ذخایر آبی در آستانه زمستان

بیشترین افت بارش‌ها نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته نیز مربوط به سه استان «ایلام»، «خراسان شمالی» و «آذربایجان غربی» است. آمارهای رسمی «دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران» نشان می‌دهد، ارتفاع کل ریزش‌های جوی از آغاز سال آبی‌جاری (اول مهر 98) تا بیست‌وهشتم آذرماه (88 روز ابتدایی سال آبی‌جاری) بالغ بر 5/ 87 میلی‌متر بوده است. این میزان بارندگی نسبت به میانگین دوره مشابه سال آبی گذشته (1/ 90میلی‌متر) 3 درصد افت، نسبت به میانگین 11 ساله (6/ 65 میلی‌متر) 33 درصد رشد و نسبت به میانگین 51 ساله (2/ 60 میلی‌متر) 45 درصد رشد را نشان می‌دهد. افت 3 درصدی بارندگی‌ها در حالی نسبت به مدت‌زمان مشابه سال قبل ثبت شده که با شروع فصل زمستان از فردا (یکشنبه یکم دی)، این آمار حکایت از آن دارد که پاییز امسال از لحاظ میانگین ریزش‌ها کم‌فروغ‌تر و کم‌جان‌تر از پاییز سال آبی گذشته بوده است. در این میان حوضه‌های آبریز اصلی کشور هم در شرایط مساعدی به لحاظ میزان بارندگی‌ها به سر نمی‌برند. مطابق با آمارهای منتشر شده، از میان 6 حوضه آبریز درجه یک، چهار حوضه «دریاچه ارومیه»، «قره‌قوم»، «دریای خزر» و «خلیج‌فارس و دریای عمان» افت بارش‌‌ها را نسبت به 88 روز سال آبی گذشته تجربه کرده‌اند و حوضه «مرزی شرق» با ثبت 6/ 28 میلی‌متر بارندگی نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (4/ 9 میلی‌متر) 204 درصد رشد را در کارنامه خود ثبت کرده است. در حوضه فلات مرکزی نیز ارتفاع ریزش‌های جوی 8/ 52میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه در سال آبی گذشته (4/ 42میلی‌متر) معادل 25درصد رشد داشته است. تصویر آماری بارندگی‌ها در استان‌ها هم از افت بارش‌ها در بسیاری از نقاط کشور حکایت دارد؛ به‌طوری که از بین 31 استان کشور 20 استان افت ریزش‌های جوی را به ثبت رسانده‌اند. حال باید دید با ورود به فصل زمستان آیا این فصل سرد در رقابت با زمستان سال گذشته رکورد بارندگی‌ها را خواهد زد یا خیر؟

از حوضه‌های آبریز چه خبر؟

مطابق با آمارهای اعلام شده، از اول‌مهر تا 28 آذر‌ماه امسال، تنها دو حوضه آبریز اصلی کشور رشد بارش‌ها را نسبت به مدت زمان مشابه سال آبی 98-97 تجربه کرده‌اند. بارش‌های تجمعی حکایت از آن دارد که حوضه‌های درجه یک «مرزی شرق» و «فلات مرکزی» به‌ترتیب بیشترین میزان بارندگی‌ها را در سال آبی‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ثبت رسانده‌اند. حوضه آبریز «مرزی شرق» با ثبت 6/ 28 میلی‌متر بارندگی نسبت به مدت زمان مشابه سال آبی گذشته، رشد 204 درصدی را ثبت کرده است. این حوضه آبریز همچنین نسبت به میانگین 11 ساله رشد 113 درصدی و نسبت به میانگین 51 ساله رشد 98 درصدی را تجربه کرده است. همچنین مطابق با آمارها حوضه «فلات مرکزی» با میزان بارندگی 8/ 52 میلی‌متر در 88 روز نخست سال آبی‌جاری، نسبت به مدت زمان مشابه سال آبی گذشته (4/ 42 میلی‌متر) رشد 25 درصدی را ثبت و نسبت به میانگین 11 ساله، رشد 49 درصدی و نسبت به میانگین 51 ساله رشد 61 درصدی را از سر گذرانده است. اما در چهار حوضه آبریز اصلی دیگر کشور، وضعیت بارندگی‌ها به‌گونه‌ای دیگر رقم خورده است. براساس ارزیابی‌ها، حوضه‌های آبریز «دریاچه ارومیه»، «قره‌قوم»، «دریای خزر» و «خلیج‌فارس و دریای عمان» به‌ترتیب بیشترین افت ریزش‌ها را در 88 روز نخست سال آبی‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده‌اند. حوضه «دریاچه ارومیه» در مدت زمان مورد بررسی 9/ 58 میلی‌متر بارندگی را به ثبت رسانده و نسبت به سال آبی گذشته (6/ 135 میلی‌متر)، افت 57 درصدی را تجربه کرده است. این حوضه آبریز اصلی همچنین نسبت به میانگین 11ساله و 51 ساله به‌ترتیب افت 45 و 36 درصدی داشته است. میزان بارندگی در سایر حوضه‌های آبریز اصلی شامل «قره‌قوم»، «دریای خزر» و «خلیج‌فارس و دریای عمان» هم نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل افت 28 درصدی، 16 درصدی و 8 درصدی را تجربه کرده‌اند.

از سوی دیگر، در میان جداول وضعیت بارندگی تجمعی حوضه‌های آبریز درجه دوم هم، نام حوضه‌هایی که افت یا رشد بارندگی‌ها را به ثبت رسانده‌اند دیده می‌شود؛ میزان بارندگی‌ها در 30 حوضه آبریز درجه دو از وضعیت نسبتا متعادل حوضه‌ها نسبت به میانگین 11 ساله و 51 ساله حکایت دارد. اما این تعادل در میانگین بارندگی‌های 88 روز نخست سال آبی 99-98 نسبت به سال آبی گذشته دیده نمی‌شود. براساس ارزیابی‌ها، بارندگی‌های 88 روز نخست سال آبی جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته در 16 حوضه «ارس»، «تالش، مرداب انزلی»، «سفیدرود بزرگ»، «رودخانه‌های بین سفیدرود و هراز»، «قره‌سو و گرگان»، «اترک»، «مرزی غرب»، «کرخه»، «کارون‌بزرگ»، «جراحی و زهره»، «دریاچه ارومیه»، «دریاچه نمک»، «گاوخونی»، «طشک، بختگان و مهارلو»، «کویر مرکزی» و «قره‌قوم» افت را تجربه کرده است و در 14 حوضه آبریز «هراز و قره‌سو»، «حله‌رود و رودخانه‌های کوچک»، «مند، کاریان و خنج»، «کل، مهران و مسیل‌های جنوبی»، «بندرعباس، سدیج»، «رودخانه‌های بلوچستان»، «کویر ابرقو، سیرجان»، «هامون، جاموزیان»، «کویر لوت»، «کویر سیاهکوه، ریگ‌زرین»، «کویر درانجیر»، «پترگان، خواف»، «هامون، هیرمند» و «هامون، مشکیل» رشد بارندگی‌ها ثبت شده است.

اما آمارها نشان می‌دهد بارندگی‌ها در حوضه‌های درجه دوم، در سه ماه نخست سال آبی‌جاری نسبت به میانگین 11ساله و 51ساله کمی متعادل‌تر بوده است. مطابق با ارزیابی‌ها در مدت زمان مورد بررسی 21 حوضه آبریز درجه 2 نسبت به میانگین 11ساله رشد بارش‌ها را تجربه کرده‌اند و در این میان 8 حوضه آبریز «ارس»، «تالش، مرداب انزلی»، «سفیدرود بزرگ»، «رودخانه‌های بین سفیدرود و هراز»، «قره‌سو و گرگان»، «مرزی غرب»، «اترک» و «دریاچه ارومیه» افت بارش‌ها را ثبت کرده‌اند. در حوضه «گاو خونی» نیز نسبت به میانگین 11ساله تغییری حاصل نشده است. در میانگین 51ساله نیز چهار حوضه آبریز در 88 روز نخست سال آبی جاری نسبت به میانگین 51ساله افت بارش‌ها و 26 حوضه آبریز دیگر رشد بارندگی‌ها را از سر گذرانده‌اند. در این میان حوضه‌های آبریز «ارس»، «سفیدرود بزرگ»، «اترک» و «دریاچه ارومیه» در لیست حوضه‌هایی قرار گرفته‌اند که هم نسبت به میانگین سال آبی قبل، میانگین 11ساله و میانگین 51ساله افت بارش‌ها را به ثبت رسانده‌اند.

بررسی آمار بارش‌ها در 31 استان کشور در 88 روز ابتدایی سال آبی‌جاری نشان می‌دهد که استان «سیستان و بلوچستان» با ثبت 2/ 50 میلی‌متر نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد 1/ 1221 درصدی بارش‌ها را ثبت کرده است. پس از سیستان و بلوچستان، استان «هرمزگان» و استان «فارس» بیشترین رشد بارش‌ها را ثبت کرده‌اند. در این میان، استان «ایلام»، «خراسان شمالی» و «آذربایجان غربی» بیشترین افت بارش‌ها را ثبت کرده‌اند. همچنین ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، 20 استان نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته افت بارندگی‌ها را تجربه کرده‌اند و 11 استان هم رشد ریزش‌های جوی را به ثبت رسانده‌اند.  البته به لحاظ میزان ریزش‌های جوی از مدت زمان مورد بررسی استان‌های گیلان (409میلی‌متر)، مازندران (296میلی‌متر)، بوشهر (9/ 223میلی‌متر) و کهکیلویه و بویراحمد (8/ 223میلی‌متر) در سرلیست قرار دارند. در این میان استان یزد با 4/ 17 میلی‌متر، خراسان‌جنوبی با 9/ 27 میلی‌متر و خراسان‌رضوی نیز با 40 میلی‌متر بارندگی به ترتیب سه استان کم‌بارش کشور بوده‌اند.

در این مدت پربارش‌ترین نقطه کشور ایستگاه باران‌سنجی «رامسر ــ صفارود» در استان مازندران و کم‌بارش‌ترین نقطه کشور ایستگاه «هوشک- سراوان» در استان سیستان و بلوچستان است.