شعار محرم چیست؟ «أَعْظَمَ اللَّهُ أُجُورَنَا [و اُجُورَکمْ] بِمُصَابِنَا بِالْحُسَینِ [عَلَیهِ السَّلَامْ] وَ جَعَلَنَا وَ إِیاکمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَأْرِهِ [عَلَیهِ الصَّلَاةُ وَ عَلَیهِ السَّلَامْ]».[1] شعار رسمی مُحرم، همین جمله هایی است که شنیدیم؛ این شعار گذشته از اینکه ما را به یک عبادت دعوت می کند، ما را به یک جهاد توان فرسا هم هدایت می کند. این جمله لطیف که ذکر شد دو بخش دارد، بخش اوّل این است که ما مصیبت زده ایم و سوگوار، اجر ما از جانب ذات اقدس الهی باشد و خدای سبحان به همه عزاداران اجر سوگواری را مرحمت کند! می گوییم: «أَعْظَمَ اللَّهُ أُجُورَنَا [و اُجُورَکمْ] بِمُصَابِنَا بِالْحُسَینِ [عَلَیهِ السَّلَامْ]»، نه تنها اجر بدهد، بلکه اجر مهم و عظیم عطا کند.
بخش دوم این است که «وَ جَعَلَنَا وَ إِیاکمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَأْرِهِ [عَلَیهِ الصَّلَاةُ وَ عَلَیهِ السَّلَامْ]»؛ یعنی آن توفیق را خدا به ما مرحمت کند که ما خونبهای «حُسَین بْنِ عَلِی» را از ظالمان بگیریم، این دعا و شعار رسمی ما شیعه هاست. این بخش دوم برای همیشه یک پیام زنده ای دارد و عاشورا را برای همیشه زنده نگه می دارد. ما در این دعا از ذات اقدس الهی مسئلت می کنیم، آن توفیق را به ما بدهد که ما خون بهای «حُسَین بْنِ عَلِی» را بگیریم. «ثار» یعنی خون ها، خون بهای «حُسَین بْنِ عَلِی» را از چه کسی بگیریم؟ آن اموی ها و مروانی ها که همه آنها از بین رفتند، این دعا یعنی چه؟ این شعار رسمی یعنی چه؟ خدایا آن توفیق را به ما بده که ما خون بهای «حُسَین بْنِ عَلِی» را بگیریم! اوّلاً از ما سؤال کنند که به شما چه ربطی دارد؟
در قرآن فرمود: ﴿مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیهِ سُلْطاناً﴾؛[2]هر کس مظلومانه کشته شد، ما برای اولیای او حقّ قصاص قائل هستیم. باز به ما چه ربطی دارد؟ جوابش این است که ما فرزندان «حُسَین بْنِ عَلِی» هستیم، پدر ما را شهید کردند! پس ما حق داریم که خون بها بگیریم. چطور ما فرزندان «حُسَین بْنِ عَلِی» هستیم؟ برای اینکه وجود مبارک پیغمبر(ص) یک اعلام رسمی کرد، فرمود هر کس به دنیا آمده یک شناسنامه طبیعی دارد که پدر و مادر برای او شناسنامه می گیرند، این فرزند پدر و مادر خودش است؛ ولی وقتی بالغ شد، باید برای خودش یک کد ملّی و شناسنامه بگیرد. ما حاضریم شما را به عنوان فرزندی قبول کنیم، بیایید بچه های ما بشوید «أَنَا وَ عَلِی أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ».[3] یک اعلام رسمی کرد، فرمود وقتی بالغ شدید شناسنامه خودت را خودت باید بگیری که فرزند چه کسی هستی، ما حاضریم شما را به عنوان فرزندی قبول کنیم «أَنَا وَ عَلِی أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّةِ». حضرت رسماً اعلام کرد و فرمود بیایید بچه های ما بشوید! اگر وجود مبارک امیرالمؤمنین پدر ما شد، مادر ما چه کسی خواهد بود؟ معلوم است دیگر! امام هر عصری همین شعار را دارد، وجود مبارک «حُسَین بْنِ عَلِی» هم می فرماید بیایید فرزند ما بشوید، ما هم شیعه او شدیم و شدیم فرزند او، پس پدر ما را شهید کردند! ما تا روز قیامت حق داریم خون بهای پدرمان را بگیریم. در قرآن فرمود هر کس پدر او را شهید کردند فرزندان او حقّ قصاص دارند: ﴿مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیهِ سُلْطاناً﴾، ما هم ولایت اینها را قبول کردیم، با جان قبول کردیم؛ لذا این شیعه تا آخر، رسم و شعار او این است: خدایا آن توفیق را بده که ما خون بهای پدرمان را بگیریم! همان طوری که ما فرزندان آن ذوات قدسی هستیم، ظالمان و غاصبان و صهیونیست ها و استکبار جهانی هم فرزندان همان ها هستند.
این شعار تنها برای ثواب نیست، این درس شهادت است، این درس جهاد است «وَ جَعَلَنَا وَ إِیاکمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَأْرِهِ [عَلَیهِ الصَّلَاةُ وَ عَلَیهِ السَّلَامْ]»، پس اینها که در دفاع مقدس هشت ساله و مانند آن با صدامیان یا کسانی که با صهیونیست ها یا کسانی که با آل سعود مبارزه می کنند، اینها دارند خون بهای «حُسَین بْنِ عَلِی» را می گیرند، برای اینکه شعار رسمی ما این است. پس چرا به ما گفتند وقتی به یکدیگر رسیدید این دو جمله را بگویید؟ ـ «أَعْظَمَ اللَّهُ أُجُورَنَا [و اُجُورَکمْ] بِمُصَابِنَا بِالْحُسَینِ [عَلَیهِ السَّلَامْ] وَ جَعَلَنَا وَ إِیاکمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَأْرِهِ [عَلَیهِ الصَّلَاةُ وَ عَلَیهِ السَّلَامْ]»؛ خدا آن توفیق را به ما بدهد که ما خون بهای «حُسَین بْنِ عَلِی» را بگیریم ـ به این علّت است. بنابراین جریان کربلا و شهادت سالار شهیدان برای همیشه درس و پیامی برای گفتن دارد، این مطلب اول.
مطب دوم آن است که «ریانِ بْنِ شَبِیب » که خدمت امام رضا (سلام الله علیه) مشرّف شد، به حضرت عرض کرد که چرا غمگین هستید؟ حضرت فرمود امروز اوّل مُحرّم است و گریه بر سالار شهیدان فضایل فراوانی دارد، آن گاه دستورهای متعدّدی امام رضا به «ریانِ بْنِ شَبِیب » داد. وجود مبارک امام (سلام الله علیه) فرمود اگر خواستی گریه کنی برای سالار شهیدان گریه کن که چند جمله است، بخش دیگر سفارش های امام رضا (سلام الله علیه) این است که «یا بْنَ شَبِیب» هر وقت به یاد «حُسَین بْنِ عَلِی» و شهدای کربلا افتادی، به ذات مقدس «حُسَین بْنِ عَلِی» خطاب بکن و بگو: «فَقُلْ مَتَی مَا ذَکرْتَهُ ﴿یا لَیتَنِی کنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِیماً﴾[4]»؛[5] هر وقت به یاد کربلا و «حُسَین بْنِ عَلِی» افتادی این ﴿یا لَیتَنِی﴾ را بگو، این یعنی چه؟ ما که آن وقت کربلا نبودیم و یک آرزوی بی خودی هم هست؛ ولی نه! این پیام دارد! یعنی ای کاش من این فکر را می داشتم و الآن هم این فکر را داشته باشم که در راه دین جهاد کنم و در راه دین شهید بشویم. این ﴿یا لَیتَنِی﴾ آرزوی شهادت است، آرزوی جهاد است و آرزوی مبارزه است، پس این پیام، زنده است؛ این یک خیال و آرزوی باطل که نیست، این یک دستور است و دستور هم یک اثر عملی است. فرمود هر وقت به یاد کربلا و به یاد سیدالشهداء بودی بگو: ﴿یا لَیتَنِی کنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِیماً﴾. از آن طرف هم همین پیام هست، تنها به ما نگفتند که به شهدا سلام بکنیم و بگوییم ای کاش ما با شما بودیم و راه شما را می رفتیم؛ به آنها هم گفتند که بگویید ای کاش با ما بودید و می فهمیدید که این جا چه خبر است! شهید هم همین حرف را دارد.
شما شهید سوره مبارکهٴ «یس» را بررسی کنید، در سوره مبارکهٴ «یس» یک شهیدی است که در راه دین مبارزه کرده و شربت شهادت نوشیده و ﴿قیلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ﴾ وارد بهشت برزخی شده است. پیام این شهید که در سوره مبارکهٴ «یس» هست، به ماها که زنده ایم این است که ﴿یا لَیتَ قَوْمی یعْلَمُونَ ٭ بِما غَفَرَ لی رَبِّی وَ جَعَلَنی مِنَ الْمُکرَمینَ﴾،[6]این ﴿یا لَیتَ﴾ پیام است. شهید سورهٴ «یس» می گوید ای کاش شما بودید می دیدید که این جا چه خبر است و چه چیزهایی به ما دادند! این یعنی چه؟ یک آرزوی محض است یا پیام محرِّک است؟ فرمود شهیدِ سورهٴ «یس» پیام او این است که ای کاش شما بودید و می دیدید این جا چه خبر است! الآن زنده است! این قرآن «الی یوم القیامة» است و این پیام هم «الی یوم القیامة» است، پس معلوم می شود که پیام دو طرفه است. آنها که زنده اند، چه در سوره مبارکهٴ «بقره» و چه در سوره «آل عمران» فرمود مبادا بگویید اینها مُرده اند! ﴿لا تَقُولُوا لِمَنْ یقْتَلُ فی سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکنْ لاَ تَشْعُرُونَ﴾،[7]﴿وَ لاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یرْزَقُونَ﴾؛[8] مبادا خیال کنید شهید مُرده است! مبادا خیال کنید اینها از بین رفته اند! این سوره مبارکه «بقره» و آن هم سوره مبارکه «آل عمران» است، آنها زنده اند! زنده اند؛ یعنی به فکر ما هستند! می گویند ای کاش شما بودید و می آمدید این جا می دیدید که این جا چه خبر است! ﴿یا لَیتَ قَوْمی یعْلَمُونَ ٭ بِما غَفَرَ لی رَبِّی وَ جَعَلَنی مِنَ الْمُکرَمینَ﴾، «مُکرَمین» در قرآن چه کسانی هستند؟ وصف فرشته هاست! ﴿بِأَیدی سَفَرَةٍ ٭ کرامٍ بَرَرَةٍ﴾،[9]«مُکرَمین» در قرآن کریم وصف اینهاست. ﴿بَلْ عِبادٌ مُکرَمُونَ ٭ لا یسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ یعْمَلُونَ﴾[10] در سوره «انبیاء» وصف ملائکه است؛ فرمود ملائکه بندگان مُکرّم الهی اند، هرگز جلو نمی افتند، هرگز عقب نمی مانند، با دستورِ دین همراه هستند. همین بیاناتی که در زیارت «جامعه کبیره» درباره ائمه است، امام هادی(سلام الله علیه) درباره ائمه و اهل بیت(علیهم السلام) در زیارت «جامعه کبیره» همین بیان نورانی را دارد که ذات اقدس الهی در سوره «انبیاء» برای ملائکه گفته است که اهل بیت نه از فرمان خدا را جلو می زنند و نه به دنبال می افتند، بلکه با دستور خدا هستند.[11]
پیام سوره مبارکهٴ «یس» این است: ﴿یا لَیتَ قَوْمی یعْلَمُونَ ٭ بِما غَفَرَ لی رَبِّی وَ جَعَلَنی مِنَ الْمُکرَمینَ﴾؛ ای کاش دوستان ما می دانستند که خدا با ما چه کرد و ما را جزء «مُکرَمین» و همراه با فرشته ها قرار داد! بنابراین کربلا برای همیشه زنده است، عاشورا برای همیشه زنده است، «حُسَین بْنِ عَلِی» برای همیشه زنده است و آنها هم هستند. اینها که در دفاع مقدس هشت ساله بودند یا الآن در جریانات دیگر شربت شهادت می نوشند، اینها کسانی هستند که به این دستور عمل کردند «وَ جَعَلَنَا وَ إِیاکمْ مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَأْرِهِ [عَلَیهِ الصَّلَاةُ وَ عَلَیهِ السَّلَامْ»
پی نوشت ها
[1] مصباح المتهجد، ج 2، ص772.
[3] علل الشرائع, ج1, ص127.
[5] الامالی(للصدوق), ص130.
[6] سوره یس, آیات26 و 27.
[8] سوره آل عمران, آیه169.
[9] سوره عبس, آیات15 و 16.
[10] سوره انبیاء, آیات26 و 27.
[11] من لایحضره الفقیه، ج2، ص610؛ «...وَ عِبَادِهِ الْمُکرَمِینَ الَّذِینَ ﴿لا یسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ یعْمَلُونَ﴾ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ »