در بیشتر نظرسنجی‌هایی که تاکنون درباره بهترین فیلم‌های قرن 21 انجام شده، یعنی فیلم‌هایی که از سال 2000 به این سو ساخته شده‌اند، نام فیلم‌های دو کارگردان مطرح ایران نیز در فهرست قرار گرفته است. اصغر فرهادی و عباس کیارستمی تنها کارگردان‌های ایرانی هستند که در این فهرست‌ها حضور دارند و با فیلم‌هایشان مورد توجه منتقدان مختلف رسانه‌های مختلف بوده‌اند. به‌تازگی روزنامه معروف گاردین که در آستانه 200سالگی قرار دارد و از سال 1821 تا کنون در بریتانیا منتشر می‌شود، فهرستی صدتایی از بهترین فیلم‌های قرن 21 منتشر کرده است. به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به پایان دومین دهه از قرن 21 و آغاز سال 2020 فهرست‌های بیشتری از سوی رسانه‌ها منتشر شود. در آخرین فهرست گاردین نیز نام دو فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی و فیلم دیگر «ده» از ساخته‌های عباس کیارستمی به ترتیب در رده‌های 36 و 76 ثبت شده است. می‌توان گفت فیلم جدایی نادر از سیمین تنها فیلم از فرهادی است که مورد توجه فهرست‌ها قرار گرفته است؛ اما در مورد کیارستمی این ماجرا کمی متفاوت است. برخی از فیلم‌های او از جمله «مثل یک عاشق» در رتبه‌بندی 2016 نیویورکر و فیلم «کپی برابر اصل» در چند رتبه‌بندی دیگر از جمله بی.بی.سی در همان سال حضور داشتند. در کنار این دو فیلم معمولا نام فیلم «ده» نیز در میان فهرست‌ها وجود داشته است. البته فیلم‌های «طعم گیلاس» و «کلوز آپ» نیز همواره مورد توجه بسیاری از منتقدان و سینماروهای جهان بوده است.
ده و جدایی
این دو فیلم ایرانی که در فهرست گاردین نیز وجود دارند، سرنوشت قابل‌توجهی دارند. یکی از این دو فیلم پرافتخارترین فیلم سینمایی ایران در عرصه بین‌المللی است که جوایز معتبر جهان سینما را از آن خود کرده است و دیگری فیلمی است که تقریبا در هیچ جشنواره‌ای نتوانسته جایزه مهمی بگیرد، اما نه تنها در فهرست گاردین بلکه در فهرست 500 فیلم برتر تاریخ سینما نیز قرار گرفته است. جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی در سال 2012، جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان در همان سال، جایزه خرس طلایی بهترین فیلم از جشنواره فیلم برلین و ... از جمله جوایز مهم فیلم «جدایی نادر از سیمین» است. اما در مورد فیلم ده قضیه جور دیگری است. این فیلم در سال 2004 نامزد چند جایزه معتبر از جمله نخل طلایی جشنواره فیلم شد؛ اما به هیچ یک نرسید. با این حال طی یک نظرخواهی که توسط فهرست مجله امپایر در سال 2008 از میان ده هزار سینمارو صورت گرفت، این فیلم در فهرست 500 فیلم برتر تاریخ سینما در رده 447 قرار گرفت. فروش ویدئویی فیلم در آمریکا بیش از 100 هزار دلار بود و همچنین مجله معتبر فرانسوی سینما یعنی «کایه دو سینما» نیز این فیلم را جزو ده فیلم برتر دهه 2000 معرفی کرد.
پیتر برادشو، منتقد فیلم روزنامه گاردین در نقد فیلم ده می‌نویسد: فیلم بسیار قابل‌توجه، یکی از بهترین فیلم‌های سال است که سادگی و صراحت فنی آن همچنین نشان دادن صریح و مستقیم زندگی و افکار زنان ایرانی آن را در ذهن بیننده ماندگار می‌کند. این فیلم ساده اما تاثیرگذار که یک زن در حال رانندگی در تمام صحنه ها، شخصیت اصلی آن است نشان داد کیارستمی می‌تواند مسیر خود را به‌عنوان استاد سینما در قرن بیست و یکم ادامه دهد. کیارستمی و مانیا اکبری به‌عنوان نقش اول این فیلم، توانستند از مجموعه‌ای گفت‌وگوها در مورد خانواده، مذهب، ازدواج و زندگی درامی خوب و مملو از جزئیات پیش روی بیننده تصویر کنند. او همچنین در مورد جدایی نادر از سیمین که توانست اولین اسکار را برای ایران به ارمغان آورد، نوشته است: این درام قوی و پیچیده ساخته کارگردان ایرانی بر محوریت یک رویارویی بنا شده که از مرزهای جنسیت و طبقه اجتماعی فراتر می‌رود.
صدرنشینان فهرست گاردین
رتبه نخست فهرست 100 فیلم برتر قرن 21 میلادی را فیلم «خون به پا خواهد شد» محصول سال 2007 به کارگردانی پل توماس اندرسون، با بازی دنیل دی‌لوئیس به خود اختصاص داده که بر اساس رمانی با عنوان «نفت» نوشته آپتون سینکلر ساخته شده است. این فیلم در هشتادمین دوره جوایز سینمایی اسکار در 8شاخه نامزد کسب جایزه بود و در نهایت نیز دو جایزه بهترین بازیگر مرد (دنیل دی لوئیس) و بهترین فیلمبرداری را به خانه برد. در این نظر سنجی و در رتبه‌های دوم تا دهم نیز می‌توان به ترتیب به فیلم‌های «دوازده سال بردگی» (2013) به کارگردانی استیو مک‌کوئین، «پسرانگی» (2014) به کارگردانی ریچارد لینکلیتر، «زیر پوست» (2013) اولین ساخته بلند سینمایی جاناتان گلیزر، «در حال و هوای عشق» (2000) به کارگردانی وونگ کاروای، «پنهان» (2005) از میشائیل هانکه، «بخش‌گویی، نیویورک» (2008) به کارگردانی چارلی کافمن، فیلم برنده اسکار «مهتاب» (2006) ساخته بری جنکینز، «زاما» (2007) ساخته کارگردان آرژانتینی لوکرشیا مارتل و «تیم آمریکا: پلیس جهانی (2004) از تری پارکر اشاره کرد. شاید دانستن این موضوع جالب باشد که فیلم «روزی روزگاری در هالیوود» ساخته کوئنتین تارانتینو که زمان زیادی نیست در سینماهای جهان روی پرده رفته است، توانسته در این فهرست جا باز کند و آخرین فیلم فهرست گاردین است.
