توصیه های مهم پزشکی هنگام کار با کامپیوتر

 بحث مهمی که در این زمینه مطرح است، دانش ارگونومی رایانه می‌ باشد که شامل مطالعه و بررسی عوامل انسانی در ارتباط با رایانه و شیوه‌ های تطبیق ابزارها و وسایل کار با بدن فرد است تا از بروز اثرات ناهنجار جلوگیری شود. درچند سال اخیر تولیدکنندگان تجهیزات رایانه مانند صفحه کلید، ماوس، میز و صندلی و سایر وسایل رایانه سعی می‌کنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومی طراحی و تولید کنند چرا که رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش ضایعات چشم، سردرد و کمر درد کاربران رایانه خواهد شد.

ویژگی های یک محیط کاری مناسب برای کاربران رایانه عبارتند از :
1- وجود سیستم تهویه مطبوع ، نور کافی و مناسب .

 2- استفاده از میز مخصوص که دارای عرض و ارتفاع استاندارد باشد.

 3- استفاده از صندلی مخصوص رایانه که ارتفاع آن طوری تنظیم شود که ستون فقرات کاربر را آزار ندهد.

 4- استفاده از زیرپایی برای جلوگیری از بی‌حسی پا.

توصیه های مهم پزشکی هنگام کار با کامپیوتر
خیره شدن به مانیتور

عادت بدی که بسیاری از افراد دارند این است که هنگامی که چیز جذابی می بینند یا کار تخصصی انجام می دهند، چند ثانیه پشت سر هم، به مانیتور ذل می زنند و خیره می شوند، این عادت نادرست می تواند باعث آسیب به شبکه های داخلی چشم شود چون با خیره شدن و پلک نزدن، فضای سطحی چشم مرطوب نمی شود و باعث خشک شدن چشم می شود که همین عوارضی را به دنبال دارد. پس سعی کنید به طور مداوم و مرتب پلک بزنید، حتی در شرایط خاص!

وقتی از رایانه استفاده می کنید؛ سعی کنید نور اتاق را تنظیم کنید چون نور زیاد مانع از دیدن درست صفحه نمایشگر می شود و واضح نبودن تصویر باعث خستگی چشم ها خواهد شد. صفحات رایانه به سرعت عوض می شوند و برای دیدن جزییات باید مدام هرازگاه به چشم هایتان استراحت بدهید. بهتر است در خواندن و مشاهده صفحه ها کمی درنگ کنید. هر 20 دقیقه یکبار چشم ها را از روی صفحه نمایشگر بردارید و حدود 20 تا 30 ثانیه به جای دیگری نگاه کنید.

 سی وی اس مجموعه ای از علائم چشمی و بینایی است که بر اثر کار با رایانه ایجاد می شوند. تقریبا 75 درصد از کسانی که زیاد با رایانه کار می کنند گرفتار این علائم هستند. مهمترین علائم عبارت است از خستگی چشم، خشکی چشم، اشک ریزش و تاری دید و همچنین ممکن است سبب سردرد، درد در گردن، شانه ها و پشت نیز بشود. میز رایانه تان را طوری تنظیم کنید که فاصله چشم های شما تا صفحه نمایشگر حدود 50 تا 60 سانتی متر باشد. اگر نمایشگر نور خیره کننده ای دارد، حتما نور آن را تنظیم کنید. هر سال به متخصص چشم مراجعه کنید تا از سالم بودن چشم هایتان مطمئن شوید و در صورت لزوم برایتان عینک تجویز شود.

ارگونومیک چیست ؟
ارگونومیک (ergonomics) شاخه ای از علم مهندسی است که به طراحی ابزار و لوازمی برای حفظ سلامت فیزیکی بدن در هنگام کار می پردازد. درد، غالبا در اثر حفظ مداوم یک حالت نادرست قرارگیری بدن ایجاد می شود. مثال های رایج آن شامل: تایپ همزمان با صحبت تلفنی با نگه داشتن گوشی تلفن در گودی گردن، چرخاندن مداوم سر از چپ به راست هنگام تایپ از روی یک متن و نگاه کردن به صفحه کامپیوتر و یا نشستن به مدت طولانی هستند.

صندلی مناسب؛ حلال تمامی مشکلات
اگر تمامی نکات بالا را به طور صحیح اجرا کنید اما بر روی یک صندلی چوبی خشک و ساده بنشینید، هیچ فایده ای نخواهد داشت و مطمئن باشید به زودی با مشکلات متعدد قوس ستون کمر و انحنا مواجه خواهید شد! اگر روزانه بیشتر از یک ساعت پشت کامپیوتر خود می نشینید، سعی کنید حتما یک صندلی استاندارد برای میزهای کامپیوتر تهیه کنید، مطمئن باشید با صرف یک هزینه کم، از مشکلات و هزینه های زیاد در آینده جلوگیری خواهید کرد. صندلی ها دارای مدل های متنوعی است که باید متناسب با قد در نظر گرفته شود، همچنین قسمتی که باید به آن تکیه داده شود، دارای قوس استاندارد کمر باشد تا به راحتی بتوان به روی آن تکیه داد و کارها را انجام داد. اگر صندلی با قابلیت تنظیم ارتفاع بگیرید، برای بسیاری از اعضای خانواده می تواند مفید باشد، زیرا می توانید با توجه به قد؛ ارتفاع آن را تنظیم کنند.

ویژگی های صندلی ارگونومیک:
1- ارتفاع صندلی باید قابل تنظیم باشد. ارتفاع صندلی، 41 تا 52 سانتی متر توصیه می شود.
 
2- سطح نشیمنگاه صندلی باید دارای طول و عرض 40 تا 48 سانتی متر باشد.برای افراد چاق صندلی های پهن تر توصیه می شود.
 
3- ضخامت تشک در حدود 4 تا 5 سانتی متر باشد و رویه آن از جنسی باشد که اصطلاحاً بتواند تنفس کند و لبه جلو صندلی، گرد و لبه بیرونی آن، نرم باشد.
 
4- زاویه پشتی با تشک صندلی، حداقل 95 تا 110 درجه باشد.
 
5- عرض پشتی صندلی باید حداقل 32 تا 36 سانتی متر باشد.ارتفاع پشتی صندلی را نیز بین 50 تا 82 سانتی متر توصیه می کنند. صندلی باید در قسمت قرار گرفتن گودی کمر (ارتفاع 15 تا 20 سانتی متراز پایین) داری یک قوس محدب و در قسمت پشت دارای یک قوس مقعر باشد.
 
6- صندلی های مورد استفاده در کار با رایانه بهتر است دسته دار بوده و دسته آن با ارتفاع میز کار مطابقت داشته باشد. همچنین دارای 5 چرخ بوده و چرخان باشد. شیب کف صندلی 5 تا 15 درجه برای تمایل به جلو و 5 درجه تمایل به عقب را امکان پذیر سازد.

 صحیح نشستن و اصول آن
نشستن صحیح یک الگوی خاصی دارد: آرنج باید به صورت 90 درجه باشد و پشت بدن کاملا به صندلی تکیه داده شود، مانیتور مقداری از دید مماس و مستقیم باید چشم پایین تر باشد به طوری که به کل مانیتور اشراف داشته باشید. تنظیم نبودن ارتفاع صفحه کلید باعث بروز درد های شانه و پشت خواهد شد. نباید روی صفحه کلید خم شوید. صاف بنشینید و سعی کنید استخوان ستون فقراتتان در یک راستا و صاف قرار گیرد. از قوز کردن یا زاویه دادن به گردن بپرهیزید. از نشستن طولانی روی صندلی اجتناب کنید و هر 10 تا 15 دقیقه از سرجای خود برخیزید و کششی به بدن خود بدهید. موس را به فاصله نزدیکی از صفحه کلید قرار دهید. فاصله بیش از حد موس از نمایشگر، عضلات شانه را تحت فشار قرار می دهد.

 استراحت در هر چند دقیقه با ورزش ساده
سلامتی بسیار با ارزش است، باید همیشه قدر آن را بدانید! هر ماه نتایجی از دستاورهای محققین منتشر می شود که در آن اعلام شده است نشستن طولانی مدت پشت میز و کامپیوتر باعث کاهش عمر می شود! اگر بخواهیم از عمر اضافه بگذریم و تا مدت زمانی که زنده هستیم سالم باشیم، باید حداقل فعالیت هایی ورزشی و یا نرمشی انجام دهیم. بهترین روش این است که هر نیم ساعت چند دقیقه که وقت زیادی هم تلف نشود، از میز خود خارج شده و در محیط اطراف قدم بزنید، یک لیوان آب بنوشید و مچ دستان خود را گرم کنید یعنی بچرخانید و بدن خود را دچار کش و قوس کنید، خود را به تحرک وادارید و از آن حالت خشک خارج شوید، همین کار باعث می شود که تاثیر به سزایی در سلامت خود بگذارید و سالیان سال بدون هیچ مشکلی پشت میز بنشینید.

  سلامت مچ دست و پاها در هنگام کار با کامپیوتر
در مچ دست، عصبی به نام عصب مدیان یا میانی وجود دارد. این عصب، منشعب می شود و به بخشی از کف دست، انگشت شست، اشاره و میانی عصب می رساند. هر گاه این عصب تحت فشار قرار گیرد، باعثگزگز شدن، کرختی، سوزش و درد در ناحیه دست و انگشت ها می شود. در تحقیقات مایوکلینیک 250 نفر از کارمندانی که در روز بیش از 6 ساعت با رایانه کار می کردند، بررسی شدند و معلوم شد که تقریبا 30 درصد آنها از کرختی و گزگز انگشتان شکایت دارند. البته گزگز همیشه به معنای ابتلا به نشانگان تونل کارپال نیست و این بیماری باید به وسیله پزشک تایید شود.

برای پیشگیری از بوجود آمدن این مشکل یا کاهش شدت آن، باید هنگام کار با صفحه کلید، مچ دست را روی میز قرار دهید و فقط انگشتانتان را حرکت دهید. بدن خود را در یک وضعیت متعادل و مناسب نگه دارید، اطمینان حاصل کنید که مچ دستان شما اندکی از آرنج شما پایین تر باشد. این عمل از ابتلا به نوعی سندرم تونلی در مچ دست شما جلوگیری می کند. از قرار دادن دست ها به مدت طولانی در یک وضعیت ثابت بپرهیزید و هر 20 دقیقه یکبار به خودتان استراحت و مچ دست ها را آرام نرمش دهید. پاهایتان را از زانو خم کرده، طوری که زانو از باسن اندکی بالاتر قرار گیرد. کف پا را صاف روی زمین قرار داده یا روی یک چهارپایه یا وسیله دیگری قرار دهید.

● مشکلات پوستی
ولتاژ زیاد لامپ تصویر در انواع نمایشگرهای قدیمی موجب تولید میدان الکترواستاتیک و بارهای الکتریکی مثبت در سطح خارجی صفحه نمایش می‌شود. در میدان بین بارهای مثبت و صورت کاربر، گرد و خاک و ذرات در تمامی جهات حرکت می‌کنند و جریان بارهای مثبت حاصل در این میدان ممکن است در افرادی که حساسیت پوستی دارند، موجب خشک شدن پوست دست و صورت، ترک خوردن آن و ایجاد آکنه شود.

همچنین بررسی‌ ها نشان داده‌اند افرادی که دچار حساسیت‌های پوستی هستند و هنگام کار بیشتر تحت فشارهای فکری و عصبی قرار می‌گیرند، فشارها و استرس‌ها موجب تغییرات هورمونی مانند تیروکسین و پرولاکتین و همچنین ضایعات پوستی در آنها می‌شود.

به همین علت کارشناسان توصیه می‌کنند بهتر است تهویه و رطوبت محیط کار مناسب و کافی باشد.

● استرس و مشکلات عصبی و روانی
به گفته کارشناسان، حجم کار زیاد و دوری از همکاران در محیط کار می‌ تواند به بروز مشکلات روانی منجر شود. البته کار با رایانه افسردگی‌زا به شمار نمی‌ رود، بلکه حجم زیاد کار است که در ایجاد استرس روانی نقش دارد. تنهایی ناشی از طبیعت کار با وسایل و ابزار الکترونیک از جمله رایانه که دنیای خصوصی یا مجازی را به ارمغان می‌آورد، افراد جامعه را هر چه بیشتر به کام خود می‌کشد و اثرات زیان‌بار و عمیقی را برجای خواهد نهاد که ابعاد آن به روشنی قابل تبیین نیست.

برای نمونه به روابط والدین و فرزندان که جزء اولین قربانیان زندگی الکترونیک هستند می‌ توان اشاره کرد.

● تنفس گازهای رایانه
بدنه رایانه‌ ها و نمایشگرها بر اثر گرم شدن، بوی مخصوصی مانند« گاز دیوکسین» از خود متصاعد می‌کنند که به وسیله بدنه رایانه و صفحه نمایشگر تولید می‌ شود. همچنین گاز« اوزن »هنگام کار چاپگر لیزری تولید می‌شود که به بافت مخاطی بینی، چشم و گلو آسیب می‌رساند، بنابراین رعایت استانداردهای مربوط در این خصوص از سوی واردکنندگان یا تولیدکنندگان رایانه ضروری است.
 

 ● کودکان و رایانه
کودکانی که زمان زیادی مقابل رایانه می‌نشینند علاوه بر آسیب کمر، دچار بلوغ زودرس می‌شوند. به گفته متخصصان فیزیوتراپی، کودکان پنج ساله‌ای که ساعات طولانی را پشت رایانه می‌نشینند از درد کمر رنج می‌برند. به گفته آنها استفاده بیش از حد از رایانه در کودکان شش ساله نیز می‌تواند به بیماری در آنها منجر شود.

 حتی هنگام کار با تبلت ها، مراقب سلامت خود باشید
پژوهشگران دانشکده سلامت همگانی دانشگاه هاروارد، حالت های مختلف بدن کاربران به هنگام استفاده از تبلت ها را مورد مطالعه قرار داده اند و دریافته اند که کاربران تبلت ها در مقایسه با کاربران رایانه های رومیزی و لپ تاپ ها، گردن خود را بیشتر در حالت خمیده نگه می دارند که این رفتار هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت می تواند مخاطرات زیادی را برای آن ها به همراه داشته باشد.

هرچند مهم ترین مزیت تبلت ها و دیگر فناوری های همراه، انعطاف پذیری آنها است و کاربران می توانند در هر حالت و موقعیتی از این فناوری ها استفاده کنند، اما برخی از حالت های بدن در هنگام استفاده از تبلت ها نگرانی های پژوهشگران سلامت و بهداشت را برانگیخته است. پژوهشگران در مورد آسیب های جدی ناشی از استفاده از رایانه لوحی بر عضلات گردن و شانه به کاربران هشدار داده اند. آن ها هشدار داده اند که این خطرات به ویژه زمانی افزایش می یابد که کاربران، تبلت ها را بر روی زانوهای خود قرار می دهند و از آن استفاده می کنند. پژوهشگران دانشگاه هارواد به کاربران توصیه کرده اند هنگام استفاده از تبلت، هر 15 دقیقه حالت بدن و به ویژه گردن خود را تغییر دهند.

بیشتر بخوانید:

هفت دلیل اصلی ابتلا به پوکی استخوان

مهم‌ترین فواید یوگا برای بدن