تکلیف چاه‌های غیرمجاز چه شد؟

به گزارش ایسنا، سالانه  6.5 میلیارد متر مکعب از مخازن آب زیرزمینی کشور اضافه برداشت صورت می‌گیرد که این امر باعث شده هم اکنون کسری تجمعی مخازن آب زیرزمینی کشور به نزدیک 140 میلیارد متر مکعب برسد که رقمی قابل توجه است. این میزان برداشت چیزی فراتر از میزان آب تجدیدپذیر کشور تخمین زده شده چراکه میزان آب تجدیدپذیر بر اساس متوسط بارشهای بلندمدت در کشور تعریف می‌شود که رقم آن براساس متوسط بارشهای 45 ساله، حدود 130 میلیارد متر مکعب در سال است.

از سوی دیگر در سالهای اخیر که درگیر خشکسالی بوده و با کاهش بارندگی مواجه شدیم، میزان منابع آب تجدیدپذیر کشور به نزدیک 105 میلیارد مترمکعب نیز رسید و این رقم بستگی به میزان بارندگی سالانه متفاوت است در حالی که طبق اعلام زهرایی - دبیر کارگروه ملی سازگاری با کم آبی وزارت نیرو - حدود 320 هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد و حدود نیمی از چاه‌های غیرمجاز کم عمق و در شمال کشور از جمله استان‌های گیلان و مازندران و همچنین استانهای شمال غرب کشور بوده و مابقی چاه‌ها نیز در سایر استان‌ها پراکنده هستند.

وی  با بیان این‌که در استان‌های شمالی و شمال غربی عمده اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی از همین چاه‌های غیرمجاز صورت می‌گیرد، گفت: در استانهای جنوب و جنوب شرقی نیز بین 50 تا 88 درصد برداشتهای غیرمجاز از منابع آب زیرزمینی از چاههای غیرمجاز انجام است. همچنین در برخی مناطق دیگر کشور مانند نوار شرقی  و فلات مرکزی، عمده اضافه برداشتی که از منابع آب زیرزمینی صورت می‌گیرد مربوط به اضافه برداشت آب از چاه‌های مجاز است.

بر اساس آخرین آمار اعلام شده استان یزد با حدود دو برابر برداشت نسبت به آب قابل برنامه‌ریزی اعلام‌شده توسط وزارت نیرو رکورددار  در این حوزه است و پس از آن استان‌های نوار شرقی کشور از جمله خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان با 160 تا 180 درصد اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی در رده‌های بعدی قرار دارند.

اما استان‌های شمالی در حاشیه دریای خزر و استان‌های شمال غربی وضعیت بهتری در این زمینه دارند، اما میزان اضافه برداشت در آن‌ها نیز بین 10 تا 30 درصد بیشتر از آب قابل برنامه‌ریزی است که همین امر باعث شده منابع آب زیرزمینی در استان‌های مختلف کشور دچار ناپایداری شود.

برای حل این مساله چه کردند؟

محمد حاج رسولی‌ها - مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران - درباره اقدامات انجام شده در این حوزه به ایسنا گفت: یکی از بحثهای مهمی که سال گذشته به آن توجه شد، طرح احیا و تعادل بخشی آبهای زیر زمینی بوده است که اقدامات متعددی برای این مهم صورت گرفت.

وی با تاکید بر این‌که برای حفظ منابع آب زیر زمینی برنامههای متعددی را در نظر گرفتهایم، اظهار کرد: سال گذشته  بیش از 10 هزار حلقه چاه غیر مجاز مسدود شد و حدود 7200 کنتور روی چاهها نصب شده است.

طی 20 سال گذشته، 130 میلیارد مترمکعب از منابع آبهای زیرزمینی کشور برداشت شده که این آمار بیانگر اهمیت توجه به آبهای زیرزمینی و نجات این مایه حیاتی است.