برترین ها: وقتی مردم به واژه‌ی 10 مورد از مرگبارترین بیماری‌ها فکر می‌کنند، آن دسته از بیماری‌هایی به ذهنشان می‌آید که به سرعت انسان را به دردآورترین مرگ‌ها رهنمون می‌کنند. اما در حقیقت، چنین بیماری‌هایی حتی نمی‌توانند در بین 10 مورد اول جایی داشته باشند. در سال 2015، حدود 56.4 میلیون از جمعیت جهان با بیماری‌هایی مردند که همگی به طور تدریجی رشد کرده بودند.
احتمالاً تعجب نخواهید کرد اگر بدانید که این بیماری‌ها تقریباً قابل جلوگیری هستند. عواملی که می‌توانند جلوگیری از این بیماری‌ها را ناممکن کنند عبارتند از: محل زندگی یک فرد، عدم دسترسی به کمک‌های پزشکی یا فقدان کیفیت مناسب در کمک‌های پزشکی. این‌ها از جمله عواملی هستند که زندگی یک انسان را در خطر می‌اندازند. اما باز هم باید بگویم که این بیماری‌ها قابل پیشگیری هستند.
1. بیماریِ قلبیِ ایسکمیک، یا همان بیماری عروق کرونر
مرگبارترین بیماری جهان، بیماری شریان اکلیلی قلب است. این بیماری که به نام ایسکمیک هم شناخته می‌شود، در مواقعی رخ می‌دهد که رگ‌های منتهی به قلب تنگ‌تر شوند. اگر این بیماری به موقع درمان نشود، می‌تواند به درد قفسه‌ی سینه، سکته‌ی قلبی یا تپش قلب نامنظم منجر شود.
تاثیرات این بیماری در سراسر جهان
با این حال درصد کسانی که از دست این بیماری نجات یافته اند، در کشور‌های اروپایی و ایالات متحده‌ی آمریکا به شدت افزایش یافته است. این مسئله شاید به علت پیشرفت روزافزون علم پزشکی و دسترسی همگانیِ مردم به کمک‌های پزشکی است. افزایش طول عمر، تغییرات اقتصادی در زندگی و به طور کلی تغییر سبک زندگی می‌تواند نقش مهمی را در پیشگیری از این بیماری ایفا کند.
عواملِ خطرآفرین و پیشگیری کننده
عواملی که ممکن است برای ایسکمیک خطرآفرین باشند عبارتند از:
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- سیگار کشیدن
- سابقه‌ی خانوادگی ایسکمیک
- دیابت
- اضافه وزن
اگر هر کدام از این علائم را دارید، لطفاً با دکتر خود صحبت کنید. شما می‌توانید با استفاده از مشورت پزشک و بهبود سلامت قلبتان از این بیماری جلوگیری کنید. برخی از قدم‌های پیشگیری از ایسکمیک عبارتند از:
- تمرینات بدنی روزمره
- داشتن وزن ایده آل
- داشتنِ یک رژیم متعادل که عاری از نمک و مملو از میوه و سبزیجات است
- اجتناب از استعمال دخانیات
- اجتناب از نوشیدن الکل
2. سکته
سکته زمانی رخ می‌دهد که یکی از رگ‌های خونی در مغز شما پاره یا مسدود شده باشد. در این صورت، اکسیژن به سلول‌های مغز شما نمی‌رسد و سلول‌های حاضر در آن منطقه می‌میرند. در حین یک سکته، شما به طور ناگهانی احساس کرخت شدن و گیجی می‌کنید و راه رفتن و دیدن برای شما مشکل می‌شوند. اگر سکته بدون درمان باقی بماند، ممکن است سبب نقص‌های طولانی مدتِ بدن بشود.
در حقیقت، سکته یکی از مهم‌ترین عاملِ فلج کردن انسان‌ها در این سال‌ها بوده است. مردمی که تا سه ساعت پس از سکته کردن به دکتر مراجعه می‌کردند، توانسته بودند درصد احتمال این ماجرا را کاهش دهند. مرکز درمان و بهداشت اذعان میکند که 93 درصد از مردم می‌دانند که کرخت شدنِ ناگهانی مربوط به سکته است. اما فقط 38 درصد از مردم می‌دانند که این علائم به معنی عجله و رفتنِ بی درنگ به سمت بیمارستان است.
عوامل خطرآفرین و پیشگیری کننده
عوامل خطرآفرین در سکته عبارتند از:
- فشار خون بالا
- سابقه‌ی خانوادگیِ سکته
- سیگار کشیدن
- آفریقایی - آمریکایی بودن
- مونث بودن
برخی از عوامل خطرآفرین در سکته می‌توانند به وسیله‌ی دارو و تغییرات کلی در سبک زندگی کاهش داده شوند. به طور کلی، عادات سالم می‌توانند ریسک ابتلای شما به این بیماری را کاهش دهند.
روش‌های جلوگیری از سکته شامل کنترلِ فشار خون بالا با دارو یا جراحی می‌شود. شما می‌بایستی، عادات سالم زندگی خود را حفظ کنید، روز خود را با تمرینات بدنی به پایان برسانید و رژیم غذایی عاری از سدیم داشته باشید. همچنین از دخانیات اجتناب کنید و الکل ننوشید.
3. عفونت‌های تنفسی
یک عفونت تنفسی می‌تواند از طریق راه‌های تنفسی و ریه‌های شما صورت بگیرد، دلایل متعدد و احتمالی این موضوع عبارتند از:
- آنفولانزا
- ذات الریه
- آماس نایژه
- مرض سل
ویروس‌ها می‌توانند عوامل اصلی این نوع عفونت‌ها باشند. همچنین عفونت در تنفس می‌تواند به وسیله‌ی باکتری‌ها نیز صورت بگیرد. سرفه کردن ابتدایی‌ترین و اصلی‌ترین علامت از عفونت‌های تنفسی است. همچنین ممکن است در این اثنا احساس تنگی نفس، احساس فشرده شدنِ قفسه‌ی سینه یا خس خس کردن تنفس را هم داشته باشید. اگر عفونت تنفسی بدون درمان باقی بماند، می‌تواند به قطعی نفس و مرگ منجر شود.
عوامل خطرآفرین و پیشگیری کننده
عوامل خطرآفرین در عفونت‌های تنفسی عبارتند از:
- آنفولانزا
- عدمِ کیفیت داشتنِ هوا و یا در معرضِ هوای آلوده بودن
- دخانیات
- داشتنِ سیستم ایمنی ضعیف
- آسم
- ایدز
- بودن در میان کودکان که می‌تواند کودکان را تحت تاثیر قرار دهد
یکی از بهترین عوامل برای کاهش ریسک عفونت‌های تنفسی این است که سالانه تست آنفولانزا بدهید. افرادی که در معرض گرفتن بیماری ذات الریه هستند، نیز می‌بایستی واکسن بزنند. دستانتان را قبل از خوردن غذا و یا لمس کردن صورتتان با آب و صابون بشویید تا باکتری‌ها از آن بیرون بروند. استراحت کردن در روند درمانی بیماری‌های تنفسی یکی از مهم‌ترین عوامل است.
4. بیماری‌های مزمن انسدادی ریه
بیماری مزمن انسدادی ریه یکی از بیماری‌های طولانی مدتِ مربوط به ریه هاست که آرام آرام رشد میکند و نفس کشیدنِ فرد را مختل میکند. آماس نایژه و نفخ، دو مورد از این بیماری‌ها هستند. طبق گفته‌های آمار سازمان جهانی بهداشت، 64 میلیون نفر در سال 2004 با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کردند.
عوامل خطرآفرین و پیشگیری کننده
عوامل خطر آفرین در بیماری‌های مزمن انسدادی ریه عبارتند از:
- استعمال دخانیات
- تحریک ریه مانند دود‌های شیمیایی
- سابقه‌ی خانوادگی بیماری‌هایی که به این بیماری منتهی شوند
- سابقه‌ی ابتلا به چنین بیماری‌هایی در دوران کودکی
هیچ درمانی برای بیماری‌های مزمن انسدادی ریه وجود ندارد، اما رویه‌ی آن می‌تواند وسیله‌ی دارو کندتر شود. بهترین راه برای دور ماندن از چنین بیماری هایی، اجتناب از استعمال دخانیات و قرار نگرفتن در شرایط تحریک ریه هاست. اگر علائم بیماری‌های مزمن انسدادی ریه را در خودتان می‌بینید، بهتر است که سریعا به یک پزشک مراجعه کنید.
5. سرطان نای، ریه و برونش
سرطان‌های تنفسی شامل سرطان نای، نایژه و ریه می‌شوند. مهم‌ترین عامل چنین سرطان هایی، استعمال دخانیات و یا سموم محیطی است. اما کثافت‌های خانگی نیز مانند مواد دودزا یا کپک مواد غذایی می‌توانند به چنین بیماری‌هایی منجر شوند.
تاثیرات این بیماری در سراسر جهان
در سال 2015 تحقیقی انجام شد که در طی آن، دانشمندان متوجه شدند که هر ساله 4 میلیون از مردم به دلیل این سرطان‌ها از دنیا می‌روند. در کشور‌های پیشرفته، این بیماری از 81 به 100 درصد از مردم سرایت کرده و دلیل آن هم، افزایش ناپاکی‌های شهری و استعمال دخانیات است.
در بسیاری از کشور‌های آسیایی نیز مانند هند که هنوز از ذغال برای پختن غذا استفاده می‌کنند، این بیماری افزایش یافته است. دودزا‌های جامد می‌توانند 17 درصد از عوامل منتهی به این بیماری را در مردان و 22 درصد را در زنان بر عهده بگیرند.
عوامل خطرآفرین و پیشگیری کننده
سرطان نای، ریه و برونش می‌تواند به هرکسی سرایت کند؛ اما کسانی که سابقه استفاده از تنباکو یا استعمال دخانیات دارند در اولویت قرار می‌گیرند. از دیگر عوامل خطرآفرین می‌توان به سابقه‌ی خانوادگی یا حضور در محیط‌های ناسالم اشاره کرد.
به غیر از دود و محصولات تنباکو، عامل دیگری که بخواهد به این بیماری منجر شود، هنوز شناسایی نشده است. اگر همین حالا بیماری تان را تشخیص دهید، می‌توانید علائم آن را به خوبی کنترل کنید.
6. دیابت
دیابت به گروهی از بیماری‌هایی اطلاق می‌شوند که مربوط به تولید یا استفاده از انسولین است. در دیابتِ نوع یک، پانکراس یا همان لوزالمعده، انسولینِ کافی را ترشح نمی‌کند. در دیابت نوع دوم، لوزالمعده انسولین را ترشح میکند، اما یا کافی نیست، یا نمی‌تواند به درستی مورد استفاده قرار بگیرد. در دیابت نوع دو، برخی از عواملی همچون رژیم غذایی نادرست، عدم ورزش کردن و اضافه وزن می‌تواند دخیل باشد.
تاثیرات این بیماری در سراسر جهان
طبق آمار کشور‌هایی که برای شهروندان خود درآمد پایین یا متوسطی را تامین می‌کنند، دیابت بیشتری را نیز تجربه می‌کنند.
عوامل خطرآفرین و پیشگیری کننده
عوامل خطرآفرین و پیشگیری در دیابت عبارتند از:
- اضافه وزن
- فشار خون بالا
- پیری
- عدم ورزش منظم
- رژیم ناسالم
در حالی که دیابت غیر قابل درمان است، اما شایان ذکر است که با تمرین‌های مکرر ورزشی و داشتن رژیم غذایی متعادل، می‌توانید علائم این بیماری را کنترل کنید. اضافه کردن فیبر به رژیم غذایی تان، می‌تواند قند خونتان را به خوبی کنترل کند.
7. بیماری‌های آلزایمری و روانی
عموم مردم وقتی به آلزایمر فکر می‌کنند، عدم به یاد آوردن خاطرات و اطلاعات مهم، اولین چیزی است که به ذهنشان خطور میکند؛ اما چرا به کوتاهی عمر فکر نمی‌کنید؟ بیماری‌های آلزایمر، بیماری‌هایی هستند که به تدریج رشد می‌کنند و ممکن است حافظه و عملکرد‌های شناختی را مختل کنند. عملکرد‌هایی همچون تفکر، استدلال و رفتار‌های عادی.
بیماری‌های آلزایمری تقریبا 60 تا 80 درصد از مرگ را در زمره‌ی بیماری‌های روانی به خودشان اختصاص داده اند. این بیماری می‌تواند با مشکلات شدید در به یاد آوردن اطلاعات و کنار هم چیدن اطلاعات شروع شود. در طول زمان این بیماری می‌تواند رشد کرده و وضعیت وخیم تری پیدا کند.
عوامل خطرآفرین و پیشگیری کننده
عوامل خطر آفرین در بیماری‌های آلزایمری:
- بالاتر رفتن سن از 65 سال
- داشتن سابقه‌ی خانوادگی برای بیماری‌های آلزایمری
- داشتن ژن چنین بیماری‌هایی
- صدمه‌های شدید شناختی
- سندروم داون
- سبک زندگی نادرست
- مونث بودن
- داشتن آسیب شدید در ناحیه‌ی سر
- طرد شدن از یک جامعه و یا ارتباط نداشتن با دیگران برای مدت طولانی
علت وجود آلزایمر هنوز هم مشخص نیست. به عبارت دیگر دانشمندان به دنبال دلایل آن می‌گردند، اما هنوز مشخص نیست که چرا بعضی از افراد آلزایمر می‌گیرند و بعضی نه! تنها چیزی که می‌تواند آلزایمر را به تاخیر بیندازد، یک رژیم غذایی پر از سبزیجات، میوه و فیبر است.
8. کم شدن آبِ بدن به علت بیماری‌های اسهالی
اسهال به وضعیتی اطلاق می‌شود که مدفوع شما بیش از سه بار به صورت روان دفع شود. اگر اسهالی بیش از چند روز طول بکشد، بدن آب و نمک زیادی را از دست می‌دهد و این مسئله می‌تواند به مرگ شما منجر شود. اسهال از ویروس و باکتری یا غذا‌های آلوده به این دو منتقل می‌شود.
تاثیرات اسهال در سراسر جهان
سالانه 760 هزار کودک به علت اسهال می‌میرند و به همین سبب، اسهال به دومین بیماری مرگبار بین کودکان تبدیل شده است.
عوامل خطرآفرین و پیشگیری کننده
عوامل خطرآفرین در اسهال عبارتند از:
- زندگی کردن در شرایط فقدان بهداشت
- عدم دسترسی به آب تمیز
- سن (خردسال بودن میزان آسیب پذیری نسبت به این بیماری را افزایش می‌دهد)
- سیستم ایمنی تضعیف شده
با توجه به نکات ارائه شده توسط یونیسف، شستنِ درست دست‌ها و رعایت بهداشت کلی، می‌تواند ریسک این بیماری را تا 40 درصد کاهش دهد.
9. سل
سل یک بیماری ریوی است که از طریق باکتری منتقل می‌شود. این بیماری قابل درمان است، اما برخی شرایط می‌توانند درمان سل را سخت کنند. سالانه بیش از 35 درصد از بیماران مربوط به ایدز به خاطر سل از دنیا می‌روند.
تاثیر سل در سراسر جهان
از سال 2000 به بعد، سالانه 1.5 درصد از بیماران مبتلا به سل کمتر می‌شود. هدف جامعه‌ی پزشکی، به صفر رساندنِ این عدد تا 2030 است.
عوامل خطرآفرین و پیشگیری کننده
عوامل خطرآفرین در سل عبارتند از:
- دیابت
- ایدز
- کمبود وزن
- تماس داشتن با بیماران مبتلا به سل
- استفاده از دارو‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند
بهترین راه برای پیشگیری از سل، تزریق واکسن آن است. همچنین اگر احساس می‌کنید به سل مبتلا هستید، بهتر است با دارو‌هایی همچون کموپروفیلاکسی، روند رشد آن را سرکوب کنید.
10. سیروز
سیروز می‌تواند به خاطر زخم‌های متعددی که به کبد وارد می‌شود شکل بگیرد. این زخم می‌تواند به علت بیماری‌های کلیوی، انواع هپاتیت یا استفاده‌ی مزمن از الکل بروز کند. یک کبد سالم می‌تواند مانند یک فیلتر عمل کند و اجازه‌ی ورودِ مواد سمی و کثیف را به بدن ندهد. هرچه زخم بیشتری به آن وارد شود، تلاش این عضو هم برای عملکردِ درست بیشتر می‌شود و در نهایت از کار می‌افتد.
عوامل خطرآفرین و پیشگیری کننده
عوامل خطرآفرین در سیروز عبارتند از:
- استفاده‌ی مزمن از الکل
- تجمع چربی به دور کبد
- هپاتیت‌های ویروسی
برای پیشگیری از این بیماری، باید از تمام رفتار‌های پر خطرِ این حوزه دوری کرد. اجتناب کردن از کار‌هایی مثل استفاده‌ی بی رویه از الکل می‌تواند یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از این بیماری باشد. همچنین اجتناب از خوردن غذا‌های چرب، هم می‌تواند در جلوگیری از سیروز برگرفته از چربیِ ناسالم، بسیار موثر باشد؛ و در نهایت با استفاده از ابزار‌های امنیتی در حین رابطه‌ی جنسی، می‌توانید از انتقال و یا ابتلا به هپاتیت‌ها جلوگیری کنید. همچنین از استفاده کردن وسایل شخصی یکدیگر مثل تیغ، مسواک و سوزن جداً خودداری کنید.
منبع: healthline
