عصبانیت و رانندگی ترکیب خطرناکی است که می‌تواند عواقب تأسف‌باری در پی داشته باشد. اغلب افرادی که پشت فرمان خودرو قرار می‌گیرند نسبت به تکنیک‌های رانندگی خود اطمینان دارند. ولی این را نمی‌دانند که در حین عصبانیت یا فشارهای عصبی، این بخش ناخودآگاه آن‌هاست که کنترل خودرو را به دست می‌گیرد. شاید تمییز دادن بین این دو بخش زمانی رخ بدهد که دیگر کار از کار گذشته است. افسران پلیس، روان‌پزشکان، کارشناسان بیمه و حتی رانندگان کارکشته بارها و بارها به این نکته اشاره کرده‌اند که وقتی عصبانی هستید هرگز پشت فرمان قرار نگیرید. هم‌چنین شرایط را طوری فراهم نکنید که درگیر تنش عصبی بشوید. در این نوشته راهکارهایی را به شما ارائه می‌دهیم که شاید بتوانند در مواقع اضطراری -که به خشم جاده‌ای معروف است- به کمک شما بیایند.

حتما بخوانید:

• راه‌هایی برای کنترل خشم؛ چطور نگذاریم خشم ما را کنترل کند
• رسیدن به آرامش ذهن با 10 حرکت ساده یوگا
• چرا خشم برای سلامتی خطرناک است

1. خودتان پرهیز کنید

اگر فرد ناآرامی هستید و خیلی سریع از آستانه عصبانیت عبور می‌کنید، سعی کنید پیش از مواجهه با شرایط محیطی که شما را درگیر این تنش‌ها می‌کند، از برخورد با آن دور بمانید. اگر ترافیک شما را عصبی می‌کند، سعی کنید از مسیرهای جایگزین استفاده کنید یا ساعت رفت‌وآمد خود را طوری تعیین کنید که به اوج شلوغی برنخورید. از آهنگ‌های ملایم استفاده کنید یا حداقل سیستم پخش خودرو را روی رادیو بگذارید.

2. کمی به خودتان فرصت بدهید

تنش عصبی،‌ یک بازخورد طبیعی از سیستم مغزی در شرایط بحرانی است. افکار پریشان و درگیری‌های روزمره می‌تواند افراد را در پایان روز یا وقتی پشت فرمان خودرو قرار گرفته‌اند، تبدیل به اژدهای غیرقابل‌پیش‌بینی کند. به‌محض بروز علائم تحریک‌کننده، کمی کنار بکشید و بگذارید سیستم عصبی‌تان بازیابی شود. نیازی به حرکات یوگا درون خودرو نیست. فقط کافی است که برای مدتی دندان روی جگر بگذارید؛ خواهید دید که چگونه با قدرت از پشت فرمان همه‌چیز را کنترل خواهید کرد.

3. فرمان را شل کنید

راهکار ساده‌ای وجود دارد که در هنگام خشم جاده‌ای بتوانید خود را در کمترین زمان ممکن، کنترل کنید. روان‌کاوان دریافته‌اند رانندگانی که در معرض تنش‌های عصبی هستند، به شکل غیرارادی فرمان خودرو را سفت‌تر از هر زمان دیگری می‌گیرند. اگر به هر دلیل در موقعیت تنش‌زایی قرار گرفتید، کافی است یک بازی ساده را با انگشتان و دستان خود انجام دهید تا بار دیگر کنترل خود و اعصابتان را به دست بیاورید. فقط عضلات را به حال خود رها کنید و بگذارید فرمان شکل عادی قبلی خود را بگیرد.

4. کروز کنترل را روشن کنید

البته نیاز به اشاره نیست که این مورد تنها برای رانندگانی صدق می‌کند که خودروی آن‌ها قابلیت Cruise Control دارد. این همان آپشنی است که در صورت فعال کردنش، خودرو با سرعتی از پیش تعیین‌شده حرکت می‌کند. کروز کنترل فعال حرکات تند و ناگهانی راننده را خنثی می‌کند. گاز دادن و شتاب‌گیری جنون‌آمیز در حالت فعال بودن کروز کنترل امکان‌پذیر نیست. وقتی در چنین شرایطی،‌ خوراکی برای بیشتر شدن آتش عصبانیت شما فراهم نباشد، خیلی زود از مهلکه جان سالم به در می‌برید.

5. نفس عمیق بکشید

جادوی نفس عمیق را همیشه و همه‌جا خوانده‌اید. به طرزی اعجاب‌آور این حرکت ساده می‌تواند از بسیاری از رفتارهای نامتعارف جلوگیری کند. فرایندی که مغز طی نفس عمیق طی می‌کند به‌قدری طولانی و زمان‌بر است که گویی فرصتی برای انجام کارهای دیگر مانند پرخاش وجود ندارد. چند نفیس عمیق و آرام می‌تواند شما را به سطح استاندارد برگرداند. اگر هوای بیرون خودرو مناسب است حتما شیشه‌ها را پایین بدهید و در جریان آزاد هوای بیرون نفس عمیق بکشید؛ اما درصورتی‌که هوای بیرون آلوده و پر از سروصداست ترجیحا با استفاده از سیستم تهویه مطبوع و درحالی‌که تمام شیشه‌ها بالا هستند،‌ ریه‌ها را با آرامش پر از هوا کنید و سپس با همین آرامش خالی کنید.

6. شیشه جلو را تمیز نگاه دارید

شاید عجیب باشد ولی بررسی‌هایی که طی چندین سال و تحلیل موارد بسیاری از برخوردهای رانندگان صورت گرفته، نشان می‌دهد که یکی از عوامل بروز تنش عصبی در رانندگان کثیف بودن شیشه جلوست. کدر کردن دید راننده آرام‌آرام تأثیر مخربی بر آرامش روانی او می‌گذارد. شاید این اتفاق به‌تنهایی منجر به حادثه‌ای نشود ولی وقتی انبار باروت مملو شد آن وقت است که با یک جرقه کوچک همه‌چیز شعله‌ور می‌شود. قطعا نه‌تنها تمیز کردن شیشه جلو بلکه تمام شیشه‌ها و آینه‌ها می‌تواند بخشی از این اقدام پیشگیرانه باشد.

7. کنار بکشید

اگر هیچ‌کدام از راه‌های بالا برای شما جوابگو نبود، دیگر چاره‌ای نیست. باید خودرو را به کناری هدایت کنید. رانندگی طولانی‌مدت ظرفیت مغزی شما را برای تحمل اتفاقات نابهنجار پایین می‌آورد. حتی اگر فکر می‌کنید نیازی به خواب ندارید، برای دقایقی هم که شده خودرو را به کناری بکشید و چشم‌ها را روی هم بگذارید. در واقع شما با این اقدام دارید خود را به‌صورت مستقل از حضور در فضای پرتنشی که نمی‌دانید چیست، دور می‌کنید.

8. به چشم‌پزشک مراجعه کنید

بررسی پرونده‌های جنایی و تصادفات رانندگی، اطلاعات جالبی را بازگو می‌کند. بخش قابل‌توجهی از درگیری‌های خیابانی در شب‌ها رخ می‌دهد؛ یعنی رانندگانی هستند که در روشنایی روز حتی در سخت‌ترین تنش‌ها و شلوغ‌ترین ترافیک‌ها آرام هستند ولی در پیمایش‌های شبانه عنان از دست می‌دهند. یکی از اصلی‌ترین دلایل این اتفاق، حساسیت بینایی آن‌ها نسبت به نور خودروهاست. این حساسیت می‌تواند به‌اندازه‌ای باشد که حتی با نورهای استاندارد نیز فرد را عصبی کند. چه برسد به نورهای قوی‌تر و یا دیدن نوربالای یک خودروی دیگر. این عارضه چندان نگران‌کننده نیست. یک مراجعه ساده به چشم‌پزشک می‌تواند اوضاع رانندگی در شب را نیز بهبود بخشد. شاید شما واقعا عینکی هستید و از این موضوع خبر ندارید.

9. به ترافیک نخورید

همان‌طور که گفته شد یکی از راه‌های بروز تنش عصبی و عواقب بعد از آن، گیر کردن در ترافیک‌های سنگین شهری و عصبی شدن پشت خودروهای دیگر است. ترافیک آن‌قدر اعصاب‌خردکن است که حتی افرادی را که دارای اعصاب فولادی هستند نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین سعی کنید با استفاده از برنامه‌های موبایلی مخصوص به ترافیک برخورد نکنید. نقشه‌خوان‌های اینترنتی و استفاده جی‌پی‌اس که دیگر در هر موبایلی پیدا می‌شود،‌ گاه باعث از بین رفتن یک دردسر بزرگ می‌شود.

10. خوب بخوابید

این هم جزو آن دسته از توصیه‌هایی است که آن‌قدر گفته شده که دیگر جذابیتی ندارد؛ اما باور کنید بدن شما بعد از خواب کافی، ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای تحمل شرایط سخت خواهد داشت. پیش از سفر اگر می‌دانید که پیمایش طولانی در پیش دارید، حتما خواب کافی داشته باشید. تفاوت یک ساعت کم و زیاد خواب، تأثیر محسوسی در کیفیت رانندگی شما دارد. خواب ناکافی باعث کاهش ضریب دقت شما و هم‌چنین تضعیف آستانه عصبانیت شما می‌شود. در نظر داشته باشید که اگر فکر می‌کنید اهل کم‌خوابی هستید، این ویژگی پشت فرمان تعریفی دیگر پیدا می‌کند.

11. خیابان را پیست نکنید

هرچقدر هم که به حرفه‌ای بودن در رانندگی معروف هستید، نمی‌توانید شرایط غیرقابل‌پیش‌بینی خیابان را با پیست که در آن همه‌چیز قابل‌کنترل است، قیاس کنید. ویراژهای ناگهانی و به‌اصطلاح عامیانه «لایی کشیدن»، از خودروهایی که توسط رانندگان عادی هدایت می‌شوند،‌ نمی‌تواند نشان‌دهنده هنر رانندگی شما باشد. خیلی‌ها از اینکه با سرعت زیاد از کنار خودروهای دیگر عبور کنند لذت می‌برند، ولی این را در نظر نمی‌گیرند که شاید چندین متر جلوتر خودروی دیگر درست در فکر همین ویراژ دادن باشد. شاید شما قابلیت کنترل خودرو خودتان را داشته باشید ولی هرگز نمی‌توانید نسبت به توانایی دیگران مطمئن شوید.

12. قضیه را شخصی نکنید

در جدال‌های خیابانی، همه‌چیز با یک نگاه، بدوبیراه یا شانتاژ حرکتی به‌وجود می‌آید. افراد برای اینکه نشان بدهند نسبت به رانندگان دیگر قدرت بیشتر و ضرب شصت بهتری دارند، معمولا به این اقدامات تحریک‌آمیز دامن می‌زنند. پاسخ دادن به فحاشی، استفاده از الفاظ تند و ایجاد خطر برای خودروی مقابل ازجمله اقداماتی است که خشم جاده‌ای را آغاز می‌کند. چاره‌ای که برای جلوگیری از این پدیده مطرح می‌شود، خیلی ساده است؛ قضیه را به خودتان نگیرید. یک چشم‌پوشی ساده می‌تواند پایان‌بخش کل ماجرا باشد. حتی اگر فرد هتاک نسبت به اقدامات خود اصرار داشت، با کناره‌گیری شما بالاخره خسته می‌شود و به مسیر خودش ادامه می‌دهد. اغلب این تصور که خالی کردن میدان نشانه‌ای از ترس یا ضعف است، باعث می‌شود رانندگان به مقابله‌به‌مثل روی بیاورند که البته نتیجه آن مشخص است.

13. رانندگان خاطی را به پلیس معرفی کنید

این مسئولانه‌ترین کاری است که یک راننده وظیفه‌شناس می‌تواند انجام دهد. حتی اگر شما درگیر یک نزاع نیستید ولی از دور ماجرا را رصد می‌کنید، می‌توانید با تماس گرفتن با پلیس و ارائه اطلاعات راننده یا راننده‌های عصبی، از بروز حوادث بعدی جلوگیری کنید. فرض کنید این اتفاق برای شما رخ دهد و شما در آستانه عصبانی شدن باشید. اگر پیش از بروز این حادثه یک راننده دیگر، فردی را که باعث تحریک شما شده بود به پلیس معرفی می‌کرد، شما هیچ‌وقت درگیر ماجرا نمی‌شدید.

14. با دیگران صحبت کنید

به عقیده روان‌شناسان مطرح کردن مشکلات عصبی و خدشه‌های روحی در لحظه عارض شدن به آن، می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن التیام‌بخش باشد. اگر در خودروی شما سرنشین یا سرنشینانی وجود دارد به‌محض اینکه وارد مرحله عصبانیت شدید، سر صحبت را با آن‌ها باز کنید. حتی اگر بخشی از پرخاش خود را با آن‌ها مطرح می‌کنید ولی باز هم این کار بخشی از اقدام عملی شما را می‌کاهد. درصورتی‌که کسی در خودروی شما نیست سعی کنید با رانندگان دیگر در خودروهای کناری به هر نحوی که شده حرف بزنید. در واقع شما دارید نمایش صحبت کردن را انجام می‌دهید. مغز نمی‌تواند تفاوت بین اجرای تئاتر ساختگی شما و واقعیت را تشخیص بدهد.

15. گرسنگی نکشید

معده خالی و احساس گرسنگی تأثیرات روانی منفی در پی دارد که کم‌وبیش همه از آن باخبرند. هنگام مسافرت طولانی یا حتی پیمایش‌های درون‌شهری حتی اگر شده یک وعده کوچک و ساده به همراه داشته باشید تا مغز بتواند قند کافی و کربوهیدرات لازم را برای کنترل فرایندهای خود به دست بیاورد. پیش از نشستن پشت فرمان خودرو به‌اندازه کافی خوراک مصرف کنید. نیازی به هشدار نیست که پرخوری و رانندگی نیز عواقب خطرناک‌تری دارد. تجربه نشان داده رانندگانی که دچار گرسنگی هستند معمولا خیلی سریع‌تر دچار تنش‌های عصبی می‌شوند.

16. تماس چشمی برقرار نکنید

به‌هرحال در جامعه افرادی با ضعف شخصیتی وجود دارند که بنا به دلایلی برای تخلیه معضلات درونی خود به دنبال ایجاد آشوب هستند. جمع کثیری از این افراد را می‌توان پشت فرمان خودروها دید. افرادی که بی‌توجه به قانون تنها در پی درگیری و بحران هستند. تشخیص این‌گونه از راننده‌ها نمی‌تواند کار سختی باشد. آن‌ها بدون هیچ دلیلی به دنبال بهانه برای جاروجنجال می‌گردند. ابزار و شگرد اصلی‌شان نیز برقراری تماس چشمی است. آن‌ها به‌قدری در این زمینه کاربلد شده‌اند که می‌توانند در چند ثانیه طرف مقابل را تحریک به دعوا کنند. از نگاه کردن به این افراد پرهیز کنید. همان‌طور که گفته شد آن‌ها منتظر کوچک‌ترین ترغیب برای تنش هستند.

17. هیزم آتش را زیاد نکنید

آمدیم و به هر دلیل شما درگیر جدال لفظی و جنگ روانی با راننده مقابل شدید. حداقل کاری که می‌توانید بکنید این است که دعوا را آب‌وتاب ندهید. استفاده از حرکات و الفاظ تحریک‌کننده چاره کار نیست. این اقدام شما، دلیلی بر پایان ماجرا نخواهد بود. سعی کنید حتی در این تنش نیز اوضاع را کنترل کنید. اگر عنان کار از دست‌تان در برود آن وقت است که دیگر باید منتظر حرکت طرف مقابل باشید. مشاجره را در هر مقطعی که هست تمام کنید. حرف‌هایی را که فکر می‌کنید گفتنش شما را به پیروزی نزدیک می‌کند پیش خود نگاه دارید. به‌اندازه کافی خود را به پرتگاه خطر نزدیک کرده‌اید. تهییج راننده کناری شاید، عکس‌العملی بیش از انتظار داشته باشد.

18. به جای امن بروید

خانم‌های راننده بیشتر با این شرایط روبه‌رو می‌شوند که فرد یا افرادی کار را از حد تنش گفتاری می‌گذرانند و به مرحله برخورد فیزیکی می‌رسند. حتی پیش آمده که راننده عصبی برای از کوره به در بردن شما، کیلومترها به تعقیب می‌آید تا در فرصتی مناسب زهر خود را بریزد. آگاه باشید که تا زمانی که در خیابان و جاده در حال حرکت هستید، خوراک این تنش را برای او تأمین می‌کنید. سعی کنید در اولین فرصت به جای مناسبی بروید. ایستگاه‌های پلیس بهترین گزینه هستند. محل‌های شلوغ و پرتردد گزینه بعدی است که شما را از شر اقدامات نسنجیده راننده شاکی مصون می‌دارد. حتی اگر این کناره‌گیری شما منجر به تأخیر در برنامه مهمی باشد ولی سعی کنید تا خوابیدن این موج تنش‌زا در پناهگاه خود باقی بمانید.

19. به قوانین احترام بگذارید

شنیدن سرزنش‌های تند و مؤاخذه‌های بی‌شرمانه از راننده‌ای که اتفاقا حق با اوست، تلخی دوچندانی دارد. بسیاری از افراد به مجرد اینکه خطایی از طرف مقابل می‌بینند، مشتعل می‌شوند و یک جدال خیابانی را رقم می‌زنند. در مورد کوچک‌ترین قوانین راهنمایی و رانندگی نیز حساس باشید. از راهنما زدن و سرعت مطمئنه گرفته تا پارک دوبل و حق تقدم. مجالی برای جولان راننده‌های عصبی نگذارید. اگر هنوز در رانندگی به مهارت لازم دست پیدا نکرده‌اید، در مسیرهای شلوغ حضور پیدا نکنید. از راست برانید و سعی کنید در مسیرهایی که نسبت به آن‌ها آشنایی ندارید، پای نگذارید. خودروی معیوب شما شاید در بزنگاه برای شما دردسر درست کند.