تبیان: کلسترول یک ماده مومی شکل است که در خون و سلول‌های شما یافت می‌شود. بیشترِ کلسترولِ بدنِ شما را کبدتان می‌سازد و مابقی آن از غذا‌هایی که می‌خورید حاصل می‌شود. کلسترول در خون همراه با ترکیباتی جابجا می‌شود که لیپوپروتئین نامیده می‌شوند.
کلسترول به دو شکل وجود دارد:
* لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) که کلسترول نوع "بد" نامیده می‌شود و نوع ناسالم کلسترول است. LDL کلسترول می‌تواند در رگ‌های شما رسوبات مومی و چربی شکلی به نام پلاک‌ها را تشکیل دهد.
* لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) که کلسترول "خوب" نامیده می‌شود و نوع سالم کلسترول است. این نوع کلسترول، کلسترول اضافی را از رگ‌های شما به کبد انتقال می‌دهد که در واقع موجب خروج آن از بدنتان می‌شود.
کلسترول به خودی خود بد نیست. در واقع بدن شما برای ساخت هورمون‌ها، ویتامین D. و مایعات گوارشی به آن نیاز دارد و علاوه بر این‌ها به عملکرد اندام‌های بدن شما کمک می‌کند. با این وجود داشتن کلسترول LDL بیش از حد می‌تواند یک مشکل باشد.
کلسترول LDL بالا در طول زمان می‌تواند موجب آسیب به رگ‌ها، افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی شود.
با چک کردن مرتب کلسترول در مراجعات منظم به پزشک و کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی با رژیم غذایی، ورزش، تغییر سبک زندگی و دارو می‌توانید به کاهش عوارض ناشی از بیماری قلبی و بهبود کیفیت زندگی‌تان کمک کنید.
تاثیر کلسترول بر دستگاه قلب و عروق
هنگامی که LDL کلسترول بیش از حد در بدن شما وجود داشته باشد، می‌تواند در رگ‌ها تجمع کند، آن‌ها را مسدود کند و در نتیجه انعطاف‌پذیری رگ‌ها را کم کند. سخت شدن رگ‌ها، آترواسکلروز نامیده می‌شود. وقتی گرفتگی عروق ایجاد می‌شود خون به راحتیِ قبل نمی‌تواند درون آن‌ها جریان یابد؛ بنابراین قلب شما باید به سختی کار کند تا خون را به درون رگ‌ها هل دهد. به این ترتیب با گذشت زمان، پلاک‌های ایجاد شده در رگ‌ها موجب بروز بیماری‌های قلبی می‌شوند.
پلاک ایجاد شده در عروق کرونری می‌تواند جریان خون غنی از اکسیژن را به عضله قلب شما متوقف کند. این اتفاق موجب درد قفسه سینه می‌شود که آنژین نام دارد. آنژین یک حمله قلبی نیست، بلکه یک اختلال موقت جریان خون است. این یک هشدار است که شما در معرض حمله قلبی هستید.
یک تکه از پلاک درون عروق خونی در نهایت می‌تواند شکسته شود و موجب تشکیل لخته شود و یا این که ممکن است موجب تنگ شدن رگی که جریان خون را به قلبتان می‌برد شود و در نهایت حمله قلبیاتفاق بیفتد. اگر این روند در شریان‌هایی که به سمت مغز می‌روند یا درون مغز رخ دهد، می‌تواند منجر به سکته مغزی شود.
پلاک همچنین می‌تواند جریان خونی که به سمت روده‌ها، پا‌ها و ران‌ها می‌روند را مسدود کند که این عارضه بیماری شریانی محیطی (PAD) نامیده می‌شود.
تاثیر کلسترول بر غدد درون‌ریز
غدد تولیدکننده هورمون در بدن شما از کلسترول برای ایجاد هورمون‌هایی مانند استروژن، تستوسترون و کورتیزول استفاده می‌کنند. به طور متقابل هورمون‌ها هم می‌توانند بر روی سطح کلسترول بدن تأثیر بگذارند؛ در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است:
* تحقیقات نشان داده است که به دلیل افزایش میزان استروژن در طی چرخه قاعدگی زنان، سطح HDL کلسترول نیز بالا می‌رود و سطح LDL کلسترول کاهش می‌یابد. این موضوع ممکن است یکی از دلایل چرایی افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی در زنان بعد از دوران یائسگی، زمانی که میزان استروژن کاهش می‌یابد، باشد.
* کاهش تولید هورمون تیروئید (کم‌کاری تیروئید) منجر به افزایش کلسترول LDL و کلسترول تام می‌شود و تولید بیش از حد هورمون تیروئید (هیپرتیروئیدیسم) اثر عکس دارد.
* در درمان «محرومیت از اندروژن» که در آن سطح هورمون‌های مردانه را برای متوقف ساختن رشد سرطان پروستات کاهش می‌دهند، سطح LDL کلسترول افزایش می‌یابد.
* کمبود هورمون رشد نیز می‌تواند سطح LDL کلسترول را افزایش دهد.
اثر کلسترول بر سیستم عصبی
کلسترول یک جزء ضروری در مغز انسان است. در واقع، مغز حدود 25 درصد کل کلسترول بدن را در خود جای داده است. این چربی برای تولید و توسعه سلول‌های عصبی ضروری است، که مغز را قادر می‌سازد با بقیه بدن ارتباط برقرار کند.
با این که شما برای عملکرد مطلوب مغز خود به مقداری کلسترول نیاز دارید؛ اما مقدار بیش از حد آن می‌تواند مضر باشد و به آن آسیب برساند. کلسترول بیش از حد در رگ‌ها می‌تواند منجر به سکته مغزی شود. در این بیماری بخش‌های از مغز به دلیل قطع جریان خون آسیب می‌بیند و منجر به از دست دادن حافظه، حرکت، مشکلاتی در بلع و گفتار و سایر عملکرد‌ها می‌شود.
بالا بودن کلسترول خون به خودی خود نیز در از دست دادن حافظه و عملکرد ذهنی نقش دارد. کلسترول بالای خون می‌تواند تشکیل پلاک‌های بتاآمیلوئید را تسریع کند، انباشت این پروتئین‌های چسبنده باعث آسیب به مغز در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر می‌شود.
تاثیر کلسترول بر دستگاه گوارش
در دستگاه گوارش، کلسترول برای تولید صفرا ضروری است - ماده‌ای که به بدن شما در هضم غذا‌ها و جذب مواد مغذی از روده‌ها کمک می‌کند؛ اما اگر این کلسترول در صفرا بیش از حد وجود داشته باشد، مقادیر اضافی آن تبدیل به کریستال‌هایی شده و سپس سنگ‌های سختی را در کیسه صفرا شما به وجود می‌آورند. سنگ کیسه صفرا می‌تواند بسیار دردناک باشد.
در نهایت این که نگه داشتن سطوح کلسترول خون در محدوده‌ی آنچه در تست‌های آزمایشگاهی توصیه شده و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی به شما کمک خواهد کرد که کیفیت کلی زندگی‌تان را بهبود ببخشید.
