کمردرد در زنان

دکتر لادن سیفی؛ متخصص زنان و زایمان

کمر درد در زنان شایع‌تر از مردان است عوامل مساعده کننده برای کمردرد زنان عبارتند از:1- سن 2-وضعیت سلامت کلی 3- سبک زندگی 4- شغل 5- وضعیت اجتماعی و روانی و تحصیلی6- سیگار کشیدن7- چاقی 8- ژنتیک 9-مصرف دارو 10-حاملگی های متعدد و متوالی

1- در نوجوانی کمردرد کمتر است و با افزایش سن شانس ایجاد کمردرد بالا برود. 2- افرادی که بیماری پرکاری تیروئید کوشینگ ، عفونت‌های لگنی دارند بیشتر دچار کمردرد می‌شوند. 3- سبک زندگی کم‌تحرک، بویژه همراه با چاقی، کم  مصرف کردن مواد لبنی، دریافت ناکافی ویتامین D 4- شغل‌هایی که با بلند کردن، کشیدن‌ و هل دادن به ویژه بیش از 12 کیلو همراه باشد و یا مشاغلی که مدت طولانی می‌ایستند یا مدت طولانی راه می‌روند و نیز کارهایی که به مدت طولانی می‌نشیند.

5- کسانی که نارضایتی از زندگی و تحصیل دارند و افراد مضطرب و افسرده بیشتر کمردرد می‌گیرند. 6- سیگار و قلیان کشیدن یکی از هورمون‌های محافظ استخوانها را که استروژن  نام دارد تجزیه می‌کند و شانس کمردرد به دلیل پوکی استخوان را بالا می‌برد. 7- چاقی به دلیل فشار وزن بر مهره و اعصاب مربوطه و نیز به دلیل کم‌تحرکی 8- ژنتیک درضایعات دژنراتیو نقش دارد مثل خوردگی یا سائیدگی مهره‌‌ها 9- مصرف بعضی از داروها مثلا مصرف کورتن به مدت طولانی  10-زایمان‌های  متعدد و شیردهی‌های متوالی به دلیل مکانیکی و تغذیه‌ای و هورمونی 

در مواجه با خانمی که با کمردرد مراجعه کرده باید فاکتورهای خطر فوق بررسی شود و نیز ببینیم آیا به علت ضربه اخیر – لاغر شدن سریع– چاق شدن سریع – عفونت‌ های ویروسی مثل آنفلوانزا با زونا، عفونت‌های مزمن مثل تب مالت و یا عفونت موضعی درکمر یا به دلیل بدخیمی ها مثلا سرطان سینه یا لنفوم یا سنگها و انسدادهای ادراری، تومورهای خوش خیم رحمی است یا خیر و کلا هر خانمی که کمردردش از6 هفته بیشتر طول بکشد بررسی جدی‌تری لازم دارد.

در خانم‌های چهل سال به بالا حتماً باید به فکر شروع پوکی استخوان بود و بررسیهای لازم را انجام داد بررسی‌های اختصاصی زنان در رابطه با کمردرد بررسی از نظر عفونت دستگاه تناسلی داخلی – فیبروم رحمی – آدنومیوزیس رحمی – آندومتریوز لگنی است که معمولا  همراه درد لگنی هستند. درد کمر در فیبروم رحمی و در آدنومیوزیس معمولا به دلیل بزرگ شدن رحم و فشار توده بر اعصاب ناحیه می‌باشد.

کمردرد در حاملگی

در حاملگی درد قسمت پائینی کمر در 60-30 درصد خانم‌ها وجود دارد خانم‌هایی که از قبل کمردرد داشته‌اند غالباً‌ بدتر می‌شوند. درد کمر در حاملگی‌های سن بالای سی‌ سال، چند زا بودن – نیمه دوم حاملگی (ماه 4 به بعد) سابقه کمردرد در حاملگی قبلی ،بیشتر است.

درد کمر حاملگی به دلیل تغییر وضعیت ستون مهره‌ها است و نیز مفاصل شل می‌شوند (در اثر ترشح هورمون‌های حاملگی و ریلاکسین) در بافت‌های پیوندی احتباس آب صورت می‌گیرد و کلا درد کمر ی می‌دهد در مهره‌های 4 و 5 کمری (L4, L5) شایع‌تر است.

درد کمر حاملگی با فعالیت شدت می‌یابد. با استراحت بهتر می‌شود. درد در شب‌ها با چرخیدن ایجاد شده و خواب را سخت می‌کند .به خانم‌های حامله توصیه می‌شود که از تشک نسبتاً سفت (medium firm) برای خواب استفاده کنند. بستن کمربند حاملگی می‌تواند کمک کننده باشد موقع خواب بالش زیر شکم بین زانوها بگذارند و به پهلو و با حالت جمع کردن لگن بخوابند که درد برطرف شود. کمردرد حاملگی استراحت در بستر (استراحت مطلق) لازم ندارد. استراحت مطلق در حاملگی ممنوع و خطرناک است.  

درد کمر در یائسگی

معمولا درد در  مفاصل و در استخوان‌ها است و چون حفظ تعادل در سنین بالا بهم می‌خورد شانس افتادن و آسیب‌های کمر بالا می‌رود. در یائسگی در استخوان برداشت و از دست دادن استخوان (Bone loss) بیشتر است. گاه این حالت را در قبل از یائسگی و در زنان جوان داریم و معمولا افراد ی هستند  که زایمانهای متعدد و شیردهی متوالی داشته‌اند و تغذیه هم  نامناسب بوده است.

با تغذیه غنی از کلسیم و ویتامین D و فعالیت مناسب و اجتناب از چاقی و پرهیز از سیگار و قلیان می‌توان از پوکی استخوان شدید جلوگیری کرد.