نخستین کسی که وارد جهنم می شود!

آیا فکر کرده اید چه کسی می تواند منفورترین مخلوق خدا شود؟ انسانی که قرار بوده است جانشین خداوند در روی زمین باشد. امانتی را که خدا به او سپرده دست گیرد حال بشود منفورترین مخلوق!!! چگونه؟

در روایتی از امام علی علیه السلام است: منفورترین مخلوقات نزد خدا غیبت کننده است. (غررالحکم، ج 2، ص 824) یعنی با گناه غیبت انسان جز منفورترین مخلوقات خدا می گردد.

اما غیبت به چه معناست؟ غیبت عبارت است از: سخن گفتن پشت سر دیگران به گونه ای که غیبت شونده راضی و خشنود نباشد ... شرایط تحقق غیبت عبارت است از:
1. فردی که از او غیبت می شود در جمع حاضر نباشد.

2. آن سخن عیب و نقص محسوب شود.

3. این عیب از عیوب پنهان باشد.

4. فرد از شنیدن آنچه در موردش گفته می شود کراهت داشته باشد.

خیلی از افراد می گویند من غیبت او را نکردم چون واقعاً او چنین خصلتی را داشت در حالی که این هم غیبت حساب می شود در روایت آمده است: آیا می دانید غیبت چیست؟ عرض کردند: این که از برادرت چیزی بگویی که دوست ندارد. عرض شد: اگر آنچه می گویم در برادرم بود چه؟ فرمودند: اگر آنچه می گویی در او باشد، غیبتش کرده ای و اگر آنچه می گویی در او نباشد، به او تهمت زده ای. (مجموعه ورام ج 1، ص 118)

عواقب غیبت کننده

غیبت کننده عواقب بسیاری دارد در ذیل سه مورد را با روایات بیان می کنیم:

1- محرومیت از بهشت

گناه غیبت موجب می شود عبادت های غیبت کننده در پرونده غیبت شونده نوشته شود یا اگر عبادتی ندارد گناهان غیبت شونده به پرونده غیبت کننده منتقل شود.
رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: کسی که از مؤمن به آنچه در او هست غیبت کند، خداوند آن دو را در بهشت جمع نمی کند و کسی که مؤمنی را به چیزی که در او نیست غیبت کند عصمت بین آن دو قطع می گردد و غیبت کننده برای همیشه در جهنم خواهد بود و جهنم بدفرجامی است. (وسائل الشیعه، ج 8، ص 599)

2. نخستین جهنمی

امام صادق علیه السلام فرمود: غیبت، حسنات را می خورد همانطور که آتش هیزم را می خورد، خداوند بزرگ به موسی وحی می فرمود: غیبت کننده اگر توبه کند آخرین کسی است که وارد بهشت می شود، و اگر توبه نکند نخستین کسی است که وارد آتش می گردد. (بحارالانوار، ج 75، ص 257)

3. شریک شیطان

امام صادق علیه السلام فرمود: کسی بدون اینکه برادر مؤمنش به او ظلمی کرده باشد غیبت او را بکند شریک شیطان است. (بحارالانوار، ج 75، ص 25)
اگر انسان عواقب غیبت کردن را بداند دیگر حاضر نیست تن به این گناه کبیره بدهد، گناهی که از باب انگیزه هائی همچون بخل و حسد و کینه توزی و عداوت و خود برتربینی و... باشد.

انسان باید از طریق خودسازی و تفکر در عواقب سوء این صفات زشت و نتایج شومی که به بار می آورد، و از طریق ریاضت نفس این آلودگی ها را از جان و دل بشوید، تا بتواند زبان را از آلودگی به غیبت باز دارد.

کسانی که چشمشان باز است؛ زشتی عمل را می بینند

غیبت، ریختن آبرو است و آبرو که رفت، قابل جبران نیست. همان گونه که گوشت مرده، اگر کنده شود، قابل جبران نیست.
اگر مالی گم شود، قابل جبران است امّا آبرو که رفت، دیگر جبرانش سخت است و تفاوتی هم نمی کند که به قصد جدّی باشد یا از روی شوخی و مزاح، زیرا در هر دو صورت، آبروی طرف می ریزد و..... (تفسیر نور، ص 30)

روزی رسول خدا (صلی الله و علیه و آله) به یکی از صحابه خود که روزه گرفته بود فرمود: گوشت خورده ای و دهانت بوی گوشت می دهد. برو روزه ات را افطار کن. آن شخص گفت من چیزی نخورده ام. اما وی غیبت کرده بود و طبق آیه قرآن که در سوره حجرات آمده است: اگر کسی غیبت بکند انگار گوشت برادر مرده خود را خورده است. «پشت سر یکدیگر بد مگویید. آیا یکی از شما دوست می دارد که گوشت برادرش را در حالی که مرده است، بخورد؟ پس آن را ناخوش می دارید، و از خدا پروا کنید، که خدا بسیار توبه پذیر و مهربان است.» (آیه 12)

چرا قرآن، غیبتِ دیگران را به خوردن گوشت برادر مرده تشبیه کرده است؟
1. مُرده، روح ندارد تا از خود دفاع کند و شخصی هم که مورد غیبت قرار می گیرد، حضور ندارد تا از خود دفاع کند.
2. غیبت، ریختن آبرو است و آبرو که رفت، قابل جبران نیست. همان گونه که گوشت مرده، اگر کنده شود، قابل جبران نیست.

اگر مالی گم شود، قابل جبران است امّا آبرو که رفت، دیگر جبرانش سخت است و تفاوتی هم نمی کند که به قصد جدّی باشد یا از روی شوخی و مزاح، زیرا در هر دو صورت، آبروی طرف می ریزد و..... (تفسیر نور، ص 30)

غیبت کننده اگر توبه کند آخرین کسی است که وارد بهشت می شود، و اگر توبه نکند نخستین کسی است که وارد آتش می گردد.

واقعاً اگر انسان با چشم بصیرت و حقیقت بین، به این آیه می نگریست و تفکر می کرد شاید اصلاً حاضر نبود تن به غیبت دهد چرا که یک غیبت در روز قیامت باعث می شود بسیاری از حسنات انسان از بین برود: «روز قیامت فردی را می آورند و او را در پیشگاه خدا نگه می دارند و کارنامه اش را به او می دهند، اما حسنات خود را در آن نمی بیند. عرض می کند: الهی! این کارنامه من نیست! زیرا من در آن طاعات خود را نمی بینم! به او گفته می شود: پروردگار تو نه خطا می کند و نه فراموش. عمل تو به سبب غیبت کردن از مردم بر باد رفت. سپس مرد دیگری را می آورند و کارنامه اش را به او می دهند. در آن طاعت بسیاری را مشاهده می کند. عرض می کند: الهی! این کارنامه من نیست! زیرا من این طاعات را بجا نیاورده ام! گفته می شود: فلانی از تو غیبت کرد و من حسنات او را به تو دادم.» (جامع الأخبارص 147)

گناه غیبت موجب می شود عبادت های غیبت کننده در پرونده غیبت شونده نوشته شود یا اگر عبادتی ندارد گناهان غیبت شونده به پرونده غیبت کننده منتقل شود. داستانی در این باره نقل شده که شخصی در مجلسی از عالمی غیبت کرده بود آن عالم برای آن شخص سینی خرمایی فرستاد و از او سپاسگزاری نمود و به وی گفت از اینکه حسنات خود را وارد کارنامه من نمودی خواستم از شما تشکر کنم.

نتیجه گیری

اگر با دید عقل بنگریم واقعاً یک انسان عاقل حاضر است با بدگویی از یک نفر پیش دیگران خریدار جهنم باشد، خود را از بهشت محروم گرداند، باعث شود حسناتش به سیئات تبدیل گردد، گوشت برادر مرده بخورد، نماز و روزه اش قبول نشود... شاید آنقدر غرق در دنیا شده ایم که یادمان رفته بر روی اعمال خود بیندیشیم اگر واقعاً اندیشه کنیم جایی برای گناه غیبت نمی ماند.

منابع:
قرآن کریم
وسائل الشیعه
بحارالانوار
غررالحکم
تفسیر نور
جامع الاخبار
مجموعه ورام
مریم نساج