به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری میزان، جاوید حسینی کارشناس و پژوهشگر مسائل افغانستان درباره افتتاح راه لاجورد گفت: راه لاجورد را باید بخشی از اقدامات راهبردی افغانستان دانست. مسیرهای ترانزیتی افغانستان مدت‌های زیادی در انحصار پاکستان قرار داشت و از این بابت، ضربه‌های فراوانی را متحمل شده است.
وی افزود: در دوره حامد کرزی، تلاش‌هایی صورت گرفت تا افغانستان از انحصار پاکستان بیرون بیاید اما موفقیتی حاصل نشد. اشرف غنی نیز با دیدگاه اقتصادی، تمرکز خود را بر خروج افغانستان از انحصار پاکستان، گذاشت و در همین رابطه توانست مسیر بندر چابهار به افغانستان را به مرحله عملیاتی شدن برساند.
حسینی خاطرنشان کرد: پروژه راه لاجورد هم در امتداد این سیاست است و دولت افغانستان قصد دارد، علاوه بر چابهار و مسیر کراچی، مسیر دیگری هم داشته باشد. تمامی کشورها تلاش می‌کنند تا خود را از انحصار یک یا دو همسایه خارج کنند و راه لاجورد به‌رغم ایراداتی که بر آن وارد می‌شود اما یک سیاست قابل قبول به زعم دولت افغانستان است و با اینکه که فاقد صرفه اقتصادی بوده، اما از نظر سیاست راهبردی جایگاه خاص خود را داشته و مسیری است که تکمیل کننده پروژه بنادر چابهار در ایران و کراچی در پاکستان است.
وی تصریح کرد: بنابراین اولین دلیلی که می‌شود برای ایجاد مسیر ترانزیتی موسوم به "لاجورد " آورد آن است که دولت افغانستان براساس برخی راهبردهای کلان خود برای انحصار زدایی از خطوط ترانزیت کالا از همسایگانش به مرحله اجرا رساند.
حسینی تاکید کرد: دلیل دوم نیز آن است که با توجه به حجم بالای نقل و انتقال کالا از جنوب آسیا به سمت قفقاز و اروپا نیازمند ایجاد مسیرهای جدید ترانزیتی است. اگرچه مسیرهای آماده و ایمن جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر وجود دارد اما در راهبردهای ایالات متحده آمریکا موازی سازی در برابر تمام ظرفیت‌هایی که ایران در این منطقه دارد، با جدیت در حال پیگیری بوده و از جمله آنها می‌توان راه لاجورد را مطرح کرد.
این کارشناس افغانستانی تاکید کرد: در همین راستا به رغم آنکه پروژه بندر چابهار آماده است مسیر انتقال کالا از مسیر جمهوری اسلامی ایران جنوب آسیا را به منطقه قفقاز و اروپا هموار کند، اما آمریکایی ها با همکاری دولت افغانستان مسیر دورتری را برای آن تدارک دیدند که عبارت است از چابهار، افغانستان، ترکمنستان آذربایجان گرجستان و ترکیه، که به دلایل مختلف فاقد صرفه اقتصادی بوده و برای ضربه زدن به اقتصاد و موقعیت راهبردی جمهوری اسلامی ایران در حال ایجاد پتانسیل های موازی علیه این کشور هستند.
حسینی خاطرنشان کرد: اما سومین دلیل که برای ایجاد راه لاجورد می‌توان عنوان کرد، تلاش و پتانسیل آسیای مرکزی است. آسیای مرکزی در سال‌های اخیر در تلاش است که خود را از وابستگی به یک ابر قدرت جدا کند و به سمت چندجانبه گرایی روی بیاورد. بر همین اساس چندین پروژه در سال‌های اخیر از سوی کشورهای آسیای مرکزی راه‌اندازی شده است که از جمله آنها می‌توان به خط "لوله تاپی، راه لاجورد و طرح احیای جاده ابریشم" اشاره کرد.
این کارشناس مسائل افغانستان تاکید کرد: مسیرهای ریلی که به سوی جنوب آسیا تدارک دیده شده است، گواه بر این مساله است که کشورهای حوزه آسیای مرکزی نیز می‌خواهند از انحصار یک قدرت خارج شوند. بنابراین اگر به ناچار گفته می‌شود که راه لاجورد ناشی از تلاش های یک جانبه دولت افغانستان برای انحصار زدایی از خطوط جاده ای - ریلی - ترانزیتی بوده است اما به همان میزان آسیای مرکزی را نیز در این پروژه بخصوص ترکمنستان،آذربایجان و گرجستان باید دخیل دانست. این کشورها مشتاق ایجاد خطوط جدید ریلی و ترانزیتی با هدف کمک به رونق اقتصادی خود هستند.
وی گفت: آمریکا با استفاده از پتانسیل و ظرفیت‌هایی که در این منطقه و این کشورها نهفته است تلاش دارد تا ظرفیت‌های ایران را محدود کند. به این معناست که کشورها از جمله افغانستان، میل و نیاتی برای گشودن مسیر تدارکاتی جدید دارند. ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان، اینها خود تمایل به ایجاد این کریدور دارند. تمام این موارد سبب شده تا راه لاجورد شکل بگیرد.
حسینی در ادامه خاطرنشان کرد: منظور سخنان کنایه آمیز اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان در مراسم افتتاحیه "مسیر ترانزیتی لاجورد" مشخصا پاکستان بوده است چراکه اسلام آباد سالها تجارت افغانستان را از طریق بندر کراچی در انحصار خود گرفته و از آن بعنوان اهرم فشاری در روابط خود با کابل بهره برداری می کرد.
این کارشناس مسائل افغانستان در ادامه گفت: در قرارداد راه لاجورد 5 کشور قراردادهایی را امضا کردند و تعهدات گمرکی بین آنها شکل گرفته است. اما به دلیل بعد مسافت بسیار کمتر، نه افغانستان نه هیچ کشور دیگری نمیتواند جمهوری اسلامی ایران را از معادله ترانزیت کالا در منطقه حذف کند، چراکه این یک راه طبیعی، ایمن و مجهز است و قطعا در آینده نیز علیرغم فشارهای امریکا، از آن بصورت محوری استفاده خواهد شد. اما در عین حال، راه‌های جایگزین نیز وجود دارد.
وی ادامه داد: در حال حاضر موانعی بر سر استفاده از مسیر و پتانسیل های ریلی و جاده ای و ارتباطی جمهوری اسلامی ایران به سمت اروپا وجود دارد. این موانع شامل تحریم‌های آمریکا و عدم توافقات جامع سیاسی و تجاری میان کابل و تهران باشد اما در آینده قطعا ایران جایگاه محوری و اصلی خود را برای ترانزیت کالا به اروپا حفظ کرده و در عین حال راه لاجورد نیز بعنوان مسیر جایگزین خواهد بود.
وی تاکید کرد: ایران در تمامی مراحل برای اخذ این توافقات آمادگی داشته است که نمونه آن بندر چابهار است و با توجه به اینکه سیاست‌های آمریکا در افغانستان بسیار زیاد و غیرقابل انکار است این عوامل باعث شدند که راه لاجورد شکل بگیرد. با وجود اینکه ایران کوتاهترین و امن‌ترین مسیر در همجواری با افغانستان است.
حسینی در ادامه اظهار داشت: به رغم اینکه برخی از مسیرها و کریدورهای تجاری افغانستان با سایر کشورها هزینه بر بوده است اما به دلیل اینکه راه‌های جایگزین دیگری در حال حاضر وجود ندارد عملیاتی شده‌اند، مثلا در حال حاضر کریدورهای هوایی که بین افغانستان و برخی کشورهای عربی، اروپایی و آسیایی وجود دارد، بزعم کارشناسان، به لحاظ اقتصادی گران تر از مسیرهای زمینی و دریایی است اما چون افغان‌ها در حال حاضر این دسترسی‌ها برایشان مشکل است و محدودیت‌هایی دارند، ناچار به‌سراغ همان راه‌های پرهزینه رفته اند.
/
