مدیرعامل مؤسسه دانش اعتیاد و روان‌شناسی ایرسا با بیان اینکه بعضی از پیش‌سازهای مواد مخدر مصارف طبی دارند و همین مساله باعث می‌شود قاچاق این مواد راحت‌تر صورت بگیرد، گفت: در ایران میزان کشفیات پیش‌سازها در حال افزایش است که نشان می‌دهد پلیس روی این موضوع شناخت و تسلط کافی یافته است.
بهگزارش به نقل از ایسنا،سعید صفاتیان، با بیان اینکه مواد «پیش‌ساز» برای تولید مواد مخدر یا روان‌گردان‌ها مورد سوء مصرف قرار می‌گیرد، افزود: برای مثال تولید هروئین نیاز به تریاک دارد، اگرچه تریاک یک ماده پایه است و پیش ساز نیست. برای تبدیل تریاک به هروئین از ماده‌ای به نام «انیدرید استیک» که یک اسید و پیش ساز است، استفاده می‌کنند.
وی در ادامه با بیان اینکه این مواد پیش‌ساز خودشان در زمینه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، اظهار کرد: پیش ساز تولید «مت آمفتامین» یا همان «شیشه» در تولید داروهای ضد احتقان نیز کاربرد دارند و برای افرادی که سرماخوردگی دارند، استفاده می‌شود یا پیش ساز تولید کوکائین برای تصفیه پس ماند آب، بوزدایی یا ضد عفونی کردن استفاده می‌شود.
این کارشناس حوزه اعتیاد با بیان اینکه بعضی از پیش‌سازها هم مصارف طبی و هم مصارف غیر دارویی دارند تصریح کرد: همین مساله باعث می‌شود قاچاق این مواد راحت‌تر صورت بگیرد. به عبارت دیگر حتی افرادی که در کار قاچاق مواد مخدر هستند ممکن است کارخانه تولید مواد ضد عفونی کننده ایجاد کنند.
صفاتیان با اشاره به اینکه در سازمان ملل ورود و خروج پیش‌سازها را از طریق سیستم‌های یارانه‌ای کنترل می‌کنند، افزود: بنابراین اگر قرار باشد کشوری در دنیا ماده پیش سازی تهیه کند، وظیفه دارد گزارشش را به سازمان ملل ارائه دهد که چه مقدار تولید کرده و به چه کشورهایی آن را می‌دهد؟. همه این موارد به کنوانسیون 1988 برمی‌گردد، اما با تمام این موارد و سختگیری‌ها می بینیم، بازهم انتقال (قاچاق) صورت می گیرد.
وی با تاکید بر اینکه اگر از انتقال این مواد جلوگیری شود، تولید موادی مثل هروئین یا شیشه به شدت کاهش می‌یابد، ادامه داد: عموما کشورهای آسیای جنوب‌شرقی، آفریقا، آمریکای جنوبی یا اروپای شمالی تولید کننده‌های اصلی «انیدرید استیک» یا سایر پیش سازها هستند. امروز یکی از نگاه‌های اصلی در بحث مبارزه با مواد مخدر، به جز آسیب زدن به خود مواد مخدر این است که حجم تولید پیش سازها کنترل شود. برای مثال در آمریکای جنوبی بیشتر بحث کنترل «پرمنگنات پتاسیم» مطرح است.
وی با اشاره به چگونگی تبدیل این مواد به مواد مخدر توضیح داد: این مواد در آشپزخانه‌ها قابل تبدیل هستند. این آشپزخانه‌ای که گفته می‌شود، آشپزخانه خیلی سنگینی نیست و ممکن است حتی یک اتاق کوچک 12 متری باشد و این فضا ممکن است مصرف حدود 5 هزار نفر را تامین کند. در ایران به ویژه پیدا کردن «افدرین» و «سودوافدرین» تا 5- 6 سال پیش خیلی راحت بود و حتی میزان واردات آن به بیش از 60 تا 65 تن در طول یک سال می‌رسید. خوشبختانه سازمان غذا و دارو و ستاد مبارزه با مواد مخدر روی این موضوع بررسی کردند و متوجه شدن وارد کردن این میزان به کشور بیش از مقدار مورد نیاز کشور است و بیش از نیاز تولید کارخانه‌های داروسازی این مواد به کشور وارد می‌شود. به این ترتیب ورود این ماده به کشور را کم کردند و همین باعث شد میزان تولید شیشه در کشور کاهش یابد؛ آمار کاهش مصرف شیشه در کشور نیز تا حدودی وابسته به این موضوع هم بوده است.
مدیرعامل مؤسسه دانش اعتیاد و روان‌شناسی ایرسا در ادامه گفت: متاسفانه تولید هروئین نیز نیازی به اتاق و فضای بزرگی ندارد و حتی پشت یک وانت هم می‌شود این ماده را تولید کرد. یعنی اگر ماشینی سرپوش داشته باشد و در خیابان بچرخد بعد از چند ساعت می‌تواند ماده را تولید کند. چرا که این کار علم یا فناوری خاصی نمی‌خواهد. متاسفانه در حال حاضر در فضای مجازی سایت‌هایی وجود دارد که به راحتی این موارد را آموزش می‌دهند.
صفاتیان با بیان اینکه این مسائل باعث می‌شود تولید مواد روان گردان برای قاچاقچیان کار ساده‌ای باشد، اظهار کرد: ایران صادر کننده مواد پیش‌ساز نیست و اگر تولیدکننده هم باشد برای مصرف دارویی خودش است. افرادی هستند که به طور ویژه در حوزه پیش سازها کار می‌کنند. با تمام فشارهای سازمان‌های بین المللی و تعهدات آنها باز هم این اتفاقات می‌افتد و از طریق گمرک‌های کشور های مختلف یا تغییر شکل آنها، انتقال انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه در ایران میزان کشفیات «انیدریک استیک» یا آمفتامین‌ها یا سودو افدرین و ... در حال افزایش است که نشان می‌دهد پلیس روی این موضوع شناخت و تسلط کافی پیدا کرده است، تصریح کرد: خوشبختانه پلیس ایران در زمنیه کشف آشپزخانه‌های مواد مخدر در منطقه حرف اول را می زند که این اتفاق مثبتی است که پلیس بحث آزمایشگاه و پیش سازها را تقویت کرده است. در ستاد مبارزه با مواد مخدر هم کمیته پیش سازها تشکیل شده است و افرادی از قوه قضاییه، وزارت بهداشت و ... عضو آن هستند.
