رئیس سختگیر در محل کار مشکلی است که ذهن بسیاری از افراد شاغل را درگیر می‌کند. افراد با نوع تعامل خود با یک رئیس سختگیر در واقع آینده شغلی خود را شکل می‌دهند. ماریلین پودر یورک که یک روانشناس بالینی در نیویورک است در مطلبی که در سایت انجمن روانشناسی آمریکا منتشر شده است، تلاش در این دارد که با چند پرسش و پاسخ کوناه، راه عبور از چالش رئیس سختگیر را برای ما هموارتر کند. این روانشناس در حوزه مسائل مربوط به استرس محیط کار تخصص دارد.
پرسش. چگونه “رئیس سختگیر” خود را مدیریت کنیم؟
پاسخ. مدیریت‌کردن و کنارآمدن با یک رئیس سختگیر چالشی است که غالباً امکان‌پذیر است. ابتدا شما باید تلاش کنید که دلایل سختگیری رئیس خود را پیدا کنید و بفهمید. اگر در نظر بگیریم که رئیس شما معمولاً به شکلی تقریباً منطقی رفتار می‌کند و به نظر می‌رسد که رفتار سختگیرانه او در نتیجه استرس زیاد روی دوش او و نه شخصیتش باشد، به احتمال زیاد می‌توان این رفتارها را تغییر داد و مدیریت کرد. اگر به نظر می‌رسد که رفتار رئیستان همواره پرخاشگرانه است و سبک تعامل او بدون این که به استرس ربطی داشته باشد، بد است، احتمال این که بتوانید این رفتارها را تغییر دهید کمتر است. در واقع شما می‌توانید برای مشورت به سراغ همکاران با تجربه‌تر و بخش منابع انسانی خود بروید.
از طرف دیگر شما باید احساسات منفی خود را نسبت به رفتارهای بد رئیس خود مدیریت کنید تا دست به رفتاری نزنید که به خودتان آسیبی بزند (مثلاً قهرکردن، سردشدن و حمله کردن به رئیس).
سوم این که زمانی که بتوانید واکنش‌های منفی خودتان را درک کرده و کنترل کنید، می‌توانید مسائل و مشکلات خود را در چارچوبی مثبت و کمک‌کننده مطرح کنید و فضایی را به وجود آورید که در آن می‌توان دست به حل مشکلات زد.
پرسش. اگر احساس می‌کنیم که مورد انتقاد ناعادلانه رئیس خود قرار گرفته‌ایم، بهترین راه برای روبه‌رو شدن با رئیسمان درباره این نگرانی چیست؟
پاسخ. شما نباید با رئیس خود رودررو شوید، بلکه باید درباره نگرانی‌ها و مشکلات خود با او صحبت کنید. بین این دو تفاوت هست. شما نیاز به این دارید که نگرانی‌ها و مشکلات خود را به شکلی که جانب‌گیرانه و طلب‌کارانه نیست مطرح کنید. در این زمینه باید مثل زندگی زناشویی عمل کرد، یعنی این که باید تلاش کنید تا شکایات خود را به شکلی مطرح کنید که بیش از پیش به رابطه‌تان صدمه نزند.
پرسش. بهترین راه برای پاسخ دادن به انتقاد رئیسمان چیست؟
پاسخ. تلاش کنید که انتقادات را به عنوان اطلاعاتی ارزشمند درباره این که چگونه می‌توانید بهتر عمل کنید، ببینید و نه به عنوان حمله‌ای که به شخص شما شده است. سعی در این داشته باشید که خود شخصیتان را از شخصیت کاریتان جدا کنید. تلاش در این داشته باشید که میل خود را برای ارائه واکنش هیجانی و دفاعی کنترل کنید. سعی کنید که انتقاد را به عنوان فرصتی برای همکاری با رئیستان در جهت شکل‌دادن به یک برنامه کاری ببینید. خود را شریک رئیستان در طراحی این برنامه ببینید به جای این که بخواهید خود را قربانی یک جنگ قدرت بدانید.
پرسش. چگونه قدرت‌بخشی به کارکنان می‌تواند عوامل استرس‌زا را در محیط کار کاهش دهد؟
پاسخ. زمانی که کارکنان کمتر این احساس را دارند که “قربانی شرایطی خارج از کنترلشان” هستند، حس قدرتمندی می‌کنند. کارکنانی که مدیریت با آن‌ها ارتباطی دوطرفه، به‌وقت و پایدار درباره مسیر شغلیشان دارد و همچنین کارکنانی که مسئولیت و اختیار بیشتری در قبال مدریتی مسیر شغلی و ارتباطات کاری خود دارد، اضطراب کمتری دارند و باانگیزه‌تر هستند. اگرچه کارکنان کمی هستند که امروزه عقیده دارند که امنیت شغلیشان تضمین شده است، کارکنانی که اطلاعات، اختیارات و مسئولیت بیشتری در قبال آینده خود دارند، به شکل اثربخش‌تری با مشکلات کنار می‌آیند، چرا که حس قدرت می‌کنند.
پرسش. گاهی اوقات کارکنان از صحبت‌کردن با رئیس خود درباره انتقاداتی که او از آن‌ها کرده می‌گریزند. آیا راهی هست که بر ترس از مجازات غلبه کرد؟
پاسخ. احتمال این که ترس شما از مجازات‌شدن به حقیقت تبدیل شود را می‌توان تا حد زیادی کاهش داد. این حد زیاد تا جایی پیش می‌رود که شما بتوانید درباره انتقاد با رئیستان به شکلی منطقی، غیر احساسی و غیر دفاعی صحبت کنید. شما می‌توانید از این که رئیس خود را به سمت عصبانی‌شدن سوق بدهید، اجتناب کنید و به همین طریق با برنامه‌ریزی دقیق و ارتباط سیاست‌مدارانه خطر مجازات را کاهش دهید.
پرسش. بهترین راه برای کنارآمدن و مقابله با استرس در محل کار چیست؟
پاسخ. استرس همیشه در چشم فردی است که به محیط نگاه می‌کند. یعنی استرس امری درونی است و به نوع نگاه شما بستگی دارد. چیزی که ممکن است برای یک کارکن در محل کار استرس ایجاد کند، ممکن است حتی ذره‌ای نگرانی هم برای فرد دیگری به وجود نیاورد. کلید مقابله با استرس شناسایی استرس‌هایی در محیط کار است که شما به شکل به‌خصوصی نسبت به آن حساس هستید. کلید دیگر این امر دانستن علائم خطر در ذهن و بدنتان است که حکایت از زیاده از حد شدن استرس می‌دهد. زمانی که آسیب‌پذیری خود را شناسایی کرده باشید، می‌توانید راهبردهایی را برای مدیریت استرس به وجود آورید تا با این مشکلات کنار بیایید.
اگر احساس می‌کنید که نمی‌توانید خود این روند را مدیریت کنید یا احساس ناراحتی شدیدی می‌کنید، ممکن است ایده خوبی باشد که با یک فرد متخصص، مثلاً روانشناس، مشورت کنید. همکاری شما با یک متخصص می‌تواند کمک زیادی به این کند که این احساس را داشته باشید که در مدیریت استرس خود قدرتمند هستید.
نویسنده: Marilyn Puder-York, PhD