ارزش ۸۰هزار میلیارد تومانی سهام شرکت‌های دولتی/درآمد سالانه ۴۰هزار میلیاردی با مولدسازی دارایی‌

به گزارش اقتصادآنلاین، در بخشی از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با عنوان «برنامه اداره کشور بدون نفت» درباره ملاحظات و نکات مرتبط با عملیات بودجه آمده است: «دارایی‌های دولت ظرفیت قابل توجهی برای درآمد زایی و تامین مالی بودجه دولت دارد. دو گروه اصلی این دارایی های عبارتند از دارایی های مالی (سهام شرکت های دولتی) و اموال غیر منقول (شامل زمین، ساختمان و ...). دسته اول این دارایی ها به صورت مستقیم قابل فروش در بازار بورس اوراق بهادار هستند. مطابق با برآوردهای انجام شده در سال های قبل ارزش این دارایی ها در حدود 80 هزار میلیارد تومان است. دسته دوم دارایی های دولت که از ارزش بسیار بالاتری برخوردار بوده ولی درآمدزایی از آن ساز و کار پیچیده تری دارد اموال غیر منقول دولت (شامل دستگاه های ملی، استانی و شرکت های دولتی) است. مطابق با گزارش وزارت اقتصاد تاکنون در حدود 349 هزار فقره ملک شامل (زمین، ساختمان و ...) به تفکیک دستگاه های ملی 56 هزار فقره، دستگاه های استانی 249 هزار فقره و شرکت های دولتی 43 هزار فقره شناسایی و ثبت شده است. برآوردها حاکی از آن است که بخش قابل توجهی از اموال غیر منقول دولت هنوز شناسایی و ثبت نشده است.

*امکان ایجاد درآمد سالانه 40 هزار میلیارد تومان از محل مولدسازی دارایی های دولت

دو روش اصلی برای درآمدزایی از این گروه از دارایی‌ها فروش و مولد سازی است. در فرآیند مولد سازی دارایی غیر نقد شونده دولت با استفاده از روش‌هایی نظیر اجاره کوتاه و بلندمدت، صندوق زمین و ساختمان، ریتز  به دارایی نقد شونده تبدیل می‌شود و دولت از جریان نقدی ایجاد شده بدون واگذاری مالکیت بهره ببرد. تجارب بین المللی حاکی از آن است که فروش و مولد سازی دارایی‌های دولت با اهدافی نظیر کاهش بدهی‌های دولت و سرمایه‌‌گذاری مجدد در شرایط خاص و با برنامه مشخص و محدود در کشورهای پیشرفته انجام شده است.  مطابق با برآوردهای انجام شده از محل مولد سازی دارایی‌های مالی دولت و شرکت‌های دولتی می‌توان تا 3 درصد تولید ناخالص داخلی کشورها در سال درآمد ایجاد کرد. این درآمد برای ایران در حدود 40 هزار میلیارد تومان در سال خواهد بود. ظرفیت ایجاد درآمد از دارایی‌های غیر مالی دولت نیز قابل توجه است. اگرچه ظرفیت دارایی‌‌های دولت برای درآمد زایی  قابل توجه است ولی بدلیل مسائل مدیریتی، قانونی، حقوقی و انگیزشی تاکنون بهره برداری چندانی از این ظرفیت نشده است. به نظر می‌‌‌رسد در کوتاه مدت (انتهای سال جاری) می‌‌‌توان با استفاده از ظرفیت‌‌‌های موجود نظیر فروش، اجاره و استفاده از صندوق‌‌‌های زمین و ساختمان، در چهارچوب قوانین و مقررات موجود با شکل‌‌‌گیری مدیریتی واحد و لحاظ نمودن شرایط انگیزشی برای مشارکت دستگاه‌‌‌ها درآمد مناسبی ایجاد نمود. در بلند مدت باید با تصویب لایحه مدیریت دارایی‌‌‌های دولت و ایجاد و توسعه تمامی ابزارهای قابل کاربرد در این حوزه (نظیر ریتز، صندوق پروژه، مشارکت عمومی و خصوصی) به همراه تنظیم ساز و کاری دائمی برای فروش و مولد سازی دارایی‌‌‌های دستگاه‌‌‌های اجرایی شرایط لازم برای درآمدزایی پایدار از این حوزه را فراهم کرد.

*شش اقدام ضروری برای استفاده از ظرفیت دارایی‌های دولت

به منظور بهره برداری بهتر از ظرفیت دارایی‌‌های دولت گام‌‌های زیر ضروری هستند:

1- ایجاد یک مدیریت با اختیارات لازم جهت هماهنگی و تسهیل امر فروش و واگذاری

2- ایجاد ساز و کاری برای افزایش انگیزه مشارکت دستگاه‌‌ها در فرآیند مولد سازی و فروش (برای مثال می‌‌توان بودجه دستگاه‌‌ها را به نوعی به عایدی ناشی از مولد سازی دارایی‌شان متصل کرد)

3- شناسایی موانع و ملاحظات قانونی و حقوقی و رفع آن‌‌ها

4- توسعه و تکمیل ابزارهای مورد استفاده در فرآیند مولد سازی و فروش

5- فروش دارایی‌‌های دولت تنها از روش رقابتی با استفاده از ابزارهای بورس و لحاظ شفافیت کامل

6- تقسیم دارایی‌‌های دولت به دو بخش فروش و مولد سازی و برنامه ریزی جداگانه برای هرگروه».