آشنایی با خواص دارویی خار مریم و نحوه مصرف آن

خار مریم گیاه دارویی است که دارای اثرات آنتی اکسیدان، ضدالتهاب و ضدسرطان می باشند.بر مبنای برخی گزارش ها «سیلی مارین» (ماده موثره اصلی موجود در خار مریم) غلظت بعضی نوروترانسمیترها را در مغز افزایش می دهد.

 

 خارمریم چیست ؟

خارمریم که به عنوان Silybmommarianum شناخته می شود گیاه گلدار سالیانه با گل های قرمز مایل به بنفش است هم چنین ممکن است خار مریم را با نام های دیگر بسته به جایی که در دنیا هستید، از جمله مدیترانه ، کنگر اسکاتلندی، و ...بشناسید.

این گیاه به طور گسترده شناخته شده و به خاطر اجزای قوی آلی موجود در دانه ها تعریف می شود. عصاره دانه های گرفته شده شامل غلظت های بالا و ترکیبات فعال در عصاره نیز می باشد.

این عصاره همچنین شامل اسیدهای چرب متعدد شامل لینولئیک اسید است اگرچه این گیاه بومی جنوب اروپا و مناطق خاصی از آسیا بود، اکنون در بسیاری از مناطق جهان وجود دارد.

آنچه که در مورد آن توافق شده است، تاثیر مهمی است که عصاره می تواند بر عملکرد کبد و سلامتی داشته باشد، این گیاه برای قرن ها مورد استفاده قرار می گرفته است.

 

 

نام های دیگر گیاه خار مریم

 ماریتیغال – عکوب – حرشف بری

1. نام علمی: ‎Silybum marianus
2. نام انگلیسی : Milk thistle fruit
3. نام عربی: عکوب (Akub)
4. نام فرانسوی: Chardon – marie
5. نام آلمانی: Echte mariendistel

 

گیاه شناسی خار مریم

خار مریم گیاهی است یکساله یا دوساله، بدون کرک به رنگ سبز مات دارای ساقه‌ای ایستا، ضخیم، ساده و کمی منشعب.

برگ‌ها بزرگ، و دارای لکه‌های سفید رنگ در اطراف رگبرگ‌ها، چند بخشی شانه‌ای با قسمت‌های تخم مرغی – مثلثی و خاردار هستند.

گل‌های خارمریم به رنگ ارغوانی یا صورتی است که در کپه‌های انتهایی جمع شده اند. میوه‌ی خار مریم به شکل فندقه (میوه‌ای تک‌دانه و خشک ناشکوفا است از نمو تخمدان یک‌برچه‌ای حاصل می‌شود) است.

بدون شک همه شما در اواخر بهار در کنار جاده ها و صحرا ها گیاه خاردار بسیار زیبایی را دیده اید که سرشاخه های گرد تیغ دار سبز آن مزین به گلی است که به صورت یک کلاه بنفش خوشرنگ و زیبا روی آن قرار گرفته است و کاملا در بین گیاهان دیگر صحرا جلوه گری می کند.

گل ها لوله ای و درشت و به رنگ ارغوانی. میوه سیاهرنگ و شفاف و دارای تار. محل رویش این گیاه خود رو بوده و در صحراهای ایران و بیشتر در دره هراز، دشت مغان، مناطقی از خوزستان و کلاردشت می‌روید دانه های داخل میوه مواد موثره :

فلاونوئید سیلی مارین شامل سیلی بین و سیلی دیانین که در کاهش کلسترول خون سودمند است.(سیلی بین فعال‌ترین جسم موثر گیاه است)

 

 

خواص درمانی خار مریم

 ضد کبد چرب

• صفراآور
• املاح صفراوی را کم میکند
• داروی مقوی برای کبد چرب
• ضد سیروز کبدی
• آنتی هپاتوتوکسیک
• هپاتیت
• کبد چرب و سیروز محافظت میکند و کمیسیون E آن را به عنوان یکی از بهترین درمان کننده های سیروز میشناسند
• رفع مشکلات کبدی
• خنثی کننده اثرات ناشی از خوردن قارچ سمی

 

خواص تایید شده خار مریم

خار مریم برای کاهش التهاب:

به شدت به فعالیت آنتی اکسیدان گره خورده است، خار مریم ضد التهابی قوی است. این مسدود ترین مسیرهایی است که موجب التهاب یا بدتر شدن آن در بدن می شود.

در سلول های سفید خون افراد سالم، سیلیبین با جلوگیری از انتشار محصولات مضر (مانند پراکسید هیدروژن و TNF-alpha)، التهاب را کاهش می دهد

 

خار مریم برای افزایش تولید شیر:

خارمریم بطورسنتی در زنان شیر را افزایش می دهد آزمایش ها بالینی برای حمایت از این موضوع کم نیستند، هرچند که خار مریم برای زنان باردار خطرناک نیست.

 

 

محافظت از کبد:

به خاطر فلاونوئیدی به نام سیلی مارین خار مریم مشهور به اثرات سم زدایی درکبد شناخته می شود.

مطالعه ای در سال 2017 تایید می کند که می تواند به تسریع فرآیند التیام در کبد کمک کند، مقدار زیادی از آسیب ناشی از نوشیدن بیش از حد و یا دیگر رفتارهای آسیب رسان در کبد، از جمله سیروز را خنثی کند.

هم چنین ممکن است از بیماری هایی مثل سندرم کبد چرب، یرقان و هپاتیت جلوگیری کند؛ با این حال، تحقیقات بیشتری برای مطالعه پتانسیل درمانی گیاه دارویی لازم است.

 

خار مریم برای بهبود سلامت قلب:

عصاره ی خارمریم حاوی مقادیر زیاد اسیدهای چرب مفید و امگا 3 است که برای حفظ سلامت قلب ضروری است اسیدهای چرب امگا 3 می توانند سطح کلسترول بدن را متعادل نگه دارند، که می تواند از ابتلا به آترواسکلروز جلوگیری کند، بنابراین خطر ابتلا به سکته مغزی یا حمله قلبی را کاهش می دهد.

 

خار مریم برای تنظیم کلسترول:

این یک ضد التهاب است، به کاهش سطح کلسترول در بدن کمک می کند، خون را پاک می کند و از استرس اکسیداتیو جلوگیری می کند. سیلیمارین موجود در عصاره لیپوپروتئین با چگالی کم ( یا کلسترول بد)، کلسترول کل و تری گلیسرید در بدن را بهبود می بخشد.

 

خار مریم برای جلوگیری از سنگ صفرا :

با تمیز کردن بدن از متابولیک، خار مریم به بهبود عملکرد کیسه صفرا، کلیه ها و طحال کمک می کند و از خطر جلوگیری سنگ صفرا می کند.

 

 

خار مریم برای مراقبت از پوست:

خارمریم به کاهش التهاب ناشی از مقدار آنتی اکسیدان غنی آن کمک می کند هم چنین از پیری پوست جلوگیری می کند و درخشندگی طبیعی آن را نمایان می کند.

 

خار مریم برای کاهش وزن:

در تحقیقی که در سال 2016 بر روی موش ها انجام شد، سیلیمارین موجود در خارمریم مشهور است که کاهش وزن را ترویج می کند.

 

خار مریم برای درمان آسم:

خارمریم با کاهش تورم در مجاری هوایی، سیلمارین درخارمریم به منظور جلوگیری از علایم آسم آلرژی نشان داده شده است.

 

خار مریم برای بالا بردن ایمنی:

خارمریم ایمنی کلی را افزایش داده و با عفونت ها مبارزه می کند. هم چنین سیلیمارین در آن، تشکیل گلوتاتیون در بدن را افزایش می دهد که به مبارزه با استرس اکسیداتیو و در نتیجه بهبود سلامت کلی بدن کمک می کند.

 

 

خار مریم برای افزایش باروری:

خارمریم با رزماری کیفیت نطفه را بالا می برد و وضعیت آنتی اکسیدان، باروری و عملکرد جنسی در خرگوش ها را افزایش می دهد .

از آنجا که خار مریم اثرات استروژن نیز دارند، فواید آن برای افزایش باروری در مردان باید به خوبی در انسان ها مورد مطالعه قرار گیرد.

اگرچه مردان به سطوح سالم استروژن نیاز دارند تا باروری و سلامت جنسی را حفظ کنند.

 

 

طرز تهیه دمنوش خارمریم

5/3 گرم دانه را در 150 سی سی آب جوش در 10 الی 15 دقیقه دم کرده روزانه 3 الی 4 دفعه نیم ساعت قبل از غذا مصرف شود.

 

 

فراورده های خارمریم موجود در بازار

1. قرص لگالون
2. قرص لیورگل
3. دوراسیلیمارین

 

 

اثرات محافظت کبدی خار مریم

1. خاصیت خنثی کردن رادیکال‌های آزاد
2. خاصیت ضداکسیدان آن چندین بار از ویتامین E بیش تر است
3. محافظ خوبی برای کبد

 

 

محافظت کبد از مواد شیمیایی از خواص خار مریم

1. سیلی مارین از طریق خنثی کردن الکل
2. گالاگتوزآمین
3. کربن تتراکلراید
4. سم آمانیتا
5. محافظت کلیه از تاثیر مواد شیمیایی

 

 

دیگر خواص دارویی و درمانی خار مریم

• تحریک سنتز پروتئین‌ها در کبد از خواص خار مریم
• به احتمال قوی تحریک تولید سلول‌های جدید کبد از طریق ساخت پروتئین در کبد به وسیله سلی مارین است
• درمان اختلالات فوق کلیوی وسندرم روده ملتهب
• درمان اختلال پوستی
• خارمریم یکی از بهترین گیاهان محافظ کبد می‌باشد.
• خاصیت ضد تورم
• سلی مارین دارای خاصیت قوی ضد تورم می‌باشد
• حل سنگ‌های صفراوی
• کمک به درمان پسوریازیس
• از سنتز لوکوترین‌ها (لکوترین‌ها اغلب در گلبولهای سفید تولید میشوند و از چربی‌ها بوده در واکنشهای ایمنی بدن مانند بیماری آسم و رینیت نقش مهمی دارند) جلوگیری می‌کند.
• خار مریم از ایجاد سنگ صفرا پیش گیری و بیماری را درمان می کند

 

 

مقدار و مدت مصرف خار مریم

میزان متوسط مصرف روزانه‌ی خار مریم قابل تحمل 140 تا 420 میلی گرم، تقسیم شده در 2 تا 3 نوبت می‌باشد.

در مسمومیت با سیکلوپپتید قارچ سمی دز متوسط مصرفی 33 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز بوده است.

به نظر می‌رسد تجویز گیاه، تا 48 ساعت پس از بلعیدن قارچ آمانیتا در جلوگیری از بروز آسیب کبدی موثر باشد.

 

موارد منع مصرف خار مریم

حساسیت به گیاهان تیره‌ی کاسنی، به دلیل نبود مطالعات کافی نباید در کودکان زیر 12 سال و دوران بارداری و شیردهی مصرف شود.

 

خارمریم و عوارض جانبی آن

خارمریم و ماده فعال آن سیلیمارین یک محصول گیاهی سالم است تا زمانیکه بیش از حد مورد استفاده قرار نگیرند .

1. تهوع، درد معده و ناراحتی (شایع ترین)
2. اسهال خفیف
3. سردرد
4. درد مفاصل
5. آلرژی پوست، خارش، و اگزما
6. خستگی و بی خوابی
7. احتقان بینی، آبریزش بینی، عطسه کردن
8. ناتوانی جنسی (نادر)
9. آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک جدی تهدید کننده زندگی) (بسیار نادر است)

تداخلات دارویی خار مریم

سیلیمارین ممکن است باعث کاهش اثر مترونیدازول شود. مصرف همزمان این دو دارو توصیه نمی‌شود یا در صورت مصرف دز مترونیدازول باید افزایش یابد.

احتمال کاهش اثر یوهمبین و فنتولامین به دلیل اثر آنتاگونیستی خار مریم وجود دارد. احتمال کاهش پراکسیداسیون چربی در مصرف همزمان با بوتیروفنون‌ها یا فنوتیازین‌ها وجود دارد.