کلونازپام با نام تجاری کلونوپین، دارویی تجویزی برای درمان اختلال هراس، برخی از انواع تشنج‌ها، سندرم لنوکس-گستو و تسکین موقت اضطراب است. عوارض جانبی مصرف این دارو عبارت‌اند از سرگیجه، سردرد، راش، زودرنجی، خستگی و بی خوابی. پیش از مصرف کلونازپام باید به تداخل آن با سایر داروها، مقدار مصرف، اطلاعات مربوط به دورهٔ بارداری و شیردهی توجه بشود. در این مقاله، هر آنچه باید دربارهٔ این دارو، مقدار مصرف و عوارض جانبی آن بدانید، در اختیارتان گذاشته‌ایم.

• کلونازپام چیست و عملکرد آن چگونه است؟
• کلونازپام برای چه مواردی تجویز می‌شود؟
• عوارض کلونازپام چیست؟
• مقدار مصرف کلونازپام چقدر است؟
• تداخل دارویی کلونازپام با چه داروهایی است؟
• آیا مصرف کلونازپام در دورهٔ بارداری یا شیردهی مجاز است؟

کلونازپام چیست و عملکرد آن چگونه است؟

کلونازپام (Clonazepam) داروی ضداضطرابی از خانوادهٔ بنزودیازپین (Benzodiazepine) است. داروهای دیازپام (Diazepam) با نام تجاری والیوم (Valium)، آلپرازولام (Alprazolam) با نام تجاری زنکس (Xanax)، لورازپام (Lorazepam) با نام تجاری آتیوان (Ativan)، فلورازپام (Flurazepam) با نام تجاری دلمانه (Dalmane) و داروهای دیگری هم جزو همین خانوادهٔ دارویی هستند.

کلونازپام و بنزودیازپین‌های دیگر، اثرات گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) را در مغز تقویت می‌کنند. گابا یک میانجی عصبی (ماده‌ای شیمیایی که سلول‌های عصبی برای ارتباط با یکدیگر استفاده می‌کنند) است که فعالیت مغز را مهار می‌کند. این باور وجود دارد که فعالیت بیش از اندازه در مغز، منجر به اضطراب یا سایر اختلال‌های روانی می‌شود.

این دارو عمدتا برای درمان اختلال هراس، و جلوگیری از برخی انواع تشنج‌ها استفاده می‌شود.

ادارهٔ مواد غذایی و دارویی ایالات متحده آمریکا در ژوئن 1975 کلونازپام را تأیید کرد. بنابر فهرست داروهای ایران مورخ دی 1397، کلونازپام موردتأیید سازمان غذا و داروی ایران هم هست. کلونازپام جزو داروهای عمومی است و با نام تجاری کلونوپین (Klonopin) عرضه می‌شود. برای تهیهٔ آن، باید حتما نسخه داشته باشید و فراموش نکنید که پیش از مصرف هرگونه بنزودیازپینی، حتما به پزشک مراجعه و با وی مشورت کنید.

کلونازپام برای چه مواردی تجویز می‌شود؟

این دارو در چنین مواردی استفاده می‌شود:

• درمان اختلال هراس؛
• درمان برخی انواع تشنج، به‌ویژه تشنج‌های ابسنس (Absence Seizure) یا پتی مال (Petit Mal Seizure)، تشنج‌های اکینتیک (Akinetic Seizure) یا اتونیک (Atonic Seizure) و تشنج‌های میوکلونیک (Myoclonus)، و همین‌طور سندرم لنوکس-گستو (Lennox-Gastaut Syndrome)؛ البته برای این اختلال‌های تشنجی، ممکن است کلونازپام به‌تنهایی یا همراه داروهای دیگری تجویز بشود؛
• تسکین موقت عوارض اضطراب.

عوارض کلونازپام چیست؟

شایع‌ترین عارضهٔ جانبی مصرف آن که در تقریبا نیمی از بیماران گزارش شده، آرام‌بخشی یا بیهوشی ملایم است. سرگیجه هم در یک‌سوم مصرف‌کنندگان گزارش شده است.

سایر عوارض جانبی این دارو عبارت‌اند از:

• احساس افسردگی؛
• از دست دادن حس جهت‌یابی؛
• سردرد؛
• ضعف؛
• تعادل نداشتن؛
• اختلالات خواب؛
• بروز بی‌ارادهٔ احساسات؛
• خستگی؛
• فراموشی؛
• سردرگمی؛
• تغییر در تمایل جنسی؛
• راش؛
• زودرنجی.

سایر عوارض جانبی جدیِ آن هم این‌ها هستند:

• دپرسیون تنفسی؛
• غش؛
• بزرگ شدن کبد؛
• افزایش ضربان قلب؛
• فشار خون پایین؛
• اختلال‌های خونی.

واکنش‌های جانبی جدی دیگری هم وجود دارند:

• داروهای ضد صرع، با افزایش ریسک فکر و اقدام به خودکشی ارتباط دارند. هرکسی که می‌خواهد داروهای ضدصرع مصرف کند، باید بین این ریسک خودکشی و نیاز درمانی به داروی ضدصرع، تعادل ایجاد کند. بیمارانی که به‌تازگی درمان صرع را آغاز کرده‌اند، باید تحت مراقبت قرار بگیرند، و هر گونه بدتر شدن بالینی، فکر به خودکشی، یا تغییر رفتار غیرعادی در آن‌ها به‌دقت بررسی شود.

مقدار مصرف کلونازپام چقدر است؟

مقدار مصرف، به نیازهای بیمار بستگی دارد.

• برای تشنج در بزرگ‌سالان، مقدار اولیه، روزانه 1٫5 میلی‌گرم در 3 نوبت جداگانه است. این مقدار، هر سه روز یک‌بار، 0٫5 تا 1 میلی‌گرم افزایش می‌یابد، تا زمانی که تشنج کنترل شده، یا عوارض جانبی اجازهٔ افزایش بیشتر را ندهند.
• حداکثر مقدار مصرف، روزی 20 میلی‌گرم است. مقدار اولیه برای اختلال هراس، دوبار در روز، و هر بار 0٫25 میلی‌گرم است. پس از سه روز، این مقدار می‌تواند به 1 میلی‌گرم افزایش پیدا کند.

تداخل دارویی کلونازپام با چه داروهایی است؟

این دارو هم مانند سایر بنزودیازپین‌ها، عوارض موادی مانند الکل، باربیتورات‌ها (Barbiturates) و موادمخدر که فرایندهای مغزی را کُند می‌کنند، تشدید می‌کند.

آیا مصرف کلونازپام در دورهٔ بارداری یا شیردهی مجاز است؟

اگر خانم بارداری طی سه ماههٔ نخست دورهٔ بارداری، کلونازپام یا سایر بنزودیازپین‌ها را مصرف کند، ممکن است جنین دچار آسیب‌های مانند ناهنجاری‌های مادرزادی بشود. طی سه ماههٔ نخست، و اصلا کل دورهٔ بارداری، بهتر است کلونازپام مصرف نشود.

دربارهٔ دورهٔ شیردهی هم، باید توجه داشته باشید که بنزودیازپین‌ها وارد شیر مادر می‌شوند؛ پس مادرهایی که فرزند خود را شیر می‌دهند، نباید بنزودیازپین مصرف کنند.

کلونازپام چگونه عرضه می‌شود؟

این دارو در قالب قرص‌های 0٫5، 1 و 2 میلی‌گرمی و قرص‌های سریع بازشوندهٔ دهانی 0٫125، 0٫25، 0٫5، 1 و 2 میلی‌گرمی موجود است.

نحوه نگهداری از کلونازپام چگونه است؟

این قرص‌ها را در دمای اتاق، بین 15 تا 30 سانتی‌گراد نگهداری کنید.