همزمان با دور جدید تحریمهای آمریکا علیه ایران، نخستوزیر رژیم صهیونیستی گفت برای مواجهه با ایران نباید روی آمریکا حساب باز کرد. وزارتخارجه آمریکا ضمن تمدید معافیتها در زمینه همکاری هستهای غیرنظامی با ایران از اعمال تحریمهایی جدید خبر داد. این تحریمها در عرصه عمران و ساختوساز اعمال میشود و هدف آن ایجاد مانع در راه فعالیتهای سپاه پاسداران است. روز پنجشنبه گزارشی منتشر شد مبنی بر اینکه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی اسرائیل به گروهی از وزرای خود گفته است نباید انتظار داشته باشند دست کم تا سال آینده آمریکا واکنش جدی در برابر ایران از خود نشان دهد. به گزارش گروه اقتصاد بینالملل روزنامه «دنیایاقتصاد»، خبرگزاری «تایمز آو اسرائیل» دیروز در خبری اعلام کرد در شرایطی که طی هفتههای اخیر مقامات اسرائیلی بهطور غیررسمی از افزایش قدرت ایران سخن به میان آوردهاند، نتانیاهو روز پنجشنبه برای نخستین بار بهطور علنی از خودداری آمریکا نسبت به واکنش علیه ایران انتقاد کرد. او در یک مراسم فارغالتحصیلی در مورد قدرت روزافزون ایران در منطقه چنین ابراز نگرانی کرد: «بیپروایی ایران در منطقه رو به فزونی است و در فقدان یک پاسخ، ایران حتی قدرتمندتر از پیش میشود.» گزارشی که شبکه خبری 13 اسرائیل در روز پنجشنبه منتشر کرد؛ اما حکایت از آن دارد که او در نشستهای خصوصی حتی بسیار بیش از این برآشفته است.
چند هفته پیش نتانیاهو در نشستی پشت درهای بسته به اعضای کابینه گفته بود که دونالد ترامپ دستکم تا انتخابات نوامبر 2020 آمریکا، علیه ایران دست به هیچ اقدامی نخواهد زد. «تایمز آو اسرائیل» اما افزود نتانیاهو خطاب به وزرای کابینه خود گفته است فعلا اسرائیل مجبور است خود به تنهایی با ایران مقابله کند، اظهاراتی که از ناامیدی رژیم صهیونیستی نسبت به سیاستهای ترامپ حکایت دارد. طی روزهای اخیر، مقامات نظامی رژیم صهیونیستی نیز ترس خود را نسبت به پاسخ احتمالی ایران به حملات اسرائیل به مواضع ایران در سوریه ابراز داشتهاند. این ترس عمدتا از فقدان واکنش آمریکا و عدم مداخله آن در مسائل منطقه ناشی شده است. روز چهارشنبه گذشته فرمانده نیروی هوایی اسرائیل اعلام کرد که کل دفاع هوایی این رژیم برای مقابله با حملات موشکی یا هوایی ایران و متحدانش در منطقه درحالت آمادهباش قرار گرفته است.
طی ماههای اخیر با اتهامزنیهای آمریکا و متحدان منطقهای آن علیه ایران در رابطه با تاسیسات نفتی عربستان، تنشها علیه ایران افزایش یافته و آمریکا به این بهانه نیروهای نظامی خود در منطقه را افزایش داده و یک ناو جنگی به خلیجفارس گسیل داشته است. اما واشنگتن از هرگونه واکنش در برابر ایران خودداری میکند. سقوط پهپاد آمریکایی توسط ایران نیز هیچ واکنشی در پی نداشت و ترامپ هواپیماهایی را که گفته میشد برای تلافی آماده شده بودند با دستور خود بر زمین نشاند. این خبرگزاری اسرائیلی همچنین تصمیم ترامپ برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از شمال سوریه و رها کردن متحدان کرد این کشور را به مثابه نشانهای دال بر بیمیلی ترامپ برای حضور نظامی در منطقه دانسته است. بر این اساس، ترامپ با شعار «نخست آمریکا»، انزواگرایی را سرلوحه خود قرار داده و تا حدود زیادی عملیات نظامی در خارج از مرزهای خود را کاهش داده است و برای این منظور نیروهای خود را از افغانستان و سوریه خارج کرده است. این در شرایطی است که بنیگانتز، نامزد نخستوزیری اسرائیل درنشست هیات رئیسه آژانس یهودیان روز سهشنبه گفت که همیشه ابزارهای دیپلماتیک را برای ممانعت ایران از دسترسی به سلاحهای اتمی ترجیح میدهد اما اگر این راه با شکست مواجه شود، «همه گزینهها روی میز خواهد بود.» اظهار نظری که از ترس روزافزون اسرائیلیها نسبت به قدرت رو به فزونی ایران حکایت دارد.
پیشتر روزنامه نیویورکتایمز در مطلبی با عنوان تیر خلاص به رویای اعراب نوشت که دولت ترامپ نشان داده است که استراتژی مشخصی در قبال ایران ندارد و بدترین سناریو برای سعودیها این خواهد بود که بدون حمایت واشنگتن وارد جنگ با ایران شوند. در این گزارش تاکید شده که مهمترین دلیل تلاش ریاض برای مذاکره با تهران ناامیدی از حمایت ترامپ توصیف شده است. همزمان نشریه فارنپالیسی نیز در گزارشی به عوامل بیمیلی ترامپ برای ورود به یک جنگ جدید آن هم بهمنظور دفاع از منابع نفتی عربستان پرداخته است که عواملی نظیر کاهش وابستگی آمریکا به نفت خاورمیانه، تغییر معادلات و پارادایمهای ژئوپلیتیک منطقه، دست برتر نظامی ایران نسبت به کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس و ذینفع بودن بسیاری از کشورها نظیر چین و اتحادیه اروپا در صادرات نفت موجب شدهاند ترامپ تا جای ممکن از جنگ با ایران خودداری کند.
اقدام آمریکا علیه بخش عمرانی ایران
همزمان با اظهارات نتانیاهو وزارت امورخارجه آمریکا با مطرح کردن ادعاهایی، تحریمهایی را بر بخش عمرانی ایران اعمال کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرد که تحریمهای جدیدی بر بخش عمرانی و تجارت ایران اعمال کرده است که این تحریمها شامل چهار موادی هستند که عنوان شده است ایران آنها را در برنامههای نظامی و هستهای بهکار میگیرد، اگرچه معافیتهایی را نیز برای مجاز کردن فعالیت شرکتهای خارجی در چارچوب عدم اشاعه تسلیحات هستهای صادر کرده است. وزارت امورخارجه آمریکا مدعی شده است که مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا مطمئن است که بخش عمرانی ایران بهطور مستقیم یا غیرمستقیم از سوی سپاه پاسداران ایران کنترل میشود که پیش از این، این سازمان در فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا قرار گرفته است.
این وزارتخانه آمریکا در این راستا اعلام کرده است که در نتیجه این تحریم، فروش آهن، گرافیت، زغالسنگ ناخالص یا آماده و نرمافزار هماهنگسازی اهداف صنعتی در صورت بهکار رفتن این مواد در بخش عمرانی ایران قابل تحریم خواهند بود. همچنین در این سند ارائه شده از سوی وزارت امورخارجه آمریکا ادعا شده است که پمپئو، «چهار ماده راهبردی» را بهدلیل مورد استفاده قرار گرفتن در راستای برنامه هستهای، نظامی یا برنامه موشکهای بالستیک و تجارت آنها هدف تحریم قرار داده است.این مواد شامل «لولههای استیل ضدزنگ L304، تراشههای منگنزی لحیمکاریMN40، تراشههای منگنزی لحیمکاری MN70 و استیل ضدزنگ CrNi60WTi ESR + VAR هستند. مورگان اورتاگوس، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در بیانیهای جداگانه مدعی شد که واشنگتن امکان آنچه «بازداشتن ایران از دستیابی به مواد راهبردی برای سپاه پاسداران، بخش عمرانی آن و برنامههای اشاعه تسلیحاتی آن» عنوان شده است را ایجاد کرده است. پیشتر ایالاتمتحده و 6 کشور عربی شماری از بانکها، شرکتهای تجاری و اشخاص حقیقی مرتبط با ایران را تحریم کردند. علت این اقدام آنچه نقش آنها در حمایت مالی ایران از تروریسم خوانده میشود اعلام شده است. روز چهارشنبه، هشتم آبان (30 اکتبر) وزارت خزانهداری ایالاتمتحده با انتشار بیانیهای اعلام کرد که «مرکز مقابله با تامین مالی تروریسم» (TFTC) تحریمهایی علیه 25 بانک، شرکت و اشخاص حقیقی مرتبط با ایران اعمال کرده است.
تمدید معافیت همکاری هستهای با ایران
از سوی دیگر اما رویترز به نقل از دو مقام دولتی آمریکا گزارش کرده که آن کشور در نظر دارد با ادامه فعالیت شرکتهایی از روسیه، چین و اتحادیه اروپا در تاسیسات هستهای ایران موافقت و معافیت آنها از تحریمهای هستهای را تمدید کند. به گزارش «ایسنا» به نقل از بیبیسی، آمریکا سال گذشته از توافق هستهای با ایران - برجام - خارج شد و تحریمهایی را علیه ایران به اجرا گذاشت. سازمان انرژی اتمی از جمله نهادهایی است که هدف این تحریمها قرار گرفته است. با این وجود دولت آمریکا با معافیت تعدادی از شرکتهای خارجی برای ادامه فعالیت مشترک با ایران در صنایع هستهای موافقت کرده است.
گرچه قوانین تحریم آمریکا صرفا شامل شهروندان و موسسات آمریکایی است، اما دولت آن کشور گفته است که شهروندان یا موسسات کشورهای دیگر در صورت نقض این تحریمها از دسترسی به امکانات مالی و بازار آمریکا محروم خواهند شد. با توجه به ارتباط آنها با آمریکا و اینکه شرکتهای عمده جهان دارای شعب و دفاتری در آن کشور هستند، در عمل قوانین تحریم ایالاتمتحده به شکل ثانویه بر همکاری کشورهای ثالث با ایران تاثیر گذاشته است. آمریکا با اعطای مورد به مورد معافیت از تحریم ثانویه، ارتباط و همکاری برخی از موسسات خارجی با ایران را امکانپذیر کرده است.
تحریم با هدف رسیدن به توافق
نماینده ویژه آمریکا در امور ایران همزمان با دور جدید تحریمها گفت که واشنگتن تا رسیدن به توافقی جدید، همچنان به اعمال تحریمها علیه ایران ادامه خواهد داد. به گزارش «ایسنا» برایان هوک پنجشنبه در مصاحبه با العربیه، با بیان اینکه تحریمها باعث فروپاشی بخش نفت ایران شده است، گفت: طی یک سال تحریم، فروش نفت ایران از 5/ 2 میلیون بشکه به 120هزار کاهش یافت. هوک گفت: ایران بهدلیل تحریمها در مقایسه با اوضاع از دو سال پیش، امروز از نظر اقتصادی ضعیف است. او با بیان اینکه تحریمهای ایالاتمتحده علیه ایران ناشی از رفتار بیثباتکننده این کشور در منطقه است، تاکید کرد که واشنگتن پیشتر، «ایجاد مکانیزمی با بانکهای سوئیس برای اجازه صادرات مواد انسانی و پزشکی به ایران» را اعلام کرده است.
نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفت: ایران عربستان سعودی را از شمال و جنوب و از طریق حوثیها هدف قرار داد. او افزود: ما پس از هدف قرار دادن تاسیسات آرامکو تعداد نیروهای خود را در عربستان سعودی افزایش دادهایم. هوک ادعا کرد که واشنگتن برنامه موشکی ایران را که بزرگترین در خاورمیانه است هدف قرار داده است. نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در بخش دیگری از این گفتوگو تاکید کرد که واشنگتن منتظر است که عراق برای دوری از وابستگی اقتصادی به ایران گام بردارد. او همچنین مدعی شد: ایران 16 میلیارد دلار صرف شبهنظامیان در عراق و سوریه کرده است.