قره کلیسا ؛ اولین کلیسای جامع جهان مسیحیت

نیایشگاه ها، معابد و عبادتگاه ها فضاهایی آکنده از ایمان و عشق هستند که گرد و غبار فراموشی هیچ وقت نتوانسته چهره ی آنها را بپوشاند و از صحنه روزگار محوشان کند. آنها استوار ایستاده اند و با سخاوت لحظاتی سرشار از آرامش و نور را به میهمانان خود هدیه می کنند. این بناها را نمی شود نادیده گرفت، تک تک سنگ های به کار رفته در آنها ناگفته هایی را در خود حفظ کرده اند؛ ناگفته هایی از جنس اعتراف، نیاز و دعا…

انسان ها همیشه در تلاش بوده اند تا این بناهای مقدس را به بهترین شکل بیارایند و ترکیبی بی بدیل از هنر و معنویت را خلق کنند. ارزش این مکانها و قداست آنها به حدی است که از هیچ تلاشی برای حفظ آنها فروگذار نکرده و تمامی امکانات خود را برای حفاظت از این بناها به کار گرفته اند.

از این دست بناهای مقدس را در سراسر جهان می توان یافت و پیروان همه ی ادیان نمونه هایی از آن ها را برای خود دارند. مسیحیان نیز برای عبادتشان، کلیساها را برگزیده اند و برای ساختن آنها همه ی توان خود را به کار گرفته و به راستی که در بسیاری نقاط جهان نمونه هایی بی نظیر را ایجاد کرده اند. برخی از این کلیساها را در مطالب زیر به تماشا نشستیم و با آنها آشنا شدیم:

کلیسای سنگی فنلاند ؛ عبادت در قلب زمین

کلیسای جامع تثلیث تفلیس ؛ نگین ارتدوکس ها در گرجستان

کلیسای جامع زوارتنوتس ؛ بنایی باستانی در ارمنستان

ایران نیز به سبب حضور مسیحیان میزبان تعدادی از کلیساهای شاخص است که برخی از آنها در سطح جهان از شهرت بسیاری برخوردارند. امروز به سراغ یکی از آنها می رویم که عنوان اولین کلیسای جهان را به خود اختصاص داده است و با زیبایی هایش به استقبال ما می آید.

با هم به استان آذربایجان غربی می رویم تا غرق در جلوه های تماشایی قره کلیسا شویم…

با کارناوال در این سفر همراه باشید…

چرا قره کلیسا؟

---

– قره کلیسا به نخستین کلیسای جهان مسیحیت شناخته می شود

– به دلیل اهمیت و ارزش تاریخی و معنوی، نام این کلیسا در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.

– قره کلیسا در محل دفن یکی از حواریون مسیحی ساخته شده است.

قره کلیسا ؛ اولین کلیسای جامع جهان مسیحیت

سنگ های سفید و سیاه و گنبدهای زیبا مژده ی نزدیک شدن به مقصد را به ما می دهند. هر چه قدر نزدیک تر می شویم زیبایی های بیشتری خودشان را به ما نشان می دهند و تصاویر تماشایی را در ذهنمان حک می کنند. نام این مقصد دیدنی، قره کلیسا، کلیسای تادئوس مقدس یا کلیسای طاطاووس است که به عنوان نخستین کلیسای جامع جهان مسیحیت شناخته می شود و یکی از ارزشمندترین بناهای مذهبی در آیین مسیحیت به شمار می رود.

کلیسایی تاریخی که از تمامی اتفاقات تلخ و شیرین روزگار، گذر کرده است و امروزه میزبانی یکی از مهم ترین مراسم های ارامنه را بر عهده دارد. اهمیت و ارزش این بنای مقدس به حدی است که نامش را در فهرست میراث جهانی قرار داده و به میراثی گران قیمت برای جهانیان تبدیل شده است.

قره کلیسا آرامگاه ابدی چه کسی است؟

تاتائوس مقدس ( St. Thaddeus ) یا طاطائوس ( طاطاوس ) و بارتلیموس مقدس ( St. Bartholome ) از از حواریون عیسی مسیح بودند که به قصد تبلیغ این دین در سال 40 یا 43 میلادی وارد شمال غربی ایران و شهری به نام آرداز ( آرتاز ) شدند. زمان ورود آنان مصادف با حکومت اشکانیان بود و این شهر در حوزه پادشاهی آبکار، پادشاه ارامنه قرار داشت. در آن زمان بسیاری از ارامنه از دین زرتشت پیروی می کردند و عده ای نیز به آیین مهرپرستی روی آورده بودند. بر اثر تبلیغات این حواریون، بسیاری از مردم و پادشاه به دین مسیحیت درآمدند. پس از مدتی آبکار از دنیا رفت و سانتروک یا سنادوک بر تخت پادشاهی نشست. در این زمان ساندخت دختر پادشاه به همراه هزاران تن از مردم هنوز هم پیرو آیین مسیحیت بودند. دیری نپایید که مخالفت سانتروک با حواریون و همراهانشان آغاز شد و با دستور وی در سال 66 میلادی، همه ی پیروان دین مسیحیت از جمله دختر خود وی و حدود 3500 نفر دیگر کشته شدند. اجساد این کشته شدگان در محدوده ی قره کلیسای فعلی دفن گردید

پس از گذشت سال ها از  این فاجعه انسانی در سال 302 میلادی و در زمان پادشاهی تیرداد از پادشاهان اشکانی تبار ارمنیان، مسیحیت به عنوان دین رسمی این کشور اعلام گردید و به پاس خدمات طاطاووس و یارانش در مسیر فرار آنها از دست پادشاه ظالم کلیساهایی در سده های سه تا شش میلادی با سنگ های سیاه و سفید احداث شد که قره کلیسا یکی از آنها است. ارامنه اعتقاد دارند که جسد تاتائوس مقدس در سرداب سمت راست محراب کلیسای فعلی قرار دارد.

چرا این کلیسا نام های مختلفی دارد؟

نامگذاری کلیسا به شکل امروزی دارای دلایل مختلفی می باشد که به آنها اشاره می کنیم:

* در زبان ارمنی به این کلیسا، سورپ تادئوسی وانک به لاتین Surb Tadeosi vank به معنای کلیسای مقدس طاطاووس یا کلیسای تادئوس مقدس گفته می شود. تادئوس نام یکی از حواریون حضرت مسیح می باشد که برای تبلیغ دین مسیحیت به منطقه ی جنوب فلات ارمنستان قدم گذاشت.در سال 66 میلادی، پادشاه وقت ارمنستان دستور دستگیری وی را به همراه ساندوخت، دختر پادشاه و تعدادی دیگر از پیروان دین مسیحی صادر نمود و پس از شکنجه، آنها را به شهادت رسانید. گفته می شود که تادئوس مقدس در محل کنونی کلیسا به خاک سپره شده است.

* مردم آذربایجان قبل از تسلط ترکان به زبان آذری تکلم می کردند. در میان آنها این بنا، به کارا کلیسا شهرت دارد. واژه ی کارا، در این زبان و شاخه‌ای از زبان‌های تاتی و هُرزِنی که منشعب از زبان پهلوی است، به معنای بزرگ و جامع به کار می رود. از سده هشتم هجری واژه ی کارا به قره تبدیل و این بنا با نام قره کلیسا مشهور گردید. بسیاری همچنان معتقدند که قره کلیسا اشتباه است و باید به جای آن از کارا کلیسا استفاده نمود اما بررسی ریشه‌شناسی واژه ها نشان می دهد که کارا و قره واژه هایی کاملا ایرانی، از ریشه هند و اروپایی و مترادف یکدیگر می باشند و  هر دو به معنی گران و سنگین و بزرگ و ارجدار (مهم) می دهند.

* در نوشته های برخی از مورخان سده هشتم هجری به بعد از این کلیسا با عنوان قرا کلیسا یاد شده است. برخی دلیل به کار گیری این نام را رنگ سیاه سنگ ها در قسمت شرقی بنا می دانند چرا که قرا در زبان ترکی به معنای سیاه می باشد.

به صورت کلی از آنجا که تا قبل از نفوذ زبان ترکی، همه ی مردم آذربایجان به زبان آذری (زبان باستانی آذربایجان) تکلم می کردند می توان اطمینان پیدا کرد که پیش از سده هشتم هجری قمری کلیسای طاطاووس با نامی دیگر نزد مردم شناخته می شده است. با بررسی گویش‌های تاتی و هرزنی که شاخه ای از زبان آذری می‌باشند متوجه می شویم که واژه‌های کله یا کالا به معنی بزرگ هستند و قرا نیز در زبان ترکی آذری به همین معنی به کار می رود و تغییر یافته واژه کلان می باشد.

با توجه به این مسائل می توان نتیجه گرفت که قرا کلیسا در اصل کارا کلیسا یا کالا کلیسا بوده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه در میان ارمنیان، دیرها، مجتمع فرهنگی، هنری، ادبی و دینی به وانک شهرت دارند و می توان گفت که وانک طاطاووس همانند سایر وانک‌های ارمنیان، محل اجتماع طلاب و خطاطان و خوش نویسان، فلاسفه و مورخان و دانشمندان بوده و کتابخانه ی آن نیز مورد استفاده قرار می گرفته است. چنین تشکیلاتی قطعا وسعت زیادی را می طلبد پس کلمه وانک با مفهوم نام آذری کارا کلیسا کاملا تطابق دارد؛ همانگونه که امروزه نیز این کلیسا را با نام های قرا کلیسا یا قره کلیسا می شناسند.

قره کلیسا ؛ میزبان مراسمی مهم در دنیای مسیحیان

بر اساس عقاید ارمنیان، قره کلیسا یا کلیسای طاطائوس، اولین کلیسایی است که به دستور مبشرین و حواریون مسیح در دنیا ساخته شد و به عنوان اولین کلیسای جامع جهان مسیحیت شناخته می شود.

آیین مسیحیت، شهادت را بزرگترین سعادت برای بشر می داند و به همین سبب همه ساله در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مرداد ماه میزبان مراسم خاصی است که ارمنیان و تعدادی از سفرای کشورهای مسیحی در ایران در آن شرکت می کنند.

مراسم اصلی در چهارم مرداد هر سال برابر با 26 ژوئن میلادی مصادف با قتل طاطاووس یا تادئوس مقدس و پیروان مسیحی او برگزار می شود و یکی از مهم ترین مراسم های ارامنه به شمار می رود.

بر اساس رسم دیرین، شرکت کنندگان باید 3 روز را در قره کلیسا بمانند اما تصمیم برای تعداد روزهای توقف در قره کلیسا بر عهده ی خانواده هاست و گاهی این توقف بیش از سه روز طول می کشد. خانواده های ساکن شهرهای نزدیک نیز فقط روز دوم را به قره کلیسا می روند و سپس به خانه شان باز می گردند.

در روزهای پیش از شروع جشن ارمنیان از شهرهای تبریز، ارومیه، تهران، اصفهان، قزوین ودیگر شهرها و کشورهای همسایه به صورت گروهی و خانوادگی به قره کلیسا عزیمت می کنند تا در جشن قره کلیسا شرکت نمایند. در این میان برخی از خانواده های آشوریان و تعداد انگشت شماری از خانواده های کاتولیک هم خودشان را به این محل می رسانند تا در شادمانی جشن شریک باشند. جمعیت بسیاری در این جشن شرکت می کنند. برپا شدن چادرهای مسافرتی در اطراف کلیسا از مهم ترین نشانه های این مراسم است چرا که ساختمانی برای اتراق آنها وجود ندارد و همه با تجهیزات اقامتی خود راهی قره کلیسا می شوند.

آیین دعای کلیسا در دو روز نخست در دو نوبت صبح و عصر برگزار می گردد اما در روز سوم، تنها یک بار و با آیین ویژه عید به وسیله اسقف اعظم اجرا می شود. شرکت در این آیین ها اجباری نیست و بسیاری تنها برای شرکت در دیگر برنامه های این جشن همچون تهیه غذا و پرداختن به خوردن و آشامیدن، سرگرمی عمومی خانواده ها و دید و بازدید با دوستان و آشنایان به این مکان می آیند.

یکی از مهم ترین آداب این جشن یا گردهمایی سه روزه، آیین های غسل تعمید کودکان و نوجوانان ارمنی در این کلیسا می باشد. عده ای بر این عقیده اند که تعمید کودکانشان در نخستین کلیسای حضرت مسیح و محل شهادت حواری آن حضرت، خیر و برکتی بی پایان را با خود به همراه می آورد. علاوه بر کودکان، گروهی از خانواده ها فرزندانشان را با قصد نذر و نیت غسل تعمید می دهند و به همین دلیل سن غسل تعمید گیرندگان گاه به 15 و 20 سال هم می رسد.

به طور کلی این جشن مجموعه ای از انگیزه های اعتقادی، قومی و سنتی را در بر می گیرد که با انگیزه های خانوادگی، عاطفی، تفریحی و همچنین مسافرت و استفاده از آب و هوای ییلاقی و دیدار دوستان و آشنایان درآمیخته است.

ثبت ملی و جهانی قره کلیسا

به سبب ویژگی های منحصر به فرد این کلیسا، نام آن از تاریخ 11 بهمن 1334 به شماره 405 در آثار ملی ایران قرار دارد. به دلیل حفظ قدیمی‌ترین و برجسته‌ترین نمادهای معماری ارامنه جهان، در تاریخ 17 تیرماه 1387 برابر با 7 ژوئیه سال 2008، مجموعه قره کلیسا، شامل 3 کلیسای اصلی با نام‌های قره کلیسا یا سنت تادئوس، سنت استپانوس و دزور دزور به‌عنوان نهمین اثر تاریخی ایران در سی و دومین کمیته میراث جهانی یونسکو در کبک کانادا ثبت جهانی شد.

سازمان جهانی یونسکو شاخص های زیر را به عنوان دلایل ثبت این اثر تاریخی عنوان کرده است:

* نشان دهنده تبادل ارزش‌های بشری در یک بازه زمانی در یک منطقه فرهنگی از لحاظ پیشرفت در معماری یا فناوری، برنامه‌ریزی شهری یا طراحی چشم‌انداز است.

* گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته می باشد.

* نمونه‌ای برجسته در معماری یا تکنولوژی است که مرحله ی مهمی از تاریخ بشر را نشان می دهد.

معماری قره کلیسا ؛ ساده و شکوهمند

علاوه بر تقدس، ویژگی های خاص معماری نیز در چشم گیر بودن این بنا سهم بسزایی داشته اند. اولین نکته ای که در معماری این بنا به چشم می آید تکنیک و حجم پردازی است که به نوبه خود از کم نظیرترین پرداخت‌های هنرهای تجسمی به شمار می رود.

قره کلیسا توسط دیوارهای قطور دفاعی، برج و بارو محاصره شده است که یک وروردی اصلی و چند درب کوچک دارد به همین سبب می توان آن را به عنوان یک قلعه نیز به حساب آورد. در چهار سوی این قلعه پنج برج دیده بانی قرار دارند که به شکل یک قوس دیده می شوند. در گذشته، وجود اتاق های متعدد جهت اقامت خلیفه و راهبان، روغن گیری، آسیاب، آشپزخانه، نگهداری مواد غذایی، انبار علوفه حیوانات و سایر امکانات باعث می شده تا این مجموعه به پاهگاه خوبی در برابر متجاوزین تبدیل گردد.

این کلیسا در دامنه کوهی واقع است که از طرف شرق آن دره ای کم عمق با رودخانه ای جاری در میان آن به چشم می خورد. ابعاد زمین به کار رفته برای ساخت کلیسا حدود 150 در 200 متر می باشد و درب ورودی آن در قسمت غرب قرار دارد.

معماری اصلی کلیسا به صورت بازلیک است و نوع خاصی از معماری کلیسایی را به تصویر می کشد. با نگاهی به مقطع کلیسا متوجه می شویم که تمام بنا به صورت یک ساختمان واحد می باشد و برخلاف معابد اولیه ارمنیان که به شکل مربع هستند، این کلیسا را به صورت مستطیل ساخته اند.

دو گنبد بزرگ و کوچک هرمی شکل و 12 ترک بر روی ساختمان کلیسا مشاهده می شود که پایه ی آنها مزین به نوارهای سنگی سیاه و سفید می باشند. این دو گنبد مشابه و در کنار هم، تصویر دو قله کوه آرارات را برای ارامنه تداعی می کند. در قسمت مرکزی کلیسا چهار ستون سنگی 120 سانتی متری وجود دارد و یک قوس زیبا هر ستون را به دیگری وصل کرده است.

بنای کلیسا از قسمت‌های مختلفی همچون کلیسای اصلی، برج ناقوس، ورودی، برج، دو حیاط شرقی و غربی، انبار، کتابخانه و 47 اتاق متعلق به راهبان، طلبه‌ها، محققان و نویسندگان، نگهبانان کلیسا، تشکیل شده است . علاوه بر این فضاها زیرزمین کوچکی در زیر اتاق ها نیز در نظر گرفته شده که قسمت هایی نظیر ناهارخوری، آشپزخانه، آسیاب، عصار خانه، دخمه‌ای برای نگهداری غذادر آن به چشم می خورد. همانند سایر کلیساها، محل غسل تعمید نیز در قره کلیسا تعبیه شده است و محرابی نیز در شرق آن دیده می شود.

در قسمت های مختلف کلیسا کتیبه هایی به زبان ارمنی وجود دارند که تاریخ بازسازی ها و مرمت های صورت گرفته را نقل می کنند و یا یادگاری هایی از بازدیدکنندگان در گذشته هستند.
یکی از زیباترین بخش های قره کلیسا، برج ناقوس آن است که متاسفانه عملیات بازسازی آن در دوره قاجاریه متوقف شده و امروزه تنها یک طبقه از آن وجود دارد. بر اساس برخی منابع قرار بوده این ساختمان دو طبقه ی دیگر نیز داشته باشد.
نقش برجسته‌های چشم نوازی دیوار بیرونی کلیسا را مزین کرده و سنگ‌های مرمر سیاه و سفید جلوه ای تماشایی به سقف محراب کلیسا داده اند. در محوطه داخلی کلیسا تعدادی سنگ قبر و یک حوض سنگی دیده می شوند و در محوطه داخلی آن بر روی دیوار محلی برای روشن کردن شمع تعبیه شده است.

در دو کیلومتری شمال غرب کلیسا، نمازخانه ای وجود دارد که طبق گفته ها محل شهادت ساندوخت، اولین زن شهید مسیحی است که به سبب عقیده اش به مسیحیت جان خود را از دست داد و بر بالای تپه‌ای به خاک سپرده شد.

معماری بخش قدیم و جدید کلیسا ؛ تغییرات در طول زمان

بخش قدیمی تر یا همان ساختمان سیاه، تزیینات چندانی ندارد و بسیار ساده می باشد. تنها تزیین موجود در این قسمت مر بوط به زمان مرمت بنا توسط اسقف زاکاریا است که با تعدادی سنگ سفید، نقوش هندسی، را روی طوق گنبد کلیسای قدیمی یا سیاه شکل می دهد.

بر عکس آنچه که در کلیسای سیاه مشاهده می شود، کلیسای سفید، از زیبایی های بسیاری در نقوش بهره برده است و این تضاد یکی از جاذبه های این کلیسا به شمار می رود. سنگ های مورد استفاده در بنای سفید همگی از سنگ های آهکی هستند و به راحتی قابل تراش دادن و حجم سازی بوده اند، به همین دلیل تزیینات در این قسمت کلیسا در اوج خود یه چشم می خورد.

از جمله تصاویر چشم نواز کلیسای سفید می توان به گل بوته های فراوان به همراه چهره های حواریون مسیحی، حضرت مسیح(ع)، حضرت مریم و بخش هایی از شاهنامه اشاره نمود.

طرح های زیبا و محدودی مانند گردونه خورشید و بقایای حجاری هایی از بنای اولیه کلیسا در بخش خارجی کلیسای سیاه دیده می شود در حالی که در بخش کلیسای سفید حجاری های ارزشمند و چشم نواز فراوانی به صورت تصاویر انسان، نقوش گل و بوته، اشکال حیوانات و نقش های تزیینی بسیاری ایجاد شده اند که همگی از عقاید مذهبی و هنر روزگار خویش الهام گرفته اند.

تاریخچه قره کلیسا ؛ ایستادگی در برابر ناملایمات روزگار

موسس خورناتسی، مورخ مشهور ارمنی در سده 5 میلادی، تاریخ احداث این کلیسا را در اوایل دوران مسیحیت می داند و معتقد است بنای کلیسا بر روی آرامگاه یکی از مبشران دین مسیحیت به نام طاطاووس مقدس بنا شده است. او وجود نام کلیسای طاطاووس مقدس در آثار و کتب مختلف، به ویژه مجامع مذهبی ارمنیان  از سال 1243 میلادی  را شاهدی بر این امر می داند.

قره کلیسا در طول سالیان دراز سردی و گرمی روزگار را چشیده و بارها توسط صاحبان قدرت مورد تجاوز و غارت قرار گرفته است. جنگ هایی که در دوره های مختلف تاریخی همچون ایلخانی، صفوی و جنگ هایی که مابین ایرانیان و عثمانیان در این منطقه رخ داده، زخم های عمیقی را بر تن این بنا ایجاد کرده است به طوری که هنوز هم بر دیواره های این بنا اثراتی از گلوله دیده می شود. این بنای مقدس از بلایای طبیعی همچون زلزله نیز جان سالم به در برده و پس از تخریب باز هم توانسته مسیحیان را به سوی خود جلب کند.

اولین تخریب وسیع در قره کلیسا به هنگام حمله چنگیزخان مغول در سال 1230 میلادی اتفاق افتاد و سپس در زمان اقامت هولاکوخان مغول در آذربایجان به همت خواجه نصیرالدین طوسی مرمت هایی در آن صورت گرفت.

کتیبه ای نیز در کنار محراب بخش قدیمی کلیسا به چشم می خورد که حکایت از تخریب کلیسا  در سده 14 میلادی (سال 1319 میلادی) بر اثر یک زلزله ی مهیب دارد اما این بلا هم بر ارزش این کلیسا تاثیری نگذاشته و بنا بر روایت آندرانیک هویان ( ایران شناس ارمنی تبار ) ، طی 10 سال توسط فردی به نام اسقف زاکاریا ( زکریای قدیس ) و دو تن از برادران او به نام‌های پطروس و سرکیس مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت تا  بار دیگر بتواند میزبان مسیحیان باشد.

قسمت شرقی کلیسا تنها قسمتی است که از این زلزله جان سالم به در برده و شامل محراب و اتاق‌های جانبی و محوطه جلو محراب و گنبدی کوچک می باشد که همگی با سنگ سیاه ساخته شده اند.

این بنا از نظر تاریخی به دو بخش قدیمی سیاه رنگ و بخش جدید سفید رنگ تقسیم می شود که هر یک داستانی را برای خود دارند. احتمالا ساختمان اصلی کلیسا پوشیده از از سنگ های سیاه بوده اما پس از بازسازی در دوران های مختلف،  قسمتی از سنگ ها با سنگ سفید جایگزین شده است. برخی معتقدند که این کار به صورت عمدی صورت گرفته تا آیندگان شکل و ظاهر اولیه کلیسا را نیز ببینند.

در اثر گذشت زمان و تخریب بنا، در سال 1691 میلادی بار دیگر مرمت هایی بر روی آن صورت گرفت و در تمام مراحل بازسازی از سنگ سیاه استفاده شد. در این میان گویا پادشاهان دوره ی صفوی نیز عنایت خاصی با این کلیسا داشتند چرا که فرمان شاه عباس اول صفوی در حمایت از ارمنیان بر روی سردر آن به چشم می خورد.

در سال 1810 میلادی اسقف ماکو، سیمون بزنونی، دستور آوردن تخته سنگ هایی از مرمر سفید را از منطقه قرخ بولاغ و شاورشان صادر کرد و از کارگران خواست تا ضلع غربی کلیسای قدیمی را با استفاده از آنها بازسازی کنند.

آخرین تعمیرات بنا در در دوران قاجار و به فرمان عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه صورت گرفت. وی در نظر داشت که با افزودن بناهای متعدد به کلیسا و گسترش آن، مجموعه ای شبیه به کلیسای جامع اچمیادزین ارمنستان بنا کند تا محل مرجع تقلید ارمنیان جهان را از آنجا به قره کلیسا انتقال دهد و این مرکز را از سلطه ی روسیه تزاری و دولت عثمانی در آورد.

در آن زمان رود ارس به عنوان مرز ایران و ارمنستان شناخته می شد و اسقفی ارمنی برای گسترش بنای کلیسا از همین طریق به تبریز وارد شد. در ساخت این کلیسای جدید از نقش و نگار کلیسای جامع اچمیادزین، الهام گرفته شد تا به زیبایی هر چه تمام تر احداث شود. به دستور عباس میرزا ساختمان جدید با سنگ‌های سفید و حجاری‌هایی بی نظیر در در ادامه کلیسای کهن و در ضلع غربی آن، ساخته شد اما در نهایت این کار به علت مرگ عباس میرزا ناتمام ماند.

کتیبه ای در کلیسا وجود دارد که تلفیق و الحاق بخش قدیم و سیاه رنگ با بخش نو و سفید کلیسا و خلق یک شاهکار معماری را در آن زمان تایید می کند.

امکانات رفاهی

به دلیل آنکه این کلیسا در تمامی ایام سال به جز هنگام برگزاری مراسم خاص هر ساله، پذیرای مسافران، گردشگران و بازدیدکنندگان داخلی و خارجی می‌باشد، امکاناتی همچون بلیط فروشی و نگهبانی دفتر فنی نیز در آن ایجاد شده است و جهت جلوگیری از تخریب، حفظ و نگهداری بنا تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی قرار دارد.

دفتر اسقف خلیفه گری ارمنی‌ها، آشپزخانه و مکانی برای عرضه هدایا نیز در این کلیسا به چشم می خورد. درست است که این کلیسا میزبان یکی از مراسم های مهم مسیحیان است اما اقامتگاهی در اطراف آن دیده نمی شود. 10 تا 20 خانه در روستای قره کلیسا واقع در سیصد متری کلیسا وجود دارد که متعلق به کشاورزان مسلمان روستاست اما برای اقامت نمی شود روی آنها حساب باز کرد.

بهترین فصل سفر

با توجه به آب و هوای منطقه، بهترین زمان بازدید از قرا کلیسا، از اردیبهشت تا پایان مهر می باشد. به یاد داشته باشید که در هفته اول مرداد ماه به قره کلیسا نروید چرا که به دلیل میزبانی از مراسم مذهبی، ورود غیر مسیحیان به آن ممنوع است.

راه دسترسی و اطلاعات بازدید

ساعات بازدید: تابستان 9٫00 الی 20٫00 و زمستان  9.00 الی 17٫00

بهای بلیط : اتباع ایرانی 3000 تومان و اتباع خارجی 20000 تومان

آدرس

استان آذربایجان غربی، 20 کیلومتری شمال شرقی چالدران، روستای قره کلیسا

راه دسترسی

برای رسیدن به این کلیسا 2 راه وجود دارد:

مسیر اول که از کیفیت بهتری نسبت به مسیر دوم برخوردار است، از تبریز آغاز می شود و پس از گذر از شهرهای مرند و قره ضیاءالدین به شوط می رسد. با قرار گرفتن در مسیر شوط- چالدران و کمی رانندگی، سه راهی قره کلیسا را در سمت راست خود می بینید.

مسیر دوم از ارومیه آغاز می شود و پس از عبور از شهرهای سلماس، خوی، باید چالدران را پشت سر گذاشت. پس از گذر از چالدران مسیر را به سمت شوط ادامه دهید تا به سه راهی قره کلیسا برسید. به یاد داشته باشید مسیر خوی به چالدران کوهستانی و خطرناک است و احتیاط زیادی را می طلبد.

فاصله از مرکز استان و شهرهای اطراف

ارومیه: 275 کیلومتر

تبریز: 270 کیلومتر

شوط: 35 کیلومتر

ماکو: 85 کیلومتر

موقعیت قره کلیسا بر روی نقشه

دیدنی های اطراف

* کلیسای سن استپانوس ؛ با مطالعه مطلب عبادتگاهی در دل کوه های جلفا ؛ کلیسای سن استپانوس به طور مفصل با این کلیسا آشنا شوید.

 * مقبره سیدصدرالدین وزیر شاه اسماعیل صفوی و شهدای جنگ چالدران

* کلیسای گئورگ مقدس ماکو

*  پل قلعه جوق

* صومعه زاکاریای مقدس

تصویری از صومعه زاکاریای مقدس

توصیه های کارناوالی

این مکان قداست زیادی برای پیروان دین مسیحیت دارد پس حرمت آن را حفظ کنید تا موجب رنجش خاطر این عزیزان نشوید.

آسیب به این بنا یا برجای گذاشتن هرگونه اثر علاوه بر این که به قداست یک اثر مذهبی آسیب می زند یکی از مهم ترین آثار تاریخی کشورمان را نیز در معرض خطر نابودی قرار می دهد پس آسیبی به این بنا نرسانید.

در این سفر می توانید از سوغاتی های خوشمزه ی این استان نیز برای عزیزانتان تهیه کنید. برای آشنایی با این خوشمزه ها مطلب نقل و حلواهای ارومیه ؛ خوشمزه های شیرین آذربایجان غربی  را مطالعه نمایید.

در پایان بازدیدی مجازی از این کلیسا داشته باشید

سخن آخر

تا به حال به فضای معنوی این کلیسا قدم گذاشته اید؟

چه کلیساهاس دیگری را می شناسید که با زیبایی های خود همه را محو تماشا کند؟

تجربیات خود را با ما در میان بگذارید..

منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم…