به گزارش الف، دیروز شرکت فرانسوی سی‌ام‌ای سی‌جی‌ام، سومین شرکت بزرگ کشتیرانی اعلام کرد بدلیل بازگشت تحریم ها به ارتباطات خود با ایران پایان می دهد. همزمان برخی اخبار از احتمال کاهش صادرات نفت ایران حکایت دارد. این اتفاقات در راستای ادامه موج قطع ارتباط و خروج شرکت ها از ایران بعد از کناره گیری آمریکا از برجام رخ می دهد.
در این بین سفر روحانی به سوئیس و اتریش و مذاکره تلفنی وی با امانوئل ماکرون و آنگلا مرکل نیز حاکی از عدم رضایت ایران از پیشنهاد اروپایی ها برای حفظ توافق هسته ای می باشد. روحانی بسته پیشنهادی اروپایی ها را« یک سری تعهدات کلی» که فاقد« ارائه یک برنامه عملیاتی روشن و دارای زمان بندی» است معرفی کرده بود.
تا پیش از ارائه پیشنهاد اروپایی ها این تصور در برخی جریانات و مسئولان سیاسی ایران ایجاد شده بود که کشورهای قاره سبز بدلیل اختلافات با ترامپ و احترام ویژه ای که به حفظ نهادها و ساختارهای بین المللی دارند( از این رو نیز به شدت متمایل به حفظ توافق هسته ای می باشند) حتماً مقابل رئیس جمهور آمریکا خواهند ایستاد و بسته پیشنهادی قابل قبول ارائه خواهند کرد.
اما تجربه ثابت کرده اروپایی ها بدلیل ارتباطات تاریخی و منافع استراتژیک رغبتی به کاهش روابط با آمریکا نداشته و ندارند، حتی اگر شخصی مانند دونالد ترامپ در کاخ سفید حضور داشته باشد. در این بین سه کشور اروپایی فرانسه، انگلیس و آلمان درباره برخی مسائل مانند سیاست منطقه ای ایران، برنامه دفاعی موشکی، مسائل ادعایی حقوق بشری و رژیم صهیونیستی اگر حساس تر از آمریکایی ها نباشند حتماً کمتر هم نیستند. از این رو حتی اگر ایران چند ماه دیگر نیز صبر کند بسیار بعید است که کشورهای اروپایی ها پیشنهاد ویژه و خاصی به ایران ارائه دهند که حاکی از تضمین فروش نفت ایران، برقراری کانال های ارتباطی مالی، بیمه، حمل و نقل و ... باشد.
البته این مسئله ای بود که از همان روزهای اول خروج ترامپ از برجام برخی مقامات و مسئولان در اتحادیه اروپا مانند موگرینی بر روی آن تاکید داشتند که اگر چه با جدیت به تلاش های خود ادامه می دهند اما توانایی ارائه ضمانت‌های حقوقی و اقتصادی به ایران را ندارند.
در این بین نباید فشار آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی به اروپایی ها را فراموش کرد که به شدت قدرت مانور محدود آنها را در فضای فعلی کاهش می دهد. با این وضعیت شاید بتوان گفت اروپایی ها هرگز از انجام مذاکره و رایزنی با ایران کنار نخواهند کشید اما همزمان نیز از تضمین و وعده های جدی خبری نیست. در واقع آنها سیاست مذاکره برای مذاکره را در پیش گرفته اند و شاید فاز بعدی این سیاست از دیدگاه آنها ناامیدی ایران و کنار کشیدن از مذاکره و شاید هم توافق هسته ای و یا رخ دادن اتفاقی غیرمترقبه و بازگشت به برجام باشد.
بنابراین باید گفت اتحادیه اروپا از هر گونه تضمین در راستای حفظ منافع ایران بعد از خروج آمریکا از برجام اجتناب می کند و صرفاً به انتشار بیانیه های سیاسی اکتفا کرده و کشورها و شرکت های آسیایی و اروپایی نیز مشغول قطع ارتباطات اقتصادی و مالی خود با ایران می باشند.
از این رو به نظر می رسد فارغ از آینده برجام، دولت روحانی باید به فکر تدوین برنامه ها و سناریوهای جایگزین باشد. در واقع اگر دولت تمایل دارد اندک شانس خود را برای تضمین منافع ایران از طریق اروپایی ها بدلیل انجام تعهدات در برجام به محک آزمون بگذارد ایرادی ندارد اما حتما می باید به تدوین و عملیاتی کردن برنامه ها و سیاست های دیگری نیز فکر کند تا بتواند اقتصاد کشور را در ماه های آینده مدیریت کند.
