تاریخچه ساخت خودرو در ایران به حدود نیم قرن پیش و اوائل دهه 40 پیش باز میگردد. در آن سال‌ها تنها چهار خودرو پیکان، آریا، شاهین و ژیان در ایران ساخته می‌شد و در ادامه نیز شاهد مونتاژ برخی از خودروهای آمریکایی جیپ و کادیلاک و بیوک توسط پارس خودرو بودیم. حالا با گذشت بیش از نیم قرن از شروع صنعت خودروسازی در داخل کشور شاهد زیان ده بودن آن هستیم.
حالا دو خودروساز بزرگ کشور یعنی ایران خودرو و سایپا به ترتیب 29074 و 22769 میلیارد تومان بدهی به بار آورده اند که این ارقام بسیار بزرگ و تکان دهنده به نظر می رسند. در چنین شرایطی، قرار شده تا در مرحله نخست 4000 میلیارد تومان وام به این دو شرکت پرداخت گردد که تازه ممکن است برای جبران بدهی ها نیز کافی نباشد چراکه انجمن قطعه سازان از طلبی 15 الی 20 هزار میلیاردی سخن می گوید که ظاهرا خودروسازان نیز توان پرداخت آن را در کوتاه مدت ندارند، اما نکته جالب توجه اینجاست که با کل بدهی‌های این دو غول زیان ده میتوان پروژه‌های بسیار عظیم و درآمدزایی را به مرحله اجرا درآورد.
دو خودروساز بزرگ کشور اوضاع بسیار نامساعدی دارند و دخل و خرج آنها با یکدیگر نمی خواند و تاکنون نتیجه فعالیت این دو شرکت، انباشته شدن مبلغ بدهی حدود 52000 میلیارد تومان (زیان) بوده است.
بدهی بعضی گروه‌های خودروساز به کارخانجات تولید قطعات خودرو باعث شده است که قطعه سازان از نقدینگی مناسب برخوردار نبوده و دست به اخراج کارگران بزنند. در واقع خودروسازان از نیروی انسانی خود (و قطعه سازان) به عنوان سپر دفاعی استفاده می کنند و با تهدید اخراج و تعدیل نیروی چند صد هزار نفری، هر بار خود را از گزند ورشکستگی یا تعطیلی نجات می دهند.
افزایش نرخ فروش خودرو نیز یکی دیگر از راهکارهای تکراری بوده که تقریبا هر ساله اجرایی میشود و به نوعی، کمبود و کسری‌هایش خودروسازان از جیب مردم عادی تأمین میگردد.
اما همانند دوره‌های گذشته این اقدام تنها یک مسکن موقت است و حکم تنفس مصنوعی دارد. به نوعی صنعت خودروسازی کشور با چنگ و دندان حفظ شده و انرژی، سرمایه و نقدینگی بسیاری را معطوف خود کرده اما نباید فراموش کرد این صنعت مریض نیاز به درمان اساسی، سخت و بلکه دردآور دارد نه تزریق مُسکن.
سوال این است که با بدهی های ایران خودرو و سایپا، چه پروژه‌هایی را میتوان به اجرا درآورد؟! پروژه‌هایی که میتوانند درآمدزایی بالا به همراه داشته باشد و افراد بسیاری را به اشتغال خود درآورند!
براساس تحلیل های یکی از رسانه های اقتصادی (بورس نیوز) ، ساخت بیش از 30 عدد برج مشابه برج میلاد، ساخت 3 عدد برج خلیفه با هزینه ساخت هر برج 1.5 میلیارد دلار، برگزاری یک المپیک مشابه المپیک 2016 برزیل با هزینه ای 4.6 میلیارد دلاری، ساخت ورزشگاه تیم بایرن مونیخ با هزینه ای 1.5 میلیارد دلاری، خرید 45 هزار دستگاه خودرو ب ام و با قیمت هر دستگاه 1.1 میلیارد تومان، تامین بودجه یک سال وزارت آموزش و پرورش با مبلغی در حدود 45 هزار میلیارد تومان، تامین بودجه دو سال وزارت صمت با مبلغی در حدود 23 هزار میلیارد تومان برای هر سال، تامین حقوق 34 میلیون کارگر با در نظر گرفتن پایه حقوق 1 میلیون و 260 هزار تومان، خرید باشگاه منچستر یونایتد 3 میلیارد یورویی، خرید باشگاه چلسی با قیمت فروش 3.3 میلیارد دلاری، راه اندازی بیش از 10 پالایشگاه در اندازه پالایشگاه تهران و راه اندازی چندین کارخانه فولاد در اندازه شرکت فولاد مبارکه تنها نمونه های ملموس و واضحی از پروژه هایی است که می توان با بدهی های ایران خودرو و سایپا به اجرا در آورده و درآمدزایی کرد.
