دکتر ابوالفضل مهدیزاده؛ متخصص زنان
شیروتکا – عمل شیروتکا یعنی سرکلاژ گردن رحم که در موارد خاصی انجام می‌گیرد.
سرکلاژ در چه مواردی انجام می‌شود؟
در مواردی که گردن رحم کوتاه است.
در بیمارانی که دهانه رحم نارسا بوده و احتمال زایمان زودرس وجود داشته باشد.
در بیمارانی که دارای سابقه چند سقط در تریمستر دوم حاملگی باشند و طبق بررسی پزشک علت سقط، نارسایی گردن رحم باشد.
در مواردی که براساس تشخیص پزشک معالج، این عمل به عنوان پروفیلاکسی انجام می‌گیرد؛ مانند بیمارانی که پس از درمان‌های نازایی، باردار شده‌اند.
این بیماران جزو اندیکاسیون‌های نسبی عمل سرکلاژ هستند.
سرکلاژ گردن رحم به چند روش انجام می‌شود.
1- شیروتکا
2- مک دونالد (از طریق از واژن انجام می‌گیرد).
3- روش داخل شکمی. در مواردی که انجام هر یک از روش‌های فوق، به دلایلی دچار شکست شود، از این روش استفاده می‌گردد.
این روش از طریق لاپاروتومی یا لاپاروسکوپی قابل انجام است.
چه بیمارانی کاندید عمل سرکلاژ هستند؟
عموما بیمارانی که پس از درمان‌های طولانی‌مدت نازایی که هزینه بالایی را متحمل شده‌اند با توجه به اینکه این بارداری‌ها معمولا بیش از یک قلو هستند لذا پزشک معالج، گاهی ترجیح می‌دهد بیمار را تحت عمل سرکلاژ قرار دهد.
عمل سرکلاژ چگونه انجام می‌گیرد؟
این عمل بسیار ساده است و در هفته 18-14 بارداری انجام می‌گیرد.
نحوه عمل سرکلاژ با مک‌دونالد متفاوت است.
عمدتا مک دونالد عمل ساده‌تری است و زمان بیهوشی بیمار کمتر می‌باشد.
این روش خونریزی ندارد و عوارض آن کمتر است؛ به همین دلیل بیشتر پزشکان عمل مک دونالد را ترجیح می‌دهند.
در این روش با نخ‌های مخصوص Mercy lain که 5 میلی‌متر عرض دارد، تحت بیهوشی عمومی، دهانه رحم به صورت Continue Lock با چهار سوچور بسته شده، گره بالا یا پایین زده می‌شود و نخ در همان محل باقی می‌ماند.
البته قبل از این عمل یک بوژی 4 یا 7 داخل رحم قرار می‌گیرد تا دهانه رحم کاملا بسته نشود و ترشحات احتمالی بتواند به راحتی خارج گردد.
شیروتکا
این عمل نسبت به مک دونالد طولانی‌تر است.
نخ کاملا در زیر مخاط دفن می‌شود.
پس از بیهوشی، شکافی در محل بالای دهانه رحم ایجاد می‌گردد؛ سپس مثانه را بالا زده ضمن عبور نخ از زیر مخاط آن را گره می‌زنند و مخاط را روی آن می‌دوزند. ولی در عمل مک دونالد نخ دیده می‌شود. هنگام شروع دردهای زایمانی، بخیه‌ها باز می‌شود.
در مواردی که بیمار سزارین شود، نخ‌ها هنگام عمل یا 40 روز پس از آن که محل کاملا تمیز است، باز می‌شود ولی در شیروتکا معمولا نخ را باز نمی‌کنند که تا حاملگی بعدی بماند؛ و با توجه به اینکه نخ زیر مخاط دفن است نه عفونت می‌کند و نه مشکلی برای بیمار به وجود می‌آورد. ولی در مک دونالد به دلیل آنکه نخ کلفت است و چندین گره می‌خورد و حجم زیادی را اشغال می‌کند، اولا احتمال عفونت وجود دارد، ثانیا ممکن است موقع تماس مشکلاتی را ایجاد کند؛ بنابراین باید نخ برداشته شود.
ابدومینال سرکلاژ
بعضی از بیماران به هیچ یک از دو عمل فوق جواب نمی‌دهند در این بیماران از روش داخل شکمی استفاده می‌شود؛ به این ترتیب که منطقه ایسم رحم بخیه خورده و بسته می‌شود. در این عمل علایم بیشتر از واژینال است.
آیا برنداشتن نخ در شیروتکا برای بیمار مشکلی ایجاد می‌کند؟
با توجه به اینکه بسیاری از جراحی‌های داخل شکمی با نخ نایلون انجام می‌شود که نخ زیر مخاط می‌ماند، لذا بر نداشتن نخ برای بیمار مشکلی را ایجاد نمی‌کند.
اندیکاسیون مطلق استفاده از عمل سرکلاژ بیمارانی که ثابت شود نارسایی دهانه رحم دارند (با هیسترو سالپنگوگرافی و سونوگرافی در هفته 20-18 و سقط مکرر نارسایی تشخیص داده می‌شود).
در این بیماران عمدتا سقط در سه ماهه دوم صورت می‌گیرد (در مواردی نظیر نقص‌های آناتومیک رحم مثل رحم دو شاخه یا سپتوم‌دار ).
