هنگامی که صحبت از مزایای سلامتی گشنیز می‌شود، به این نتیجه می‌رسیم که تمام این سال‌ها حق با طب سنتی بوده است. به تازگی تحقیقات جدید در مورد مزایای گشنیز، این گیاه فوق‌العاده دارویی، نشان می‌دهد که پایه‌های مولکولی گشنیز، دارای خواص ضد تشنجی است.
علاوه بر مزه و بوی خوب آن که در چاشنی بسیاری از غذاهای ایرانی یافت می‌شود، گشنیز دارای مزایای سلامتی قابل توجهی است و می‌تواند با بسیاری از بیماری‌ها مبارزه کند.
سوابق گذشته نشان می‌دهد که این گیاه از زمان بقراط به عنوان گیاهی دارویی شناخته می‌شده، وهندوهای باستان نیز از گشنیز به عنوان گیاهی شفابخش و همچنین برای هضم غذا استفاده می‌کردند.
پزشکی مدرن نیز برخی مزایای گشنیز را تایید می‌کند. در مطالعه بر روی موش‌ها مشخص شده است که این گیاه می‌تواند درد و التهابات را تسکین دهد، همچنین مطالعات کشت سلولی نشان می‌دهد که عصاره این گیاه می‌تواند از پوست ما در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV)، محافظت کند.
علاوه بر خاصیت‌های ضد قارچی و آنتی اکسیدانی، یک مطالعه نشان می‌دهد که استفاده از آن به عنوان چاشنی می‌تواند فعالیت یک ماده دارای پتانسیل سرطان‌زا که از گوشت شکل گرفته است را در طی پخت و پز متوقف کند.
در نهایت، طب سنتی مزایای ضد تشنج گشنیز را مورد ستایش قرار می‌دهد، همانطور که برخی مطالعات بر روی موش‌ها، اثرات ضد تشنج آن را تأیید می‌کنند.
اما، تحقیقات بیشتری لازم بود تا بتوان مکانیزم‌های پشت پرده اثراتی که طب سنتی و دانشمندان توصیف کرده بودند را شناسایی کرد. در حال حاضر، یک مطالعه جدید به بررسی فعالیت‌های مولکولی پشت پرده اثرات ضد تشنجی گشنیز می‌پردازد.
چگونه گشنیز کانال‌های پتاسیم را باز می‌کند؟
دانشمندان متابولیت‌های برگ گشنیز را مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که یکی از آنها به ویژه “آلدهید چرب بلند زنجیره‌ای (E) -2-dodecenal””، چندین کانال پتاسیم را فعال می‌کند.
این کانال‌های پتاسیم بخشی از “دربازه ولتاژ عصبی (KCNQ)” است و برای محققان شناخته شده است که اختلال عملکرد در این کانال‌ها می‌تواند منجر به تشنج شدید و مقاومت بدن در برابر داروهای صرع شود. گشنیز می‌تواند از اختلال عملکرد این کانال‌ها جلوگیری کند و در نتیجه تا حد بالایی از تشنج افرادی که دارای بیماری صرع هستند، جلوگیری کند.
برخی از KCNQها که متابولیت‌های گشنیز آن را فعال می‌کند عبارتند از “ایزوفرم غالب عصبی” و “ایزوفرم غالب قلبی” که فعالیت الکتریکی در قلب و مغز را کنترل می‌کنند.
مطالعات بیشتر محاسباتی سایت اتصال مولکولی (E) -2-dodecenal و آزمایشات شیمیایی نشان داد که این متابولیت (اقدام ضد تشنجی گشنیز)، تشنج‌هایی که با ماده‌ای به نام “پنتیلن تترازول” ایجاد می‌شود را به تاخیر می‌اندازد.
نویسندگان نوشتند: “نتایج نشان می‌دهد که اثرات اساس مولکولی این گیاه سنتی، به طرز شگفت انگیزی بر روی کانال‌های مهم KCNQ تاثیر می‌گذارد.”
“ما کشف کردیم که گشنیز، که به عنوان داروی ضد تشنج سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت، یک کلاس از کانال‌های پتاسیم در مغز را برای کاهش تشنج فعال می‌کند.”
“به طور خاص، ما ترکیبی به نام dodecenal را در گشنیز یافتیم، که به یک قسمت خاص از کانال‌های پتاسیم متصل می‌شود تا آنها را باز کند و موجب کاهش تحریک پذیری سلولی شود.”
علاوه بر خواص ضدتشنجی، گشنیز دارای خواص ضد سرطان، ضد التهاب، ضد قارچی، ضد باکتریایی، محافظت از قلب، سلامت معده و اثرات ضد درد است. و بهترین بخش این است که این گیاه بسیار خوش طعم است.
