مهدی نبی‌یان، کارشناس حیات وحش: در زمینه انتقال گونه‌های بزرگ‌جثه از دانش جهانی عقبیم پنج راس گورخر متعلق به پارک ملی توران در پی اجرای طرح زنده‌گیری و انتقال به پارک ملی کویر تلف شدند.
به گزارش به نقل از اعتماد ، مجید خرازیان مقدم، مدیرکل دفتر حیات وحش و آبزیان آب‌های داخلی، با تایید این خبر گفته است هفته گذشته اداره کل محیط زیست استان سمنان با همکاری دامپزشک مجرب در زمینه حیات وحش طرح زنده‌گیری و انتقال 10 راس گورخر در پارک ملی توران و انتقال به پارک ملی کویر انجام شد.
بنا به گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، خرازیان مقدم افزود: «انتقال10 راس گورخر به پارک ملی کویر با هدف معرفی مجدد گونه به زیستگاه قبلی انجام شد که متاسفانه یک راس گورخر در ابتدای عملیات تلف شد، دو راس دیگر در حین انتقال به پارک ملی کویر تلف شدند و پس از عملیات زنده‌گیری دو راس دیگر نیز تلف شدند. یعنی از 10 راس، 5 راس گورخر تلف شد.» او درباره دلایل این حادثه گفت: «بررسی‌ها حاکی از این است علت تلف شدن دو راس در حین زنده‌گیری اصابت سر حیوان به دیوارهای جانبی جعبه حمل گورخر بوده است، دلایل تلف شدن گورخرهای دیگر که بعد از عملیات زنده‌گیری تلف شدند با همکاری دامپزشکی استان سمنان و نظارت سازمان حفاظت محیط زیست در حال بررسی است.» این مقام سازمان حفاظت محیط زیست گفته «به احتمال زیاد» یکی از دلایل تلف شدن گورخرها ضربه‌هایی بوده که به سر حیوان حین انتقال وارد شده است. اما ممکن است علل مرگ گورخرها به دلایل دیگری مرتبط باشد که این موضوع با محوریت سازمان و دامپزشکی استان سمنان برای انجام آزمایشات تشخیص قطعی علت مرگ گورخرها انجام می‌شود.
مقدم از پیگیری این حادثه و نمونه‌گیری از گورخرها خبر داد و افزود در صورت نیاز نمونه‌ها را برای انجام آزمایشات تکمیلی به خارج از کشور ارسال کند. خرازیان مقدم در بیان اهمیت و ضرورت انجام اقدامات لازم برای باقی ماندن 5 راس گورخر انتقال یافته به پارک ملی کویر، گفت: ممکن است فرآیند تشخیص علت مرگ گورخرها طولانی شود، بنابراین انجام درمان‌های کمکی برای 5 راس گورخر دیگر در صورت لزوم در دستور کار قرار گرفته است. او همچنین از رایزنی با کارشناسان داخلی و خارجی برای انجام درمان‌های کمکی برای زنده ماندن 5 راس گورخر باقی مانده خبر داد و افزود: «سازمان حفاظت محیط زیست به دنبال تشخیص علت مرگ گورخرها و زنده ماندن گورخرهای باقی مانده است.»
در پی انتقال 10 راس گورخر از پارک ملی توران به پارک ملی کویر و تلف شدن 5 راس گورخر، سیدمهدی نبی‌یان، کارشناس حیات وحش، در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره ضرورت‌ها و پیامدهای اجرای چنین طرح‌هایی توضیحاتی ارایه داد. او طرح سازمان حفاظت محیط زیست برای جابهجایی 10 راس گورخر از پارک ملی توران به پارک ملی کویر را «تصمیمی درست» ارزیابی کرد و گفت: «مناطقی در کشور وجود دارد که زیستگاه گورخر بوده‌اند اما به دلیل نابسامانی جمعیت گورخرها در این مناطق از بین رفته بود. با این شیوه می‌توان با رها‌سازی گورخرها در این مناطق بار دیگر زمینه حفاظت و تکثیر آنها را فراهم کرد.» به گفته نبی‌یان جمعیت گورخرها حدود 15 سال پیش کمتر از 500 راس بود اما برنامه‌ریزی صحیح در استان فارس در منطقه بهرام گور موجب شد شمار گورخرها افزایش چشمگیری پیدا کند. در منطقه بهرام گور شمار گورخرها از 196 راس در سال 83 به 831 راس در آبان ماه سال گذشته رسید.
به گفته نبی‌یان طرح انتقال گورخرها به زیستگاه‌هایی که خالی از این گونه شده بود یکی دیگر از طرح‌های سازمان حفاظت محیط زیست بوده است: «با توجه به اینکه پارک ملی کویر یکی از زیستگاه‌های امن برای زیست گورخرها به شمار می‌رود اجرای چنین طرحی قابل قبول است و نمی‌توان اجرای آن را غیرکارشناسی تلقی کرد.»
این کارشناس حیات وحش با بیان اینکه در جریان جزییات حادثه رخ داده برای گورخرهای تلف شده قرار ندارد؛ اظهارنظر قطعی درباره تلف شدن پنج راس گورخر را نیازمند دسترسی به اطلاعات دقیق دانست. نبی‌یان گفت: «به طور کلی می‌توان گفت انتقال گونه‌های بزرگ جثه حیات وحش از منطقه‌ای به منطقه دیگر آن هم با این مسافت نیازمند دانش کافی است که کشور ما در این زمینه از دانش جهانی عقب است و چاره‌ای جز همکاری‌های بین‌المللی نداریم و باید حتما از همکاری کارشناسان با تجربه خارجی استفاده کنیم.» نبی‌یان با بیان اینکه روند مثبت همکاری‌های بین‌المللی ایران با کارشناسان زبده خارجی مدتی است که متوقف شده، افزود: «ما در پروژه‌های مثل پروژه یوز به خوبی از همکاری کارشناسان سرشناس خارجی استفاده می‌کردیم اما متاسفانه بعد از دستگیری شماری از فعالان پروژه حفاظت از یوز و سوءتفاهم‌هایی که در این زمینه پیش آمده همکاری‌های بین‌المللی تضعیف و حتی در مواردی متوقف شده است.»
این کارشناس حیات وحش در عین حال اظهار امیدواری کرد اتفاق ناگوار تلف شدن پنج راس گورخر منجر به توقف طرح‌های علمی در این زمینه نشود: «هرچند اتفاق بدی روی داده اما باید بدانیم که در همه جای دنیا این اتفاقات محتمل است. از جمله در طرح انتقال کرگدن‌ها در کنیا شاهد همین اتفاق بودیم. باید ضمن بررسی علمی دلایل این حادثه از بروز فضای غیرکارشناسی که کل طرح‌های حفاظت را تحت تاثیر قرار دهد؛ پرهیز کنیم.» طرح انتقال 10 راس گورخر از پارک ملی توران به پارک ملی کویر حالا با تلف شدن 5 راس گورخر و در خطر قرار گرفتن 5 راس دیگر عملا شکست خورده است. حالا باید دید سازمان حفاظت محیط زیست برای جبران بخشی از این خسارت مادی و زیست‌محیطی چه توضیح تکمیلی در روزهای آینده ارایه می‌کند. اگر چنان که مهدی نبی‌یان توضیح داده این مساله به فقر دانش کارشناسان داخلی در زمینه جابهجایی گونه‌های بزرگ‌جثه برگردد باید دید چرا چنین طرح مهمی بدون مشورت کارشناسان بین‌المللی اجرا شده است.
