کم‌کاری صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی صدای مجلسی‌ها را درآورد/افزایش بهای تمام شده به دلیل عدم بهره‌‌‌وری کافی در صنایع پایین دستی نفت

اقتصادآنلاین-مریم علیزاده؛ شب گذشته پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در سیزدهمین همایش سالانه اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی با ابراز ناراحتی از عدم همکاری قابل قبول بخش خصوصی نفت در شرایط فعلی کشور، به تشریح کاستی‌ها در این زمینه و پیشنهاد راهکارها پرداخت.

وی با اشاره به شرایط فعلی کشور و نیاز به واردات ارز، میزان ارز وارد شده به سامانه نیما توسط شرکت‌های صادرکننده محصولات پتروشیمی و پالایشی را 25 درصد از میزان تعهد شده اعلام کرد. پور ابراهیمی با بیان اینکه اعمال مالیات و محدودیت‌ها برای صادرکنندگان می‌تواند اثر منفی در ورود ارز داشته باشد گفت: مجلس و کمیسیون‌اقتصادی در تلاش است تا با اصلاح آیین‌نامه‌های دولتی و وضع قوانین سهل‌تر راه را برای صادرات بیشتر و ورود ارز به کشور هموار کند.

در ادامه رئیس کمیسیون اقصادی مجلس با تاکید بر این موضوع که بررسی‌هایی که در حوزه صنایع بالادستی و پایین دستی نفت انجام شده بیانگر این است که مجموع تولیدی ما در صنایع بالادستی در اقتصاد کشور تقریبا به اندازه یک سوم نیاز خوراک صنایع پایین دستی است. به گفته وی مفهوم جمله فوق بدین معناست که الان مکانیزم عرضه و تقاضا در حالت تعادل قرار ندارد.

پورابراهیمی با اعلام ناخرسندی از موضوع عدم تعادل صنایع بالا دستی و پایین دستی در صنعت نفت گفت: پیگیری های بنده از صنایع پایین دستی نفت نشان می دهد که اغلب این صنایع به دلیل همین عدم تعادل در عرضه و تقاضای محصولات بالادستی از قبیل محصولات پالایشگاهی و نیاز بالای صنایع پایین دستی به این خوراک پایین تر از ظرفیت کار می کنند. در نتیجه بهای تمام شده تولید در صنایع پایین دستی فرآورده‌های نفتی به شدت افزایش می یابد چراکه حجم سرمایه گذاری بر اساس یک ظرفیت مشخص است و هر میزان که تولید کاهش پیدا کند اثرش بر بهای تولید نشان داده می شود.

وی اصلی ترین دلیل این ناهماهنگی را عدم پیش بینی صحیح در خصوص مجوز میزان خوراک صنایع پایین دستی دانست. به عقیده پورابراهیمی دو مشکل اصلی صنایع پایین دستی نفت عبارتند از میزان کمی دسترسی به خوراک و دیگری مبحث قیمت‌گذاری خوراک است.

در بحث کمیت میزان خوراک، بر اساس گزارش های ارائه شده به مجلس ظرفیت مورد نیاز در کشور بر اساس مجوزهای صادره و سرمایه گذاری های انجام شده نشان می دهد که سه برابر میزان امکان تولید محصولات پالایشگاهی در کشور، در بخش پایین دستی نفت سرمایه گذاری انجام شده است. از این رو با یک بررسی ساده مشخص است که حتی اگر قیمت خوراک را در حوزه بالادستی پایین نگه داشته شود باتوجه به مکانیزم عرضه و تقاضا نمی توان انتظار داشت که شدت تقاضای بالا در خوراک صنایع پایین دستی، قیمت خوراک را از محدوده تعادلی خارج می کند که اثرات این موضوع اخیرا در بازار سرمایه مشاهده شد. دیدیم که به دلیل تقاضای بسیار بالا برای خوراک صنایع پایین دستی، در بورس کالا صف خرید سنگین، نوسانات شدید قیمتی رقم خورد.

راهکار ارائه شده از سوی این نماینده مجلس برای حل این موضوع، بازنگری جهت تعادل بخشی به میزان عرضه و تقاضا در محصولات صنایع بالادستی و خوراک صنایع پایین دستی است. در این بین یا باید امکان افزایش ظرفیت تولید در صنایع پالایشگاهی را برقرار کنیم و یا واردات این محصولات را میسر سازیم تا شاهد کاهش میزان خوراک صنایع پایین دستی نفت نباشیم.

در خصوص نحوه قیمت‌گذاری نیز وی معتقد است باوجود اندک اختلافات میان بورس کالا و اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، بازهم بورس شفاف ترین و انتظام یافته ترین بازار برای عرضه و تقاضای محصولات بالادستی و پایین دستی نفت است که البته باید با بحث وبررسی این مشکلات کوچک نیز رفع شود.