خودچاق‌ پنداری؛ از کجا بفهمیم مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی هستیم و چطور آن را درمان کنیم؟

بی‌اشتهایی یا کم اشتهایی عصبی که اصطلاحا به آن آنورکسیا می‌گویند یکی از اختلالات و ناهنجاری‌های مربوط به تغذیه است که با گرسنگی دادن به خود و کاهش وزن شدید همراه است. این اختلال زمانی به وجود می‌آید که فردی حداقل 15 درصد از وزن طبیعی و ایده‌آل بدن خود را از دست بدهد. کاهش وزن شدید در افرادی که مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی هستند می‌تواند منجر به بیماری‌های خطرناک و حتی مرگ شود.

واژه آنورکسیا در اصل به معنی از دست دادن اشتها است. این تعریف شاید به غلط برداشت شود زیرا افرادی به بی‌اشتهایی عصبی مبتلا می‌شوند اغلب گرسنه هستند اما در هر حال از غذا خوردن پرهیز می‌کنند. این گونه افراد از چاق شدن به شدت هراس دارند و حتی با این که لاغر هستند خودشان را چاق می‌بینند. مبتلایان به آنورکسیا با تصور همیشگی عیب داشتن اندام خود، مصرف غذا را به حداقل می‌رسانند و برای کاهش وزنشان بیش از حد ورزش می‌کنند.

علائم اولیه و هشداردهنده احتمالی در افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی

• کاهش وزن شدید
• ترس زیاد از چاق شدن
• روی برگرداندن و دوری از غذا
• انکار گرسنگی
• ورزش مداوم و افراطی
• حساسیت به سرما
• پریود نشدن یا قاعدگی نامنظم
• ریزش مو
• پوسیدگی دندان
• خستگی
• انزوای اجتماعی و دوری کردن از دیگران
• استفراغ کردن، سوء مصرف داروهای ملین، داروهای مدر یا تنقیه

روش درمان بی‌اشتهایی یا کم اشتهایی عصبی

درمان بی‌اشتهایی یا کم اشتهایی عصبی هم به مشکلات جسمی ناشی از این عارضه مربوط می‌شود و هم به مشکلات روانی. تیم درمان باید هم شامل متخصصان حرفه‌ای باشد و هم پزشک عمومی.

درمان موفق معمولا شامل درمان‌های جسمی مستمر، درمان‌های روانی منظم، مشاوره تغذیه  و گاهی اوقات دارودرمانی است. با این که برخی از داروهای ضدافسردگی نیز گاهی اوقات در درمان بی‌اشتهایی عصبی استفاده می‌شوند اما همیشه مؤثر نیستند و گاهی اوقات داروی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد که مورد تایید سازمان بهداشت و درمان باشد.

پزشکان باید به از دست دادن استخوان، میزان الکترولیت در خون و عملکرد قلب هم توجه داشته باشند. روانشناسان و دیگر متخصصان سلامت روان می‌توانند به فردی که مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی است کمک کنند تا خودش را  از افکار و رفتارهای خودمخرب نجات دهد و نگرش مثبتی به زندگی و خودش داشته باشد. شرکت در گروه‌های حامی و پیوستن به دیگر مبتلایان به این بیماری علاوه بر مشورت گرفتن از یک متخصص سلامت روان هم می‌تواند در بهبود مبتلایان بسیار مفید باشد.

درمان این بیماری معمولا موفق است اما یک شبه حاصل نمی‌شود. روان‌درمانی طولانی‌مدت و توجه پزشکی همیشه برای بیماران مبتلا به آنورکسیا لازم است.