سیل در استان‌های سیلزده درحال فروکش کردن است و همین موضوع حالا مسئولان وزارت بهداشت را نگران کرده. با فروکش کردن سیل، در کنار احتمال شیوع بیماری‌ها، احتمال گزش مار گزیدگی و گازگرفتگی از سوی سگ‌های ولگرد هم بالا رفته است.
به گزارش به نقل از روزنامه شهروند ،هر چند که براساس گزارش وزارت بهداشت، مرگ در اثر این گزش‌ها، اعلام نشده با این حال با توجه به شرایط زندگی سیل‌زدگان، پیش‌بینی گزارش موارد بیشتری از این حوادث می‌رود.
علیرضا رییسی، معاون وزیر بهداشت چند روز پیش نسبت به این موضوع هشدار داد. مشکل آلودگی‌های ناشی از سیل است؛ فاضلاب‌های طغیان کرده، زباله‌های جمع شده و شرایط مرطوب و آوارهای خیس و رعایت نشدن بهداشت عمومی، احتمال حمله عقرب و مار را بالا برده است. سگ‌های ولگرد هم معضل دیگری‌اند، این سگ‌ها به دلیل جاری شدن سیل و کمبود غذا، رها شده‌اند و در مناطق سیلزده حضور دارند، به همین دلیل افرادی که در خانه‌هایشان به سر نمی‌برند، بیشتر در معرض خطر گازگرفتگی سگ‌ها قرار دارند.
با این همه وزارت بهداشت این اطمینان خاطر را می‌دهد که کمبودی در ارتباط با سرم‌های ضدعقرب، مار و هاری وجود ندارد، واکسن آنها در دسترس است و به مناطق سیلزده فرستاده شده است.
در ایران آمار مار و عقرب گزیدگی بالاست. براساس اعلام قبلی موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی، ایران پس از مکزیک، رتبه دوم بیشترین آمار مار و عقرب گزیدگی دنیا را دارد و بیشترین آمار مارگزیدگی در استان‌های خراسان و سیستان‌وبلوچستان و بیشترین میزان عقرب گزیدگی در استان خوزستان دیده می‌شود، یعنی حدود ٧٠ درصد. همه اینها در شرایطی است که خوزستان یکی از کانون‌های سیل است و جمعیت قابل توجهی از این استان، درگیر سیل و آوارگی‌های ناشی از آن شده‌اند.
عقرب‌گزیدگی
رنگ بیشتر عقرب‌ها زرد متمایل به قهوه‌ای، خاکستری، سیاه و قهوه‌ای است و اندازه کوچکی تا 18 سانتیمتر دارند. بدن آنها که حالتی تخت دارد باعث شده تا بتوانند از شکاف‌های بسیار باریک عبور کنند. آنها برای شکار می‌توانند نیش خود را که در انتهای دم قرار گرفته به حیوان یا انسان تزریق کنند. یکی از عقرب‌های بومی ایران که در استان‌های فارس، خوزستان، بوشهر، هرمزگان، لرستان و بلوچستان دیده می‌شود، به نام عقرب ایرانی یا غیر حفار ساچ شناخته می‌شود و به اندازه ١٠٠ تا ١٣٠ میلیمتر میان شکاف تخته‌سنگ‌ها زندگی می‌کند.
این عقرب خطرناک است و در فصل سرد فعالیتی ندارد. هوا که گرم می‌شود، خودش را نشان می‌دهد و با گرمای هوا خطرناک‌تر هم می‌شود. عقرب اگر سمی باشد، زهرش منجر به از بین‌رفتن گلبول‌های قرمز خون می‌شود و در محل گزش هم تغییر رنگ موضعی و تورم دردناک ایجاد می‌کند.
علایم عقرب‌گزیدگی چیست؟
خارش و قرمزی پوست
تورم و خون‌مردگی
تغییرات فشار خون
نارسایی تنفسی و از کارافتادگی کلیه
در موقع عقرب‌زدگی چه باید کرد؟
باید خونسردی را حفظ کرد.
عضو عقرب‌زده را ثابت و بی‌حرکت نگاه داشته و پایین‌تر از سطح قلب قرار داد.
دو تا سه سانتیمتر بالاتر از محل عقرب‌زدگی را با یک طناب، پارچه و یا رگ‌بند که حداقل یک انگشت از زیر آن رد شود، بست.
فرد مصدوم را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مرکز درمانی رساند و برایش سرم ضدعقرب تزریق کرد.
از داروهای محلی، داغ‌کردن، تیغ‌زدن و سوزاندن محل نیش بشدت خودداری کرد.
مارگزیدگی
در ایران ٤٠ گونه سمی مار، هفت گونه نیمه سمی و ١٣ گونه غیر سمی وجود دارد. از میان مارها، تعداد معدودی از آنها سمی و خطرناکند اما با این حال باید هر گونه مارگزیدگی را سمی تلقی و به‌سرعت برای درمان آن اقدام کرد. به طور کلی، دست یا پا بیشتر در معرض گزش مار قرار دارد. اگر سیاهرگ یا سرخرگ مورد حمله مار قرار گیرد و سم مستقیم وارد جریان خون شود، غالبا منجر به مرگ یا تشنج سریع در فرد می‌شود. مسمومیت با زهر مار حالت اورژانس دارد و نیازمند مراقبت فوری و داشتن تجربه کافی در تشخیص و درمان است.
در موقع مارگزیدگی چه کنیم؟
فرد مصدوم را به‌سرعت به بیمارستان منتقل کنید.
فرد مصدوم باید بی‌حرکت بماند، اندام آسیب‌دیده پایین‌تر از سطح قلب قرار گیرد تا جریان سم آهسته شود.
محل گزش را با آب و صابون شستوشو دهید.
اگر مصدوم النگو یا انگشتر در دست دارد، حتما آن را خارج کنید؛ چرا که ممکن است قسمت‌های آسیب‌دیده ورم کند.
اگر با گزش اندام ورم کرد و تغییر رنگ داد، به احتمال زیاد مار سمی بوده است.
این کارها را نکنید
هرگز از کمپرس آب سرد و یخ بر روی اندام ورم‌کرده استفاده نکنید.
سعی نکنید نیش مار را با دهان بمکید.
از راه دهان هیچ ماده‌ای را به فرد آسیب‌دیده ندهید.
علایم مارگزیدگی را بشناسید
خونریزی در محل گزش/ تاری دید/ سوزش پوست/ تشنج/ اسهال/ سرگیجه/ عرق‌کردن بیش از حد/ غش‌کردن/ تب/ تشنگی/ از دست‌دادن هماهنگی عضلات/ تهوع و استفراغ/ بی‌حسی و سوزن سوزن شدن
درد شدید
گازگرفتگی سگ‌های ولگرد
هاری شناخته‌شده‌ترین بیماری است که با گزش سگ ولگرد ممکن است، منتقل شود و در صورتی که به‌سرعت برای درمان اقدام نشود، منجر به مرگ مصدوم می‌شود. هاری یک بیماری ویروسی است که از بزاق حیوان هار و محل گازگرفتگی وارد بدن می‌شود و به سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کند. موارد حیوان‌گزیدگی از سگ و گرگ یا حشرات در تمام مناطق کشور اما بیشتر در مناطق روستایی و استان‌هایی مانند گلستان، اردبیل، آذربایجان غربی و چهارمحال‌وبختیاری اتفاق می‌افتد؛ مهمترین راه انتقال بیماری هاری از طریق گازگرفتگی و خراش توسط حیوانات است.
در صورت حیوان‌گزیدگی چه باید کرد؟
محل زخم را باید با آب و صابون به مدت ١٥ دقیقه شستوشو داد؛ این اقدام تا ٥٠درصد از ابتلا به هاری جلوگیری می‌کند.
فرد به‌سرعت به مرکز درمانی منتقل شود، جراحت ناشی از گازگرفتگی حیوانات نباید بخیه شود.
خونسردی را باید حفظ کرد.
محل جراحت را باید با الکل ٤٠ تا ٧٠ درجه یا بتادین یک‌درصد، شستوشو داد.
چه کنیم تا سگ به ما آسیب نزند؟
هنگام حمله سگ فرار نکنید.
اگر سگ در حال حمله به شما بود، خونسردی خود را حفظ کنید و بلافاصله مانند یک موجود بی‌جان و بی‌حرکت به پهلو دراز بکشید، پاها را کنار بدن جمع کنید، دست‌ها را جلوی صورت بگیرید و از خود محافظت کنید.
هیچ‌گاه نباید مقابل سگ دوید و جیغ کشید بلکه باید با تغییر مسیر تلاش کرد که سر راه حیوان قرار نگرفت.
نباید به چشمان سگ نگاه کرد یا به سگ بسته‌شده نزدیک شد یا به سمتش سنگ پرتاب کرد و حیوان‌ها را اذیت کرد.
