واکنش شیل به تصمیم اوپک

اعتماد به نفس فعلی تولیدکنندگان شیل از رشد چشمگیر تولیدات آنها در سال‌های اخیر ناشی می‌شود. اما شرایط این تولیدکنندگان تا همین چهار سال قبل بسیار متفاوت و بسیار شکننده بود. در سال 2014 این طور به نظر می‌رسید که سرنوشت تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا در دست وزرای اوپک است و اوپک با یک تصمیم می‌تواند آنها را از چرخه تولید خارج کند. اتفاقی که در آن سال رخ داد این بود که عربستان افت چشمگیر قیمت‌ها را به جان خرید تا با عرضه بیش از اندازه نفت به بازار، تولیدکنندگان شیل را که از ناحیه قیمت نفت و هزینه‌های تولید بسیار حساس و آسیب‌پذیر بودند، از چرخه رقابت خارج کند. این روند تا جایی ادامه داشت که طلای سیاه در اوایل سال 2016 قیمت 28 دلار را نیز به خود دید و سرانجام در نوامبر همین سال کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای حفظ قیمت‌ها بر سر کاهش تولید 8/ 1 میلیون بشکه نفت در روز توافق کردند.چهار سال پس از آن تصمیم، ورق‌ها برگشته و شرایط به شکلی پیش رفته که قدرت تولید شیل بیشتر شده است و کشورهای عضو اوپک از جمله عربستان سعودی نیز به لحاظ اقتصادی توان تحمل افت بیش از اندازه قیمت‌ها را ندارند. به همین علت، با وجود رشد چشمگیر تولیدات شیل و تبدیل شدن آنها به تهدیدی برای افزایش عرضه به بازار و همچنین اطلاع از این موضوع که رشد قیمت‌ها می‌تواند افزایش تولید نفت شیل را تسهیل کند، کشورهای عضو اوپک برای حفظ اقتصاد خود به کاهش تولید رای دادند.

کسب سود از قیمت‌های کمتر

قیمت‌ 50 دلار برای هر بشکه نفت خام، محدوده‌ای است که چهار سال قبل می‌توانست تهدیدی جدی برای رشد تولیدات شیل به حساب بیاید. اما حالا شرکت‌های تولیدکننده نفت شیل با اتکا به روش‌های مختلف کاهش هزینه، افزایش بهره‌وری به واسطه رشد تکنولوژی و حفر چاه‌های طولانی‌تر توانسته‌اند این محدوده قیمتی را برای خود به صرفه کنند.   این اتفاق یه این معناست که صنعت نفت شیل می‌تواند با نفت 50 دلار بر بشکه نیز به حیات خود ادامه دهد. البته این به این معنی نیست که تمام تولیدکنندگان نفت شیل از قیمت 50 دلار بر بشکه سود می‌برند. به این ترتیب است که بسیاری از تحلیلگران صنعت نفت شیل عقیده دارند تصمیم اوپک برای ادامه توافق کاهش تولید در سال 2019 و حمایت از قیمت‌های بالای 50 دلار، به مثابه تضمینی برای تداوم رشد تولید نفت شیل آمریکا است. تولیدکنندگان نفت آمریکا در حال حاضر روزانه 7/ 11 میلیون بشکه نفت خام تولید می‌کنند. این میزان بیش از یک‌سوم، بیشتر از کل تولیدات سال 2014 است و به لطف این میزان تولید که بخش زیادی از آن به رشد تولیدات شیل بازمی‌گردد، آمریکا در هفته گذشته برای نخستین بار در 75 سال گذشته تبدیل به صادرکننده خالص نفت خام شد.

اما برای اینکه میزان رشد توانایی تولیدکنندگان نفت شیل برای تولید مشخص شود، کافی است به حاشیه سود آنها در قیمت‌های مختلف نفت نگاهی بیندازیم. به گزارش بلومبرگ، در سال 2014 چاه‌های حفاری شده در حوزه نفتی پرمیان که منبع تولید یک سوم از کل نفت خام تولید شده در آمریکا است و به لحاظ رشد و توسعه نیز بیشترین سرعت را در دنیا دارد؛ برای به دست آوردن سودی 30 درصدی به قیمت 10/ 86 دلار برای هر بشکه نفت نیاز داشتند. این اعداد از گزارش RS Energy Group به دست آمده‌اند. طبق این گزارش، در حال حاضر تولید نفت از حوزه پرمیان، در قیمت 45 دلار برای هر بشکه نفت نیز مناسب است و سود متعارف 30 درصد را به تولیدکنندگان می‌رساند. این اتفاق در مورد میدان نفتی ایگل فورد در جنوب تگزاس و میدان باکان در داکوتای شمالی نیز صادق است. با این حال توافق روز جمعه گذشته کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کاهش روزانه 2/ 1 میلیون بشکه از تولیداتشان از ابتدای سال آینده، اتفاقی بود که رشد پنج درصدی قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا را به همراه داشت و این نفت شاخص را به حدود 54 دلار بر بشکه رساند؛ یعنی 10 دلار بیش از حداقل قیمتی که برای برخی تولیدکنندگان اصلی نفت شیل به صرفه است.

افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نفت شیل

به این ترتیب طبیعی است که شرکت‌های تولیدکننده نفت شیل، برای سال آینده برنامه افزایش سرمایه‌گذاری داشته باشند. به گزارش بلومبرگ، شرکت شورون به تازگی در یک بیانیه اعلام کرده است قصد دارد در حوزه نفتی پرمیان 9 درصد بیشتر هزینه کند. شرکت دوون انرژی هم برای سال آینده برنامه‌ای برای کاهش هزینه‌ها ندارد و اعلام کرده قصد افزایش سرمایه‌گذاری دارد. در این میان شرکت‌هایی هم هستند که خود را برای کاهش هزینه آماده می‌کنند؛ مانند شرکت نفتی آنادارکو. با این حال اتفاقی که در سال‌های گذشته برای بسیاری از شرکت‌های نفتی در آمریکا رخ داده، این است که آنها کارهای زیادی انجام داده‌اند تا ساختار هزینه‌ و ساختار سرمایه خود را به موقعیتی برسانند که بتوانند در شرایط نوسانی یا قیمت‌های پایین، به حیات خود ادامه دهند. بنابراین حتی در قیمت‌های 50 دلار بر بشکه، احتمالا تولید نفت شیل آمریکا کند نشده یا دست‌کم شاهد افت زیاد نخواهد شد.

آمریکا، رکورددار بیشترین رشد تولید

افزایش تولید نفت شیل در آمریکا که حالا بیش از نیمی از تولید 7/ 11 میلیون بشکه‌ای این کشور را تشکیل می‌دهد، در حالی است که شرکت‌های تولیدکننده نفت در آمریکا با کمبود زیرساخت برای انتقال نفت‌های تولیدی خود مواجهند. این کمبود همچون مانعی بر سر راه افزایش تولید است، زیرا تا زمانی‌که امکان انتقال وجود نداشته باشد، افزایش تولید بی‌معنا خواهد بود. با این حال حوزه نفتی پرمیان یک استثنا به شمار می‌رود. به گزارش IHS Markit، در نیمه نخست سال 2019 رشد عرضه نفت خام آمریکا احتمالا به علت نبود زیرساخت‌های انتقال نفت تولیدی کند خواهد شد اما شرایط در حوزه نفتی پرمیان متفاوت است و خطوط لوله‌ای که در این حوزه نفتی در حال ساخت است، می‌تواند موج سنگینی از عرضه را از سمت آمریکا راهی بازار کند. طبق انتظارات، حوزه نفتی پرمیان به تنهایی از سه ماه‌چهارم سال 2019 تا سال 2020، حدود 2 میلیون بشکه در روز به ظرفیت تولید خود اضافه خواهد کرد. در عین حال، چهار خط لوله اصلی در حوزه پرمیان در دست احداث است که با تکمیل آنها تا سال 2020، ظرفیت انتقال نفت خام تولید شده از این حوزه به خلیج مکزیک تا سه میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت. اپیک (EPIC)، کاکتوس2 (Cactus 2)، گری اوک (Gray Oak) و پروژه انتقال انرژی ماژلان (Magellan projects) اسامی چهار خط لوله‌ در حال احداث در حوزه نفتی پرمیان است. با این حال دوبرابر شدن سرمایه موردنیاز برای نگهداری سیستم‌های نفتی در آمریکا نیز چالشی برای صنعت نفت این کشور است.

طبق این گزارش، انتظار می‌رود افزایش تولید سه تولیدکننده بزرگ نفت خام دنیا یعنی عربستان، روسیه و آمریکا از سه ماه‌دوم تا سه ماه‌چهارم سال 2018 در مجموع به 7/ 1 میلیون بشکه در روز برسد. این میزان افزایش تولید که با هدف پوشش افت عرضه ایران تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا روانه بازار جهانی شده، بسیار بیشتر از رقم 7/ 0 میلیون بشکه‌ای است که برای افت تولید ایران در این مدت‌زمان، پیش‌بینی می‌شد. در این میان اگرچه روسیه و عربستان در نشست جمعه گذشته بر سر تداوم کاهش تولید در سال 2019 توافق کردند، اما چنین مسوولیتی بر دوش تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا که کاملا از دولت مستقل هستند، وجود ندارد و شرکت‌های تولیدکننده نفت شیل آمریکا همچنان در حال افزایش تولید هستند. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های نفتی آمریکا همچنان در تنگنای ناشی از نبود زیرساخت‌های انتقال به نفت قرار دارند، اما پیش‌بینی IHS Markit این است که تولیدکنندگان نفت خام آمریکا در سال آینده میلادی نیز رشد سالانه 1/ 1 میلیون بشکه‌ای را تجربه کنند. انتظار این شرکت این است که با کاهش تنگنای انتقال نفت خام در اواخر سال 2019، بزرگ‌ترین افزایش عرضه‌ نفت خام در سال آینده از سمت آمریکا باشد و رشد تولید سالانه این کشور نیز شدت گرفته و به 9/ 1 میلیون بشکه در سال 2020 برسد. در واقع این میزان رشد تولید از 3900 حلقه چاه حفاری شده منشا می‌گیرد که پیش از این در حوزه نفتی پرمیان حفاری شده‌اند اما هنوز باز نشده‌اند.