روزنامه خراسان - یاسمین مشرف: هنرمندان و نویسندگان همیشه در به اتمام رساندن آثارشان موفق نبوده اند. عواملی از جمله مرگ، مانعی بر سر راه بسیاری از هنرمندان شده و برخی از آن ها قبل از آن که بتوانند آثاری را که در دست داشته اند، به پایان برسانند از دنیا رفته اند تا آن جا که شاید بتوان گفت به تعداد آثار تکمیل شده هنری و ادبی، آثار ناتمام هم در دنیای ادب و هنر وجود دارد.
بسیاری از این آثار، گمنام باقی مانده و به دست فراموشی سپرده شده اند اما برخی دیگر که خالق آن ها، شخصیت های شهیر ادبی یا هنری بوده اند، با وجود ناتمام ماندن، به عنوان شاهکارهایی ناتمام شناخته شده و مورد توجه قرار گرفته اند. در ادامه با چند نمونه از مشهورترین این آثار آشنا می شوید.
1. «کوبلا خان»، ساموئل تیلور کالریج
«کوبلا خان» نام یکی از اشعاری است که در سال 1797 سروده شده است. شاعر این شعر که به نام «کالریج» شناخته می شود، در خواب شعری را به یاد می آورد و پس از بیدار شدن 50 خط آن را می نویسد.
اما درحین نوشتن کسی از او می خواهد برای مدتی از خانه خارج شود و پس از بازگشت، دیگر چیزی را به یاد نمی آورد. «کوبلا خان» شاید معروف ترین شعر ناتمام دنیا باشد.
2. «بیگانه اسرارآمیز»، مارک تواین
زمانی که مارک تواین کتاب بیگانه اسرارآمیز را نوشت، یک نویسنده رئالیست به شمار می آمد و این که داستانی با یک شخصیت اصلی فوق طبیعی بنویسد، عجیب به نظر می رسید. تواین حدود 10 سال گاه به گاه روی این رمان که در آن به خیر و شر در قرون وسطی پرداخته شده بود، کار کرد اما در نهایت، رمان با مرگ او در سال 1910 ناتمام ماند.
شش سال بعد از مرگ تواین، ناشر آثار او، کتاب بیگانه اسرارآمیز را منتشر ساخت. با این حال در دهه 1960 محققان پی بردند که ناشر، تغییرات چشمگیری در نسخه اصلی ایجاد کرده و نسخه تغییریافته با آن چه تواین به دنبال خلق آن بوده است، تفاوت دارد. نسخه ای از کتاب براساس دست نوشته اصلی تواین در سال 1969 منتشر شد. با وجود ناتمام بودن داستان اصلی، رمان بیگانه اسرارآمیز یکی از آثار بزرگ داستانی نویسنده شهیر قرن 19 به شمار می آید.
3. «سنت جروم در بیابان»، لئوناردو داوینچی
لئوناردو داوینچی، دانشمند و نقاش مشهور ایتالیایی دوره رنسانس بیشتر از این که خودش را یک نقاش بداند، یک مهندس می دانست به همین دلیل نقاشی های تکمیل شده زیادی خلق نکرد. نقاشی سنت جروم در بیابان، یکی از آثار ناتمام داوینچی است که در موزه واتیکان در رم نگهداری می شود.
سنت جروم یک کشیش ایلیریایی بوده که بیشتر به دلیل ترجمه کتاب مقدس از عبری به لاتین (کتابی که اکنون به وُلگاتا مشهور است)، مورد توجه واقع شده است. در این تابلو، پرتره ای از سنت جروم به همراه تصویری از یک شیر که همیشه همراهش بوده، دیده می شود. با آن که این اثر هنری باشکوه ناتمام است اما از خلاقیت و قدرت هنری فوق العاده لئوناردو در نقاشی حکایت دارد.
نقاشی سنت جروم در بیابان که حدود سال های 1480 میلادی خلق شده است، به این دلیل که به رویکرد داوینچی به هنرهای تجسمی اشاره دارد، تابلویی ارزشمند به شمار می آید. این تابلو بعد از این که وقایع زیادی را از سر گذراند در نهایت، توسط «پاپ پیوس نهم» خریداری و در موزه هنری پیناکوتک واتیکان (Vatican Museum Pinacoteca) به نمایش گذاشته شد.
4. «آمرزش خوانی در دو مینور»، ولفگانگ آمادئوس موتسارت
شاید شاهکار موسیقایی ناتمامی شگفت انگیزتر از «رکوئیم» (آمرزش خوانی) موتسارت در دنیای موسیقی وجود نداشته باشد. موتسارت این قطعه را که با مرگش ناتمام ماند، در سال 1971 خلق کرد. تابلوهای نقاشی که موتسارت را در تلاش برای تکمیل این شاهکار در بستر مرگش نشان می دهد، حاکی از عشق او به این کار است.
«رکوئیم در دو مینور»، توسط «کُنت فرانک فون والسگ» برای سالگرد مرگ همسرش سفارش داده شد. محققان بر این باورند که به احتمال زیاد، والسگ قصد داشته رکوئیم را اثرِ خودش بنامد زیرا او به انجام این کار با آثار دیگر نیز شهرت دارد. موتسارت که در زمان ساختن این قطعه از بیماری ناشناخته ای رنج می برد، حتی بر این باور بود که رکوئیم را به عنوان مرثیه آمرزش برای مراسم خاک سپاری خودش می سازد. نسخه خطی اثر نشان می‌دهد اتمام و سازبندی آغاز قطعه به دست موتسارت انجام شده‌است.
5. «راز ادوین درود»، چارلز دیکنز
شاید بتوان چارلز دیکنز را در زمان مرگش در سال 1870 نامورترین نویسنده انگلیسی زبان دانست. آخرین اثر او به نام راز ادوین درود، یک داستان جنایی است که در زمان خلقش، درحال تبدیل به یک داستان سریالی در یک مجله محبوب بود.
هرچند این کار در مراحل پایانی قرار داشت اما مرگ دیکنز در 58 سالگی آن را ناتمام گذاشت. دیکنز هیچ سرنخی باقی نگذاشت که نشان دهد قاتل اصلی که داستان بر محور او می چرخد، چه کسی است.
تعدادی از نویسندگان تلاش کردند کتاب را به اتمام برسانند. از جمله آن ها فردی به نام «توماس جیمز» بود که ادعا کرد برای نتیجه گیری پایانی کتاب، از روح دیکنز کمک گرفته است. هرچند نویسندگان شناخته شده ای اتمام کتاب توسط جیمز را ستودند با این حال آخرین اثر چارلز دیکنز همچنان در فهرست رازهای ناگشوده قرار دارد.
