با وجود صدها زبان در دنیا اصلا تعجب برانگیز نیست که در محیط کار، در هنگام سفر و در زندگی هر روز زبان برای ما مشکل پیش آورد. برای صحبت کردن با افرادی با زبانی دیگر همیشه لازم نیست زبان آنها را به طور کامل یاد بگیرید، می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید.
صحبت کردن با کسی که به زبان شما حرف نمیزند می‌تواند سخت باشد. اما با کمی صبر و استفاده از چند تکنیک می‌توانید با هر کسی با هر زبانی صحبت و تبادل اطلاعات کنید.
صحبت کلامی
1- بررسی کنید آیا امکان صحبت کلامی هست یا خیر. اولین تلاش‌تان باید این باشد که بفهمید شما یا فرد مقابل هیچ کلمه‌ای از زبان یکدیگر بلدید یا خیر. حتی چد کلمه ابتدایی هم می‌تواند کمک کند. اگر چند کلمه از زبان آنها بلدید عالی است، در غیر این صورت از فرد بپرسید آیا چیزی از زبان شما بلد است یا خیر. اگر نه فرد و نه شما هیچ چیزی از زبان یکدیگر نمی‌دانید، صحبت کردن به یک زبان سوم را امتحان کنید، مثلا انگلیسی. همانطور که می‌دانید انگلیسی زبان بین المللی است و در خیلی از نقاط دنیا اگر زبان اصلی نباشد، باز هم عده زیادی آن را بلدند. اگر شما و فرد مقابل حتی چند کلمه هم به انگلیسی (یا هر زبان سوم دیگری که هر دو بلدید) بلد باشید می‌توانید خیلی راحت‌تر منظور هم را بفهمید.
2- آرام صحبت کنید. اگر فرد انگلیسی (یا هر زبان دیگری را بلد بود) را هم خوب بلد بود، باز هم سعی کنید آرام و شمرده صحبت کنید تا فرد بتواند بفهمد. ریتم حرف زدن‌تان را نرمال نگه دارید. اگر با لهجه انگلیسی صحبت می‌کنید، آرام صحبت کردن برای شما ضروری‌تر است.
3- داد نزنید. بسیاری افراد در هنگام صحبت با کسی که زبان آنها را نمی‌فهمد به داد زدن و بالا بردن صداشان گرایش دارند. این کار کمکی نمی‌کند، از داد زدن اجتناب کنید. داد زدن فقط شما را مضحک نشان خواهد داد و ممکن است فرد مقابل را ناراحت کند و فکر کند به او توهین می‌کنید.
4- کلماتی که به کار می‌برید باید ساده باشند. اگر فرد در صحبت به زبان سوم یا زبان شما مشکل دارد سعی کنید از کلماتی هر چه ساده‌تر برای حرف زدن استفاده کنید. از به کار بردن اصطلاحات، ضرب المثل و هر لغت سخت و پیچیده‌ای خود داری کنید. از انجام حرکات بدنی که در کشور شما معنی می‌دهند خود داری کنید چون احتمالش زیاد است که در کشور فرد مقابل چنین حرکات بدنی معنی دیگری داشته باشند و یا اصلا معنی نداشته باشند. از استعاره و تکه کلام هم استفاده نکنید.
5- از سختی و آسانی جملات‌تان آگاه باشید. همچنین از جملاتی با ساختار ساده استفاده کنید. منظورتان را با کمترین کلمات و ساده‌ترین آنها بیان کنید. در هنگام پرسیدن جملات سوالی منفی شنونده را گیج نکنید، مثلا نگویید “تو اصلا هیچ ایده‌ای نداری دارم راجع به چی حرف می‌زنم؟” به جای آن بگویید “فهمیدی چی گفتم؟”
6- ثابت قدم باشید. زمانی که جمله‌ای که می‌خواهید بگویید را انتخاب کردید و بیان کردید، دیگر شنونده را با جملات بعدی گیج نکنید. مثلا اگر از کسی پرسیدید “از کجا می‌توانم دارو بخرم” به گفتن همین جمله کفایت کنید و جمله‌تان را با “آسپرین” “مسکن” یا دیگر چیزهای مربوط ادامه ندهید. با این کار فرد را گیج می‌کنید و باعث سو تفاهم می‌شوید. چرا که ممکن است فرد جمله اول شما را فهمیده باشد و بعد با اضافه کردن این لغات که معنی‌شان را هم نمی‌داند گیج شود.
7- فعالانه گوش کنید. در هنگام صحبت از شنونده سوال کنید تا متوجه شوید آیا منظورتان را فهمیده یا خیر. همچنین وقتی او دارد با شما حرف می‌زند با حرکات سر یا کلماتی کوتاه به او نشان دهید که منظور او را متوجه شده اید. به دنبال نشانه‌های نفهمیدن شنونده هم باشید. مثلا اگر ابروهای فرد در هم رفت و یا کلمه جهانی “ها؟” را که به معنی نفهمیدن است به زبان آورد، بدانید که متوجه حرف شما نشده.
8- بنویسید. اکثر افرادی که به زبانی دیگر وارد نیستند بهتر می‌توانند با نوشتن و خواندن ارتباط برقرار کنند و متوجه آن شوند تا با صحبت کردن و گوش دادن. اگر صحبت کردن جواب نداد بد نیست چند کلمه‌ای بنویسید و نوشتن را هم امتحان کنید البته اگر فرد کمی از این زبان را بلد است. با این کار مشکل تلفظ هم حل می‌شود و اگر به خاطر تلفظ است که فرد نمی‌تواند صحبت‌های شما را بفهمد، این سد هم از میان می‌رود. به همراه داشتن یک دفترچه یادداشت و خودکار در هنگام مسافرت فکر خوبی است.
9- صبور و مودب باشید. صحبت کردن با شخصی که زبان شما را بلد نیست و انگلیسی (یا هر زبان سوم دیگری) را هم به خوبی حرف نمیزند هم برای شما و هم برای خودش سخت و خسته کننده است. صبور باشید و خستگی‌تان را پیش خودتا نگه دارید و به فرد علائم خستگی یا بی‌حوصلگی را نشان ندهید. به فرد نخندید، چشم‌هاتان را برایش نچرخانید و هر کار دیگری که نشانه بی‌صبری است و بی‌ادبانه است را انجام ندهید.
10- یک دیکشنری تهیه کنید. اگر به کشوری سفر می‌کنید که مردمش انگلیسی صحبت نمی‌کنند (و یا خودتان انگلیسی بلد نیستید)، به همراه داشتن یک دیکشنری کتابی یا برنامه دیکشنری در گوشی موبایل فکر خوبی است چرا که با یاد گرفتن تنها چند کلمه هم می‌توان خیلی بیشتر ارتباط برقرار کرد.
در حالی که دیکشنری تعداد زیادی لغت در اختیارتان می‌گذارد، کتاب اصطلاحات و جملات رایج یا برنامه اصطلاحات به شما کمک می‌کند راحت‌تر صحبت کنید چرا که حاوی جملات کلیدی است که به دردتان می‌خورد و در ضمن خودش جمله را درست کرده. بعضی راهنماهای گردشگری کشورها حاوی جملات پرکاربردی که در طول سفر به دردتان می‌خورد هم هست.
از دیگر راه‌های برقراری ارتباط کمک بگیرید
1- از ژست‌ها استفاده کنید. فرقی ندارد که فردی که دارید با او صحبت می‌کنید چیزی از حرف‌هاتان سر درمی‌آورد یا خیر، ژست همیشه می‌تواند در بهتر رساندن منظورتان و چیزی که می‌خواهید کمک کند. از حرکات و ژست‌هایی مانند اشاره کردن به موضوع یا شی استفاده کنید. همه مردم دنیا این حرکت را می‌فهمند. با استفاده از دست‌هاتان سایز، مکان یا هر اطلاعات دیگری که می‌شود را نشان دهید، این کار بسیار کمک خواهد کرد. حواستان به این موضوع هم باشد که همه ژست‌ها در همه جای دنیا به یک معنی نیستند و ممکن است در کشوری دیگر معنی متضاد یا حتی توهین آمیز داشته باشند! مثلا حرکت ساده “عالی” یا “خوب” که به وسیله چسباندن نوک انگشت اشاره به انگشت شست انجام می‌دهید در یونان و ترکیه توهین آمیز است! پس حواستان باشد از حرکاتی ساده استفاده کنید!
2- نمایشش دهید. ممکن است مسخره به نظر برسد اما با به نمایش گذاشتن کاری که می‌خواهید بکنید مردم خیلی راحت تر و سریع‌تر منظورتان را متوجه می‌شوند. ممکن است به شما بخندند اما منظورتان را رسانده اید و ارزشش را دارد. مثلا اگر به دنبال رستورانی برای غذا خوردن هستید می‌توانید ادای غذا خوردن از درون بشقاب را درآورید و حرکت جهانی مالیدن شکم را انجام دهید، حتما متوجه منظورتان خواهند شد!
3- نقاشی بکشید. اگر با خودتان یک دفترچه یادداشت و خودکار حمل می‌کرده اید، شاید بتوانید با کشیدن نقاشی چیزی که می‌خواهید منظورتان را به طرف برسانید. به دنبال ایستگاه اتوبوس می‌گردید؟ یک اتوبوس بکشید. می‌توانید دفترچه را به فرد مقابل دهید تا او هم با کشیدن نقاشی جواب‌تان را بدهد.
4- از یک برنامه استفاده کنید. اگر از اسمارت فون و دسترسی به اینترنت برخوردار هستید، تعداد زیادی برنامه مترجم هستند که می‌توانید از آنها استفاده کنید تا راحت‌تر ارتباط برقرار کنید. خیلی از این برنامه‌ها صوتی هستند و به شما این اجازه را می‌دهند که با برنامه صحبت کنید و جمله‌ای که می‌خواهید را بگویید و برنامه هم به صورت صوتی ترجمه‌اش را می‌گوید.
خیلی از این برنامه‌ها مجانی هستند. تنها این را به یاد داشته باشید که قبل از رسیدن به کشور مقصد برنامه را دانلود کنید.