شناسه : ۱۹۷۶۱۴۶ - سه شنبه ۲ اردیبهشت ۱۳۹۹ ساعت ۱۶:۵۵
کرونا نقشه‌های شهرسازان را تغییر می‌دهد
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، برای رعایت فاصله ایمن یک‌ونیم‌متری در پیاده‌رو‌ها و پارکها باید فضای بیشتری داشته باشیم. برای رعایت فاصله در وسایل حمل‌ونقل عمومی هم باید اتوبوس‌ها و واگن‌های مترو بیشتری داشته باشیم. نکته اساسی اینجاست اگر کرونا مدت بیشتری باقی بماند، باید شهر‌ها را به شکلی بسازیم که از اساس برای همه‌گیری این ویروس و دیگر بیماری‌ها آماده باشد. این بحران جهانی در مرحله اول بر امکانات بهداشتی و درمانی و بعد از آن بر فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات تأثیر گذاشته اما دور نیست که تأثیر آن را بر معماری و شهرسازی هم ببینیم، زیرا ساختمان‌های ما برای طی‌کردن دوران طولانی قرنطینه آماده نیستند.
بنا به مقاله‌ای که در روزنامه گاردین منتشر شده است، طرح خیابان‌های شهری مدرن تحت‌تأثیر همه‌گیری بیماری وبا قرار دارد؛ زیرا شبکه آب و فاضلاب برای جلوگیری از انتقال این بیماری ساخته شد و خیابان‌ها و معابر شهری هم با نقشه جدید آب‌های جاری و کانال‌های فاضلاب تطبیق پیدا کردند. ازدحام جمعیت در خانه‌های به هم فشرده شکل دیگری پیدا کرد و ساخت مکان‌های مسکونی را تغییر داد. طاعون هم تأثیر خود را برجای گذاشت و شکل در و پنجره و دیگر حفره‌های خانه‌ها را تغییر داد تا مانع از ورود جانورانی مانند موش شود که آن را انتقال می‌دادند. سرانجام سل به‌عنوان سومین بیماری بزرگ همه‌گیر باعث شد که دیوار‌هایی با پوشش سنگ، کفپوش‌های کاملا مسطح و کاشی‌کاری داخلی جزئی از ساختمان‌های امروزی شود. بنابراین عجیب نیست که در آینده قسمتی از معماری شهر‌های ما تحت‌تأثیر کرونا تغییر کند و مثلا پیاده‌رو‌های وسیعی داشته باشیم تا عابران بتوانند در آنها با فاصله زیاد از یکدیگر حرکت کنند.
قوانین معماری
تقریبا هیچ‌یک از قوانین معماری و شهرسازی ایران توجهی به انتشار بیماری‌‌های واگیردار ندارد زیرا موارد ابتلا به این بیماری در حد سرماخوردگی‌های فصلی یا برخی از بیماری‌هایی بود که جمع کوچکی را در مدت زمان کوتاه مبتلا می‌کرد اما کرونا از اسفند‌ماه سال گذشته تمام ابعاد جامعه را دگرگون کرده و اگر بنا به پیش‌بینی‌ها، این ویروس یک‌سال یا بیشتر از آن باقی بماند، باید میزان مقاومت محل سکونت و کار خود را در مقابل آن بالا ببریم. اکنون خبر‌هایی از افزایش اختلافات خانوادگی در قرنطینه‌های خانگی می‌رسد که تنها یک جنبه از فشار روانی ناشی از «ماندن در خانه» را نشان می‌دهد. باز‌شدن بخشی از کسب‌و‌کار‌ها هم اگر‌چه رفت‌وآمد در شهر را بیشتر کرد، اما از تراکم خانه‌ها کم نکرده است. آیا معماری آپارتمان‌های امروزی به شکلی هستند که بتوان برای روز‌های متوالی در آنها زندگی و کار کرد؟ در دهه‌های گذشته دائما از ابعاد خانه‌ها کاسته شده است. شهروندان نیز در مقابل به حضور و تجمع بیشتر در فضای عمومی روی آورده‌اند. ساخت خانه‌ها و شهر‌ها بر این معیار انجام شده است. کرونا می‌تواند این شرایط را تغییر دهد.
به نوشته سایت smartcitiesdive.com تبدیل خیابان‌ها به فضای عمومی که مورد استفاده عابران پیاده قرار گیرد، از چند سال قبل آغاز شده بود اما با شیوع کرونا سرعت گرفته است تا نوعی «اتاق‌نشیمن» عمومی در شهر ایجاد شود. «بیل‌بلازیو»، شهردار نیویورک در همین ارتباط گفته؛ بعضی از پیاده‌رو‌ها به مساحت پارکها اضافه می‌شوند تا فضای کافی برای شلوغی پارکها تامین شود. «مایکل‌هنکاک»، شهردار دنور هم موضوع تبدیل یکی از خیابان‌های اصلی شهر به فضای وسیع مخصوص عابران پیاده را مطرح کرده‌است.
معماری ساختمان‌های اداری و تجاری به‌دلیل قیمت زیاد این فضاها دچار نوعی فشردگی شده که به نسبت هر حرفه تفاوت دارد اما دورکاری و خودداری از تماس افراد، این شرایط را عوض می‌کند. گروه «معماران زاها‌حدید» برای یک شرکت تجاری حوزه بازیافت مواد در شارجه ساختمانی را طراحی کرده‌اند که اساس آن «مسیر‌های بدون تماس» است. همانطور که در‌های خودکار با حسگر‌های حرکتی باز و بسته می‌شود، آسانسور‌های این ساختمان هم با تلفن‌های همراه کار می‌کنند تا جایی که برای حرکت در بخش‌های مختلف نیاز به «لمس» هیچ سطحی نباشد. تنظیم روشنایی چراغ‌ها، حرکت دادن پرده‌ها و کم و زیاد کردن دمای تهویه هم با تلفن همراه انجام می‌شود.
به نوشته سایت treehugger.com با تداوم بیماری کرونا، شرکت‌ها باید بین میز‌های کارمندان فاصله زیادتری بگذارند اما این باعث نمی‌شود که به فضای بیشتری احتیاج داشته باشند زیرا تعداد بیشتری از کارمندان آنها در خانه‌هایشان کار می‌کنند. راه‌پله‌ها هم بیشتر از آسانسور‌ها طرفدار خواهند داشت اما در ساختمان‌های بلند نمی‌شود فقط از راه‌پله حرکت کرد. همچنین مراکز آموزش و درمانی عظیم باعث رفت‌وآمد بیشتر در شهر می‌شوند که خود باعث افزایش سفر‌ها و تماس بیشتر افراد با هم می‌شود. برای رفع این مشکل باید بیمارستان‌ها و مدارس محلی را به شکل مناسب در نقاط مختلف شهر توزیع کرد که شکل آنها را تغییر می‌دهد. اگر زمینی با مساحت زیاد و امکان ساخت خانه ویلایی در اختیار داشته باشیم، می‌توانیم هر خانه را در بخش‌های مختلف و با کاربری‌های متغیر طراحی کنیم تا برای وقوع حوادث مختلف از طوفان تا خشکسالی مناسب باشد اما در یک آپارتمان یک اتاق‌خوابه چقدر امکان انعطاف وجود دارد؟
به هر ترتیب سرعت ساخت‌وساز در ایران به سبب مشکلات اقتصادی و نبود زمان کافی در چند سال اخیر کاهش پیدا کرده بود و یکی از دلایل کمتر‌شدن درآمد شهرداری‌ها از محل صدور پروانه ساخت هم، همین موضوع است. از زمستان سال قبل ساخت‌وساز باز هم کمتر شد اما روند تخریب و نوسازی همیشه ادامه خواهد داشت. آپارتمان‌های 60 و 70متری که در سال‌های آینده ساخته می‌شود، برای استراحت اعضای یک خانواده مناسب خواهند بود اما سوال اینکه سازندگان و خریداران این آپارتمان‌ها چقدر به‌احتمال قرنطینه طولانی‌مدت در آن اهمیت می‌دهند؟
