اقتصادآنلاین - مریم علیزاده؛ سال جاری مزین است به فرمایش مقام معظم رهبری برای تسریع و تسهیل «رونق تولید» که نسخه شفابخش این روزهای اقتصاد کشور است. یکی از راه های مطمئن و در عین حال کم ریسک برای رسیدن به هدف شکوفایی تولید، روشن شدن موتور محرک بورس و به طبع آن پیشرانه های دیگر مولفه های اقتصادی است.
در این باره، غلامعلی جعفرزاده عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: زمانی تولیدگر می تواند موفق باشد که در یک ثبات اقتصادی فعالیت کند و نرخ ها مرتب تغییر نکند. در این حالت است که می تواند دورنمایی برای آینده تولید و صنعت خود متصور باشد. در پی این دوراندیشی می تواند در پروسه تولید، انبار و رساندن محصول به دست مشتری، استراتژی مناسبی را برای حداکثر ساختن تولید و بهره‌وری اتخاذ نماید.
وی در ادامه می افزاید: اما در سوی دیگر باید از اشاعه پدیده شوم قاچاق نیز جلوگیری شده و محصولات عرضه شده به بازار در یک عرصه شفاف و منصفانه قیمتگذاری شوند. اینجاست که همه موارد ذکر شده را می توان در قالب یک بازار منسجم، متشکل و به دور از دستکاری قیمتی به نام بورس، گنجاند.
نقش بورس در «رونق تولید» انکارناپذیر است
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه معتقد است، نسبت سهمی را که بورس می تواند در «رونق تولید» ایفا کند، 100 درصد نیست ولی نقش بسزا و غیرقابل انکاری دارد که متاسفانه تاکنون از منظر سیاستمداران و برنامه‌ریزان اقتصادی دور مانده است. وی در خصوص تحریم‌ها و تبدیل تهدید به فرصت از طریق بازار سرمایه تاکید دارد: همانطور که در دور قبلی تحریم‌ها نیز اثبات کردیم، با بالا بردن توان داخل از ظرفیت‌های موجود بهترین بهره را می‌بریم، این بار نیز با اتکا به ظرفیت‌های بورس، قطعنا از پَس چالش‌های تولید بر می‌آییم. چراکه دو مقوله اصلی عرضه و قیمتگذاری از طریق این بازار شفاف انجام می‌شود، یعنی تولیدکننده با فروش محصول از طریق بورس کالا، می‌تواند میزان نیاز بازار را تخمین زده و از سویی دیگر با رقابت عرضه و تقاضا در این بازار، قیمت منصفانه کالاها کشف می‌شود.
آموزش و فرهنگ‌سازی، دو حلقه مفقوده تعالی بورس
به گمان جعفرزداه، اگر ما بتوانیم کالاها را در چرخه بورس به بازار عرضه کنیم، بسیاری از مشکلات فعلی تولیدکنندگان حل می شود. پس سوال اینجاست که اگر به این موضوع اعتقاد داریم، چرا این اتفاق خوشایند بطور کامل رخ نمی‌دهد؟
عضو کمیسیون بودجه مجلس در پاسخ به این سوال بیان داشت: علت غفلت از مواهب بازار سرمایه، عدم علم و آگاهی تولیدکنندگان و متقاضیان از خدمات و مزایای حضور در بورس است. به گفته جعفرزداه، ضعف اصلی کار، درخصوص فرهنگ سازی و آموزش بورس برای اقشار مختلف جامعه از قبیل تولیدکننده، متقاضی و حتی سرمایه‌گذار است. وی تاکید دارد که ورود به دنیای بورس در مرحله اول، نیاز به آموزش و سپس فرهنگ‌سازی دارد چراکه ورود به بازار سرمایه در ابتدا برای افراد ترسناک است اما با آموزش، می‌توان اشتیاق و تمایل به حضور در این بازار شفاف را در میان عموم جامعه ایجاد کرد.
درگاه بورس باید همگانی شود
این نماینده مجلس در پاسخ به سوالی در مورد عدم تمایل برخی تولیدکنندگان و خریداران به معامله در بورس، گفت: اگر ما سازوکاری را ایجاد کنیم که هر عرضه و خرید و فروشی از طریق بورس انجام شود، دیگر مجالی برای حضور در بازارهای غیرشفاف برای تولیدکنندگان و متقاضیان نخواهد بود.
بورس، پایانی برای خام فروشی نفت
اما یکی از چالش های پیش روی کشور در حال حاضر، تداوم روند خام فروشی در صنایع بزرگ و مادر کشور است. برای مثال طبق آمارهای منتشر شده از سوی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی، در سال های اوج تحریم (سال‌های 91 و 92)، ظرفیت پالایشی کشور رشد چشمگیری داشته ولی با دور شدن سایه تحریم‌ها و افزایش فروش نفت خام، ظرفیت پالایشی به شدت کاهش یافته است.
راه میانبر برای تکمیل زنجیره ارزش طلای سیاه
این مهم بر هیچ کس پوشیده نیست که توسعه صنایع پایین دست نفت خام، سبب تکمیل زنجیره ارزش این ماده گران قیمت شده و ارزش افزوده دو چندانی را به همراه خواهد داشت. اما ساده بودن فروش نفت خام از یک سو و همچنین نبود سرمایه کافی برای تکمیل طرح های نیمه کاره پالایشگاهی در کشور سبب شده تا هرساله مبالغ هنگفتی از درآمد ملی را به جهت خام فروشی نفت از دست بدهیم. در این بین اما جمع آوری سرمایه های خرد از طریق بورس می تواند یکی از موثرترین گام ها برای به بار نشستن هرچه سریع تر طرح های پالایشی و نهایتا سودآوری چندین برابری برای کشور شود.
دست یاری بورس به سوی صنایع پایین دست نفت
در این رابطه اسدالله قره خانی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، نقش بورس در شکوفایی صنایع پایین دستی نفت را امری بسیار ضروری برای دوران تحریم دانست و گفت: در حال حاضر طرح های پالایشگاهی در کشور متوقف هستند که نیازمند سرمایه و نقدینگی بوده و امکان جذب سرمایه خارجی نیز وجود ندارد. از این رو بسیار ضروری و حیاتی است که در این برهه، بورس با جذب سرمایه های خرد، هم به کمک این بخش از صنعت نفت بشتابد که مانع از خام فروشی شود و هم نقدینگی سرگردان جامعه را به بهترین نحوه در خدمت رونق تولید یکی از حساس ترین صنایع کشور قرار دهد. در این حالت است که ارزش افزوده تکمیل زنجیره ارزش نفت خام مستقیما به جیب مردم کشورمان می رود و مهم تر اینکه وابستگی به فروش نفت خام نیز تا حد امکان کاهش می باید.
