکی نیز وجود دارند که نقش کلیدی در سلامت و تندرستی بازی می‌کنند؛ مواد معدنی. به این مواد عناصر کم مقدار (trace elements) گفته می‌شود، از آن جمله: مس، ید، آهن، منگنز، سلنیوم و روی، همین‌طور عناصر ماکرو یا پر مصرف مانند کلسیم، منیزیوم، پتاسیم و سدیم. هر یک از این مواد معدنی نقش ویژه و حیاتی در بدن بازی می‌کنند.
ضرورت ریزمغذی ها برای سلامت چیست؟
نیاز بدن به ریزمغذی ها چندان زیاد نیست اما تاثیرات آن‌ها بر بدن گسترده است. بنابراین مقدار کم ریزمغذی ها هم تاثیر زیادی در زندگی ما دارد. این مواد در موارد زیر اهمیت بسیاری دارند:
- رشد طبیعی انسان
- عملکرد سالم دستگاه ایمنی بدن
- تولد نوزادان سالم
- تقویت عملکرد بدن
- پیر شدن با روند سالم و طبیعی
- رشد طبیعی مغز
- ظاهر و سیمای سالم
چه کسانی بیش از دیگران در معرض کمبود ریزمغذی ها و تاثیرات سوی آن‌ها قرار دارند؟
با وجود دانش وسیعی که در مورد نقش ضروری ویتامین‌ها و مواد معدنی در رشد و نمو سالم کسب کرده‌ایم، تاثیر کمبود ریزمغذی ها تقریبا در تمام نقاط دنیا به چشم می‌خورد. معمولا کمبود این مواد زمانی رخ می‌دهد که مردم قدرت تامین یا توانایی دسترسی به مواد غذایی مفید و از طیف گوناگون (مانند گوشت قرمز، ماهی، تخم‌مرغ، محصولات لبنی، میوه‌جات و سبزیجات) را نداشته باشند. تقریبا 2 بیلیون انسان در سرتاسر جهان به مواد غذایی دسترسی ندارند یا قادر به تامین غذای مقوی نیستند و همواره از کمبود مواد مغذی رنج می‌برند، عارضه‌ای که به آن گرسنگی پنهان می‌گویند.
- هرچند کمبود ریزمغذی ها بر جمعیت مردم در سرتاسر دنیا تاثیر می‌گذارد اما زنان (به ویژه زنان باردار و زنان شیرده) و کودکان نسبت به تاثیرات سوءتغذیه آسیب پذیرتر هستند.
- سوءتغذیه آمیخته با بروز بیماری‌های عفونی هر سال موجب 3.5 میلیون بارداری قابل جلوگیری و مرگ کودکان می‌شود.
- تقریبا 45% از مرگ کودکان زیر 5 سال ناشی از سوءتغذیه است که هر سال تلفاتی بیش از 3 میلیون کودک را در پی دارد.
- سوءتغذیه کودک و مادر روی هم رفته علت بروز 6.7 از بیماری‌ها در جهان است.
حتی در ثروتمند‌ترین کشورها نیز تغییر الگوی برنامه غذایی و سبک زندگی منجر به ضعف تغذیه می‌شود، به طوری که عدم تعادل کالری به افزایش میزان بیماری‌های غیر مسری و هزینه‌بر مثل دیابت، بیماری‌های قلبی و سکته کمک می‌کنند. 366 میلیون نفر در دنیا با بیماری دیابت دست و پنجه نرم می‌کنند، 200 میلیون نفر دچار پوکی استخوان هستند و 1.6 بیلیون نفر نیز دچار اضافه وزن هستند. برنامه غذایی که ریز مغذی ها به قدر کافی در آن وجود نداشته باشند یک عامل مهم سوءتغذیه به شمار می‌رود.
