وب‌سایت فرادید: مزاحمت برای بانوان در سطح جامعه در تمام کشورهای دنیا شایع است و جرم محسوب می شود. اما متاسفانه بسیاری از قربانیان مزاحمت‌های خیابانی به جای اعتراض و شکایت سعی می‌کنند تا جای ممکن به سرعت از موقعیت فرار کنند اما شاید اگر همه بانوان بدانند که مزاحمت خیابانی، جرم است، اوضاع کمی تغییر کند.
قانون گذار ایران جرم ایجاد مزاحمت نسبت به بانوان در اماکن عمومی یا معابر را به عنوان یکی از مصادیق جرائم علیه آزادی و روان اشخاص، به طور مستقل در قوانین جزایی قابل تعقیب و مجازات اعلام کرده است.
آزادی روح و روان عبارت است از اینکه هر کسی در محدوده قوانین و نظامات اجتماعی بتواند آزادانه و به میل خود اقدام به انجام یا ترک کار‌های متعارف مربوط به زندگی اجتماعی کند و هیچ شخصی بدون جهت متعرض و مزاحم وی نشود.
به موجب ماده 14 منشور حقوق شهروندی، شهروندان از جمله زنان حق دارند در صورت تعرض به آزادی و امنیت خود در حداقل زمان ممکن و به سهولت به ماموران امنیتی دسترسی داشته باشند.
علاوه بر این در ماده 103 قانون فوق به حق زنان در مشارکت در فضا‌ها و مراکز عمومی تاکید شده است لذا هر آنچه باعث ایجاد خلل در این حضور و مشارکت شود با واکنش قانون رو به رو خواهد شد.
به همین دلایل قانون گذار در ماده 619 قانون مجازات اسلامی به جرم انگاری و وضع مجازات برای کسانی که برای بانوان در اماکن و معابر عمومی ایجاد مزاحمت می‌نمایند پرداخته است.
تعریف جرم ایجاد مزاحمت برای بانوان
به موجب ماده 619 قانون مجازات اسلامی، هر کس در اماکن عمومی یا معابر متعرض و مزاحم بانوان شود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت، به آنان توهین کند به حبس از 2 تا 6 ماه و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد. ماده مذکور به اذیت و آزار زنان در فضاهای شهری اشاره دارد و مصادیق متلک پراکنی، دست درازی و تعقیب را در برمی‌گیرد.
محل ارتکاب جرم
منظور از معابر عبارت از محل‌هایی است که رفت و آمد در آنها در تمام اوقات شبانه روز برای عموم مردم آزاد است مانند کوچه‌ها، خیابان‌ها، میدان‌ها، اتوبان‌های داخل یا خارج شهرها و... حضور یا عدم حضور شهود برای تحقق جرم در این معابر شرط نیست.
اماکن عمومی عبارت از محل‌هایی است که در ساعاتی از شبانه روز برای رفت و آمد اشخاص دایر و آماده باشند همچون ادارات دولتی، بازار، بیمارستان‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها، اتوبوس‌ها و...
بنابراین توهین و مزاحمت در اماکن خصوصی مانند منزل و مسکن اشخاص هر چند علنی و با حضور شهود صورت گیرد مشمول حکم این ماده نخواهد بود.
چه نوع رفتاری تعرض و ایجاد مزاحمت به بانوان تلقی می‌شود؟
رفتار مجرمانه به صورت تعرض، ایجاد مزاحمت و توهین به بانوان قابل تحقق است. مقصود از تعرض و مزاحمت برای بانوان این است که مرتکب جرم با حرکات و اعمال توهین آمیز خود موجبات هتک حرمت بانوان را فراهم کند، مثل اینکه مصرانه آنها را در معابر و اماکن تعقیب کند. معیار و ضابطه تشخیص عملیات توهین آمیز و مزاحمت، عرف و عادت رایج در محل وقوع جرم است.
قصد ارتکاب جرم
ایجاد مزاحمت و توهین به بانوان در معابر و اماکن عمومی از جرائم عمدی است. این جرم با وقوع عمل توهین آمیز یا ایجاد مزاحمت از طرف مرتکب، محقق می‌گردد برای تحقق جرم مذکور وجود قصد مجرمانه مفروض خواهد بود و نیازی به اثبات ندارد.
در واقع وقتی شخصی برای زنان ایجاد مزاحمت نمود یا مرتکب رفتار توهین آمیزی نسبت به آنان شد جرم مذکور واقع شده است و نیازی نیست قربانی جرم ثابت کند که مرتکب به صورت عمدی این اعمال را انجام داده است زیرا اصل بر این است که وی قصد ارتکاب اعمال مذکور را داشته است البته اثبات خلاف این امر از سوی متهم، موجب عدم مسئولیت کیفری او خواهد شد.
قربانی جرم
قربانی جرم زنان هستند در نتیجه ایجاد مزاحمت و توهین به مردان در معابر و اماکن عمومی مشمول حکم نخواهد شد.
در بسیاری از موارد قربانیان به دلیل تهدید فرد مزاحم از شکایت خود صرف نظر می‌کنند به همین دلیل قانون گذار در راستای حمایت از زنان بزه دیده ماده 40 قانون آیین دادرسی کیفری را وضع کرده است.
به موجب ماده مذکور افشای اطلاعات مربوط به هویت و محل اقامت بزه‌دیده، شهود و مطلعان و سایر اشخاص مرتبط با پرونده توسط ضابطان دادگستری، جز در مواردی که قانون معین می‌کند، ممنوع است. در صورتی که ضابطان دادگستری اطلاعات فوق را فاش کنند به 3 ماه تا 1 سال انفصال از خدمات دولتی محکوم می‌شوند.
مجازات جرم ایجاد مزاحمت برای بانوان
کیفر ایجاد مزاحمت برای بانوان در معابر و اماکن عمومی حبس از 2 تا 6 ماه و تا 74 ضربه شلاق خواهد بود. به موجب ماده 104 قانون مجازات اسلامی این جرم غیر قابل گذشت است.
به موجب تبصره 2 ماده 100 قانون مجازات اسلامی جرم غیر قابل گذشت جرمی است که شکایت شاکی و گذشت وی در شروع به تعقیب و رسیدگی و ادامه آن و اجرای مجازات تاثیری ندارد پس گذشت شاکی فقط می‌تواند به عنوان یکی از علل تخفیف مجازات یا تبدیل آن به نوع دیگری که مناسب‌تر به حال متهم باشد مورد استناد دادگاه قرار گیرد.
بازداشت موقت مرتکبان جرم ایجاد مزاحمت برای بانوان
بازداشت موقت به معنای سلب آزادی از متهم در تمام یا قسمتی از تحقیقات و دادرسی است. به موجب ماده 237 قانون آیین دادرسی کیفری صدور قرار بازداشت موقت در موارد خاصی که دلایل، قرائن و امارات کافی بر توجه اتهام به متهم دلالت کند جایز است یکی از این موارد که در بند ت ماده 237 قانون آیین دادرسی کیفری به آن اشاره شده است جرم ایجاد مزاحمت و اذیت و آزار برای بانوان است لذا در این جرم مقام قضایی می‌تواند در جریان تحقیقات و رسیدگی متهم را بازداشت کند.
نحوه شکایت و رسیدگی به جرم مذکور
اثبات سخت آزار و اذیت‌های خیابانی یکی از دلایلی است که بزه‌دیدگان اقدام به شکایت نمی‌کنند. تصور کنید در خیابان کسی بدن شما را لمس می‌کند و به راه خود ادامه می‌دهد. چقدر احتمال دارد که در آن لحظه مامور نیروی انتظامی در صحنه وجود داشته باشد؟ چگونه می‌توانید مشخصات یک رهگذر غریبه را شناسایی و از او شکایت کنید؟ در آن لحظه که از شدت عصبانیت یا ترس بعضا نمی‌توانید حتی واکنشی منطقی نشان بدهید، چگونه می‌شود مرتکب را دستگیر کرد و به محاکم قضایی کشاند؟
1. صدایتان را بالا ببرید و از حاضران و عابران درخواست کمک کنید. از آنها بخواهید مرتکب را متوقف کنند.
2. با پلیس 110 تماس بگیرید. یا به نزدیک‌ترین ایستگاه پلیس مراجعه و واقعه را گزارش کنید.
3. اگر خشونت توسط راننده یک وسیله نقلیه رخ داده، شماره پلاک خودرو یا موتور را یادداشت کنید و یا از آن عکس بگیرید و به پلیس گزارش کنید.
4. از حاضران درخواست کنید که به همراه شما حضور پیدا کنند و برای شما شهادت کتبی بدهند. در صورت عدم اقرار متهم، بدون شهادت شهود در اکثر موارد اثبات جرم غیرممکن است.
پس از ارائه گزارش به کلانتری و تکمیل اطلاعات پرونده جهت رسیدگی به دادسرا ارسال می شود و در دادسرا تحقیقات لازم در رابطه با پرونده انجام می شود. سپس به شعب بازپرسی ارسال می شود و در نهایت بازپرس با مشاهده محتویات پرونده وقتی را برای حضور متهم در دادسرا و تحقیق از وی در نظر می گیرد. در دادسرا شاکی می تواند درخواست تحقیقات محلی نماید که در صورت لزوم بازپرس اقدام به تحقیق محلی می نماید.
بازپرس در طول رسیدگی به پرونده، در قالب اخطاریه متهم را مطلع می کند. شاکی نیز در این مرحله شاهدان را به مرجع رسیدگی معرفی نماید. سپس بازپرس از متهم، شاکی و شاهدان تحقیق می کند و اظهارات آن ها را بررسی می نماید در خصوص شهود اگر ثابت شود که اظهارات آن ها در خصوص مزاحمت از سوی متهم صحت دارد شهادت شاهد به صورت کتبی قید شده و به امضای حاضران در جلسه و بازپرس می رسد.
در مرحله ی بعد پرونده ی کیفری به دادگاه فرستاده می شود پرونده ثبت می گردد و قاضی با مشاهده ی جزییات پرونده دستور تعیین وقت جلسه رسیدگی را به طرفین شکایت و نماینده ی دادستان می دهد. در نهایت جلسه ی دادگاه تشکیل می شود و نماینده ی دادستان نیز حضور یافته و اظهارات خود را بیان می نماید. در آخرین مرحله رای دادگاه توسط قاضی با امضای صورت جلسه توسط طرفین شکایت و قضات اعلام می شود.
