عضله ای که باید فعال بماند تا خون لخته نشود

عصر ایران - قلب انسان بی وقفه می تپد تا خون را به تمام بدن برساند، اما از پمپ دیگری نیز کمک می گیرد که شاید همین حالا که این متن را می خوانید، به فعال شدن نیاز داشته باشد.

برای دسترسی به مقاله علمی مرتبط با هر بخش می توانید روی کلمه های آبی  رنگ این متن کلیک کنید.

به گفته کلینیک کلیولند، این پمپ، ماهیچه های ساق پا یا همان «قلب دوم» شما هستند. آنها با انقباض خود، به رگ های پا کمک می کنند تا خون بدون اکسیژن را برخلاف جاذبه زمین به سمت قلب برگردانند.

چرا باید به این «قلب دوم» توجه کنیم؟

این پمپ حیاتی تنها با حرکت پاها فعال می شود. و این دقیقاً همان جایی است که مشکل آغاز می شود، چون بسیاری از ما ساعت ها در محل کار می نشینیم یا می ایستیم.

دکتر ترزا وو، پزشک متخصص عروق، می گوید: "جریان خون به سمت قلب باید با جاذبه مبارزه کند. بدون یک پمپ طبیعی، خون نمی تواند از پا به سمت بالا برگردد. از این رو، پمپ ماهیچه ساق پا واقعاً حیاتی است."

مکانیزم عملکرد «قلب دوم»

با هر بار انقباض ماهیچه ساق پا، دریچه های یک طرفه درون رگ های پا باز شده و خون را به سمت بالا و قلب می فرستند. وقتی ماهیچه شل می شود، این دریچه ها بسته می شوند تا از بازگشت خون به پایین جلوگیری کنند.

زمانی که برای مدت طولانی می نشینید یا می ایستید، فشار در رگ ها بالا می رود. این فشار می تواند به دریچه ها آسیب بزند و باعث نشت آنها شود که در نتیجه خون بیشتری در پاها جمع می شود.

خطرات عدم فعالیت

عدم فعالیت این پمپ می تواند به علائمی مانند ورم پا، خستگی و واریس منجر شود. در موارد نادر، حتی ممکن است باعث لخته شدن خون شود؛ اتفاقی که می تواند در پروازهای طولانی رخ دهد.

بنابر گزارش منتشر شده در مجله بایوفیدبک (Biofeedback)، یک «قلب دوم» غیرفعال همچنین ممکن است به «بیماری نشستن» منجر شود، اصطلاحی که توضیح می دهد چگونه رفتار بی تحرک می تواند تأثیر منفی بر سلامت داشته باشد. انجمن قلب آمریکا هشدار می دهد که زیاد نشستن ممکن است خطر بیماری قلبی را افزایش دهد.

ایستادن طولانی مدت هم بهتر از نشستن به نظر نمی رسد. به گفته دکتر شارون هیز، متخصص قلب و عروق، استفاده از میزهای ایستاده باعث افزایش مشکلات وریدی، از جمله واریس و لخته شدن خون، شده است. او می گوید: "از برخی جهات، ایستادن طولانی مدت حتی از نشستن برای رگ ها بدتر است."

چگونه قلب دوم را فعال کنیم؟

مطالعه ای که در نوامبر 2014 در مجله بایومکانیک (Journal of Biomechanics) منتشر شد، نشان داد مردان و زنانی که نارسایی مزمن قلبی داشتند، ماهیچه های ساق پای کوچک تری نسبت به افراد سالم با قلب هایی کاملاً کارآمد داشتند.

از این رو، اگر بتوانید ماهیچه های ساق پای خود را قوی و به خوبی تغذیه شده نگه دارید، می‌توانید با بهبود آنچه «بازگشت وریدی» از اندام های تحتانی نامیده می شود، به قلب خود کمک کنید. این موضوع تاثیری قدرتمند بر سلامت و رفاه کلی شما دارد.

پس، تنها یک راه حل ساده وجود دارد: راه بروید!

کارشناسان توصیه می کنند که هرچند وقت یک بار، حداقل یک یا دو بار در ساعت، یک استراحت کوتاه برای راه رفتن داشته باشید. دکتر وو می گوید: "سعی کنید تا جایی که می توانید راه بروید، به ویژه اگر شغل نشسته یا ایستاده دارید."

اگر امکان راه رفتن ندارید (مثلاً در هواپیما یا پشت میز کار)، حرکات پنجه پا را انجام دهید. پاها را بالا و پایین بیاورید تا به نوعی حرکت راه رفتن را شبیه سازی کنید. بالا نگه داشتن پاها روی یک سطح بالاتر از قلب نیز می تواند به کاهش ورم کمک کند.

پاها باید بالاتر از سطح قلب باشند، از این رو قرار دادن پاها روی یک چهارپایه در مقابل شما کار زیادی انجام نمی دهد. بهتر است دراز بکشید و پاهای خود را روی بالش ها بگذارید یا روی یک کاناپه دراز بکشید و پاهای خود را روی دسته آن قرار دهید.

دکتر وو به افرادی که ورم آزاردهنده ای دارند، توصیه می کند که شب ها به مدت 15 تا 30 دقیقه پاهای خود را بالا نگه دارند. جوراب های فشرده ساز نیز می توانند برای افرادی که زیاد می نشینند یا می ایستند، مفید باشند.

به یاد داشته باشید: ما برای حرکت ساخته شده ایم. پس از پاهای خود برای فعال کردن پمپ حیاتی ساق پا استفاده کنید.