روزنامه اعتماد: «لنگستون هیوز» را در ایران نخستین بار با ترجمه «احمد شاملو» شناختیم و با صدای او که در کاست «سیاه همچون اعماق آفریقای خودم » صدای اعتراض این شاعر سیاهپوست را به تبعیض نژادی ، در گوش هامان طنین انداخت ، وقتی از زبان او خواند: «یه سیام \ سیا مثه شب که سیاس \ سیا مثه ....»
لنگستون هیوز، متولد 1902 در ایالت میسوری و ملقب به ملک الشعرای سیاهان است . او در شرح حال خود، نوشته است : «تا دوازده سالگی نزد مادربزرگم بودم زیرا مادر و پدرم یکدیگر را ترک گفته بودند.
پس از مرگ مادربزرگ با مادرم به ایلی نویز رفتم و در دبیرستانی به تحصیل پرداختم . در 1921 یک سالی به دانشگاه کلمبیا رفتم و از آن پس در نیویورک و حوالی آن برای گذران زندگی به کارهای مختلف پرداختم و سرانجام در سفرهای دراز خود از اقیانوس اطلس به آفریقا و هلند جاشوی کشتی ها شدم . چندی در یکی از باشگاه های شبانه پاریس آشپزی کردم و پس از بازگشت به امریکا در واردمن پارک هتل پیشخدمت شدم . در همین هتل بود که ویچل لینشری شاعر بزرگ امریکایی ، با خواندن سه شعر من که کنار بشقاب غذایش گذاشته بودم ، چنان به هیجان آمد که مرا در سالن نمایش کوچک هتل به تماشاگران معرفی کرد.»
نخستین شعر «هیوز» در نوزده سالگی و در مجله بحران چاپ شد و نام آن «سیاه از رودخانه ها سخن می گوید بود». تلاش برای ایجاد پیوند میان موسیقی جاز و شعر از ویژگی های اشعار لنگستون هیوز است . رامین شهروند در مقدمه یی که در کتاب «همچون کوچه یی بی انتها» بر اشعار هیوز (به ترجمه احمد شاملو) نوشته ، به این ویژگی اشاره کرده و گفته است : «مایه اصلی این اشعار ترکیبی است نامتجانس از وزن و آهنگ ، گرمی و هیجان ، زهرخند و اشک . وی در این اشعار کوشیده است با کلمات همان حالاتی را بیان کند که خوانندگان جاز ملایم با نوای موسیقی ، ایما و اشاره و حرکات صورت بیان می کنند، اما جاز ناب ، به دلیل آهنگین تر بودن و داشتن امکانات موسیقایی گسترده تر برایش جاذبه یی بیش از جاز ملایم داشت .»
هیوز علاوه بر شعر، قصه و نمایشنامه و مقاله هم می نوشت و در تمام نوشته هایش به مسائل سیاهان و تبعیض نژادی می پرداخت . او در سال 1967 درگذشت و آثاری از خود به جا گذاشت که اکنون به تاریخ ادبیات جهان تعلق دارند.
هیوز نویسنده یی چیره دست است . او یک سیاه نیز می باشد و بسیار مشکل می توان گفت که اول یک نویسنده است یا یک سیاه .
هیوز به عنوان یک سیاه ، دارای شخصیتی است که از سیاه بودن هراسی ندارد. او بخوبی ارزشهای جامعه سیاه را می شناسد و با تمام فشارها و محدودیتها می خواهد که سیاه باقی بماند. اگر کسی به او بخاطر سیاه بودن شکایت کند مورد سرزنش قرار می گیرد. او به مانند بزرگ خانواده یی که می خواهد با وجود تمام تغییرات و فشارهایی که از خارج و به صورت ناخودآگاه بر جمع خانواده وارد می شود ، تمام سنتها را حفظ کند، می ماند.
هیوز در مقام یک نویسنده نیز ، آنچه را می نویسد که اعتقادش است و به شکلی می نویسد که نوشته اش در مسیری که می خواهد، تاثیر گذار باشد.
بدین ترتیب شخصیت هیوز نمونه هنرمند متعهدی است که با درک کامل از زمانه و شرایط آن در جهت بهبود وضعیت همنوعان خود قدم بر می دارد. هیوز زمانی شروع به نوشتن کرد که جلسات زیرزمینی سیاهان اعتراضهای از پیش سرکوب شده بود و راه به جایی نمی برد و سر اسلحه به سمت آنها بود و با کوچکترین حرکتی که سفیدها از آن خوششان نمی آمد پوست سیاهشان را با رنگ قرمز خونشان تزیین می کردند. هیوز زمانی شروع کرد که می دید سیاهان باور خود را رفته رفته برای آینده بهتر از دست می دهند و از اینکه سیاه هستند افسوس می خورند و می خواهند که به مانند سفیدپوستان لباس بپوشند ، غذا بخورند ، برقصند و حتی بنویسند.
او شروع کرد که تغییری به وجود آورد که شرایط را عوض کند و مفهوم جامعه سیاه و سفید را از بین ببرد. او تنها به یک جامعه واحد می اندیشید. در آن دوره آزادی هنری تنها حق محدود نشده زندگی سیاهان بود. هنرمندان سیاه در آوازها ، اشعار و داستانهای خود می توانستند وضع جامعه را باز نمایانند و نهضتی جدید را در جهت رسیدن به آزادی پایه گذاری کنند.
اینکه هیوز یکی از مهمترین پایه گذاران این نهضت بود شکی نیست . نهضتی که چگونگی استفاده از هنر در جهت رهبری یک جامعه به سمت هدفش را بخوبی آموزش می دهد. هیوز در سال 1935 در مقاله یی تمام نویسندگان سیاه را به سمت هدف واحد فرا می خواند. او در این مقاله به مواردی اشاره می کند که نویسنده سیاه می تواند و باید آنها را رعایت کند تا اثرش از شعر وصف زیبایی ها و رمان عاشقانه به اثر اعتراض و آزادیخواهی تبدیل شود. او می نویسد: اگر می خواهی از ماه بنویسی ، بنویس اینجا کشوری آزاد است . اما مواردی وجود دارد که نویسنده سیاه می تواند و باید در نوشته هایش رعایت کند او می خواهد که نویسنده متعهد باشد، می خواهد که نویسنده شرایط زمانه را درک کند و از توانایی اش برای بهبود وضع مردمش استفاده کند.
نویسنده سیاه باید در نوشته هایش پرده از صورت به ظاهر زیبای بشر دوستی بردارد. همان بشر دوستی که میلیونها دلار پول به مدرسه مخصوص سیاهان می دهد بدون اینکه به فارغ التحصیلان آن کاری دهد و یا بیمارستانهایی با تجهیزات درجه دو فقط برای سیاهان می سازد.
هیوز از نویسندگان سیاه می خواهد تا سرگذشت جوانانی را بنویسند که با هزار آرزو و با پرداخت هزینه های فراوان و تحمل سختی های مختلف درس خواندند اما بعد از سالها تلاش بدون اینکه امکان کاری داشته باشند به انتهای یک خیابان بن بست رسیده اند و یا مردمانی که به دلیل نبود امکانات در بیمارستان سیاهان به بیمارستان های سفید پناه بردند اما از آنجا هم رانده شده و در نهایت جان باختند.
او از همه افشا گری طلب می کند می خواهد که نویسندگان چهره واقعی افرادی که حرفهای زیبا می زنند و بدین ترتیب مردم را سرگرم می کنند تا از واقعیت دور افتند را نشان دهند.
ما کشور بهتری می خواهیم جایی که بیچاره یی نباشد از مدرسه مخصوص سیاهان خبری نباشد که بدنامی بی معنا شود، سلاح جنگی ساخته نشود و ما به بشر دوستی احتیاج نداشته باشیم .
این گونه هیوز آرمانشهر مورد خواست نهضت را ترسیم می کند. او به دنبال کشوری است که بتواند آن را موطن من بنامد و با افتخار نامش را بگوید و از گفتن نامش آسایش و امنیت را احساس کند.
ما کشوری می خواهیم که از آن خودمان باشد دنیای خودمان ، ما کارگران سیاه و سفید، ما نویسندگان سیاه و سفید، آن دنیایی را که می خواهیم می سازیم .
هیوز پا را فراتر از خواست سیاهان می گذارد و صلحی همه گیر را مطرح می کند. او از کارگران و نویسندگان سفید درخواست می کند که کمک کنند تا دغدغه تبعیض از ذهنها خارج شود و همان نیرویی که صرف تعریف محدودیتها می شود صرف ساختن کشوری شود که مایع افتخار آنها باشد.
من به دنیایی می اندیشم که در آن انسانی
انسان دیگر را تحقیر نمی کند
جایی که عشق زمین را مقدس کرده
و صلح جاده های آن را زیبا کرده
من به دنیایی می اندیشم که همه
راه آزادی را می دانند
جایی که طمع شیره جان را نمی کشد
و زیاده خواهی زنگاری بر روزمان نمی کشد
به دنیایی که می اندیشم سیاه و سفید
از هر نژادی که باشند
زمین را با سخاوت با هم قسمت می کنند
و هر کسی آزاد است
و بدبختی رخت بر می بندد
و شادی ، مثل مرواریدی
در زندگی هر کس می درخشد
اینچنین است دنیایی که به آن می اندیشم .
