انواع بیماری‌های آمیزشی و روش‌های پیشگیری و درمان (۱)

مجله دکترسلام: آیا آماده‌اید که از سلامتی‌تان در مقابل بیماری‌های آمیزشی یا عفونت‌های منتقله جنسی، محافظت کنید؟ برخی از این عفونت‌ها آشناترند (برای مثال ممکن است درباره کلامیدیا، سوزاک، تبخال تناسلی یا HIV شنیده باشید). در این مطلب به برخی از سوالات‌تان درباره علائم و بیماری‌های STD پاسخ خواهیم داد. برای مثال خواهید آموخت که کدام نوع از بیماری‌های آمیزشی یا عفونت‌های منتقله جنسی، برای مدت طولانی خاموش و بدون علائم می‌مانند. به علاوه با بهترین درمان‌ها برای تبخال تناسلی، HIV، سوزاک و بسیاری دیگر از بیماری‌های آمیزشی یا عفونت‌های منتقله جنسی، آشنا خواهید شد.

بیماری‌های آمیزشی STD یا STI؟

برخی از کارشناسان استفاده از اصطلاح “STI” (عفونت‌های منتقله آمیزشی) را ترجیح می‌دهند. STI شامل تمام انواع عفونت‌هایی است که می‌توانند از طریق رابطه جنسی منتقل شوند. اما خیلی از این بیماری‌ها هستند که کمتر درباره آن‌ها صحبت شده است. با آشنا شدن با این انواع رایج STD می‌توانید از خودتان و افرادی که دوستشان دارید در مقابل مشکلات آینده محافظت کنید.

زگیل تناسلی (HPV) یکی از بیماری‌های آمیزشی

حتما نیازی نیست که دخول جنسی داشته باشید تا بیماری‌های آمیزشی یا عفونت‌های منتقله جنسی، به سلامتی تان آسیب بزنند. ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) سبب ایجاد زگیل تناسلی می‌شود و می‌تواند از طریق تماس نزدیک از پوست یک فرد به فرد دیگر منتقل شود. برخی از انواع HPV سبب سرطان دهانه رحم و مقعد می‌شوند و واکسن‌هایی برای محافظت در مقابل خطرناک‌ترین انواع HPV وجود دارد.

سایر انواع HPV سبب زگیل تناسلی می‌شوند که این زگیل‌ها می‌توانند برآمده یا صاف باشند و گاهی شکلی شبیه گل کلم داشته باشند. HPV می‌تواند حتی توسط افرادی که هیچ زگیل مشهود یا علائم دیگری ندارند نیز منتقل شود.

علائم HPV

زگیل‌های تناسلی می‌توانند بزرگ یا کوچک، صاف یا برآمده باشند. این زگیل‌ها اغلب به عنوان برآمدگی‌های کوچک یا گروهی از برآمدگی‌ها در ناحیه تناسلی ظاهر می‌شوند و می‌توانند شکلی شبیه گل کلم داشته باشند.

واکسن HPV

یکی از واکسن‌هایی که برای پیشگیری از HPV استفاده می‌شود در سه تزریق مورد استفاده قرار می‌گیرد. دومین تزریق 1 یا 2 ماه پس از اولین تزریق صورت می‌گیرد. سومین تزریق نیز 6 ماه پس از اولین تزریق صورت می‌گیرد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری پیشنهاد می‌دهد که دختر‌ها و پسر‌ها در سن 11 یا 12 سالگی واکسینه شوند.

اگر واکسن HPV را در کودکی دریافت نکنید، زنان می‌توانند این واکسن را در 26 سالگی دریافت کنند و مردان نیز می‌توانند آن را در 21 سالگی دریافت کنند. CDC پیشنهاد می‌دهد که مردانی که مشکلات سیستم ایمنی نظیر HIV دارند این واکسن را در 26 سالگی دریافت کنند.

شپش عانه (شپش ناحیه تناسلی)

به شپش ناحیه تناسلی خرچنگ “crabs” می‌گویند، این اسم به علت شکل این موجودات است که با شپش بدن متفاوتند. شپش ناحیه تناسلی در مو‌های ناحیه تناسلی وجود دارد و از طریق تماس نزدیک بین افراد منتقل می‌شود. شپش‌های ناحیه تناسلی می‌توانند با دارو‌های بدون نیاز به تجویز که برای از بین بردن این شپش‌ها طراحی شده اند، درمان شوند.

علائم شپش ناحیه تناسلی

• خارش شدید
• مشاهده شپش‌های جنبنده یا تخم شپش که به مو‌های ناحیه تناسلی متصلند.

جرب یا گال (Scabies)

همچون شپش ناحیه تناسلی، جرب یا گال نیز یکی دیگر STI انگلی است. از آن جایی که جرب می‌تواند روی هر قسمتی از پوست تاثیر بگذارد، لزوما از طریق رابطه جنسی منتقل نمی‌شود. اما جرب اغلب از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود.

علائم جرب

• خارش شدید که اغلب هنگام شب تشدید می‌شود.
• روی بدن دانه‌های پوستی نظیر جوش ظاهر می‌شوند.
• هم خارش و هم دانه‌های پوستی می‌توانند در سرتاسر بدن باشند یا به مچ دست، آرنج، زیر بغل، بین انگشتان دست، نوک سینه، آلت تناسلی مردان، کمر یا باسن محدود باشند.
• تاول‌های کوچک نیز ممکن است ظاهر شوند.
• سوراخ‌های کوچکی که به علت درست کردن تونل توسط مایت‌ها ایجاد شده‌اند می‌توانند روی پوست ظاهر شوند. این سوراخ‌ها به شکل برآمدگی‌های ریز، خطوط کج سفید متمایل به خاکستری و خطوط همرنگ پوست ظاهر می‌شوند.

تنها راه برای پیشگیری از این STI، پرهیز از لمس دیگر افراد است، زیرا تماس پوست با پوست سبب انتقال این مایت به شدت مسری می‌شود. کاندوم در پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها موثر است، اما نمی‌تواند مانع از جرب شود. خوشبختانه این STI قابل درمان است. کرم‌های تجویزی می‌توانند جرب یا گال را درمان کنند. اگر حس می‌کنید که دچار این STI شده اید به پزشک مراجعه کنید تا از سلامتی‌تان محافظت کنید.

سوزاک

سوزاک یک بیماری آمیزشی است که به راحتی منتقل می‌شود و هم مردان و هم زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر سوزاک درمان نشود می‌تواند با منجر شدن به ناباروری در زنان و مردان، به سلامتی تان آسیب بزند. این STD رایج ممکن است هیچ علائم اولیه‌ای نداشته باشد.

علائم سوزاک

• سوزش هنگام ادرار
• ترشحات واژینال یا مجرای پیشاب
• درد مقعد در زنان
• مردان نیز ورم بیضه‌ها و ترشحات از آلت تناسلی را تجربه می‌کنند

در برخی موارد علائم خفیفند و این اختلال با عفونت دستگاه ادراری یا عفونت مخمری اشتباه گرفته می‌شود. اگر این علائم را دارید به پزشک مراجعه کنید.

سیفلیس نیز از دیگر بیماری‌های آمیزشی

سیفلیس می‌تواند با آنتی بیوتیک درمان شود، اما بسیاری از افراد متوجه علائم STD اولیه آن نمی‌شوند. این بیماری در صورت عدم درمان می‌تواند تاثیرات مخربی روی سلامتی تان بگذارد، منجر به آسیب عصب ها، کوری، فلج و حتی با گذر زمان منجر به مرگ شود.

علائم سیفلیس

• زخم گرد، سفت و بدون درد روی نواحی تناسلی یا مقعد (اغلب اولین علامت)
• دانه‌های پوستی می‌توانند بعد‌ها روی کف پا، کف دست یا سایر قسمت‌های بدن ظاهر شوند.
• غدد لنفاوی بزرگ شده
• تب
• خستگی مفرط
• ریزش مو

سیفلیس در مراحل آخر می‌تواند سبب آسیب به بسیاری از سیستم‌های مختلف بدن شود. به همین علت است که تشخیص زود هنگام برای سالم ماندن ضروری است.

کلامیدیا

کلامیدیا یکی از انواع بیماری‌های آمیزشی یا عفونت‌های منتقله جنسی است. اگر کلامیدیا درمان نشود می‌تواند سبب ناباروری شود. ممکن است متوجه علائم کلامیدیا نشوید، یا این که علائم آن مبهم و غیر مشخص باشند. برخی از افراد نیز هیچ تاثیری را تجربه نمی‌کنند.

علائم کلامیدیا

• سوزش یا خارش نواحی تناسلی
• ترشحات
• ادرار دردناک

عفونت کلامیدیا می‌تواند در رکتوم و گلو نیز رشد کند.

تبخال دهانی (ویروس هرپس سیمپلکس 1)

تبخال یا هرپس روی لب‌ها از علائم عفونت ویروسی هرپس است که معمولا توسط ویروسی (به نام ویروس هرپس سیمپلکس 1) ایجاد می‌شود. تبخال دهانی معمولا یک بیماری منتقله آمیزشی در نظر گرفته نمی‌شود. این ویروس می‌تواند از طریق بوسیدن نیز منتقل شود. البته این تبخال می‌تواند به نواحی تناسلی نیز منتشر شود.

(اگر چه این نوع هرپس می‌تواند نواحی تناسلی را نیز تحت تاثیر قرار دهد، اما با بیماری‌ای که به آن تبخال تناسلی می‌گویند متفاوت است). هیچ درمانی برای عفونت هرپس وجود ندارد، اما مصرف دارو به کاهش شدت و طول دوره بیماری کمک می‌کند.

علائم تبخال دهانی

• سوزش لب‌ها یا پوست اطراف دهان
• سوزش نزدیک لب‌ها یا دهان
• سوزن سوزن شدن نزدیک لب‌ها یا دهان
• گلودرد
• ورم غده‌های بدن
• بلع دردناک
• ممکن است دانه‌های پوستی روی لثه ها، لب ها، دهان یا گلو ظاهر شوند.

علائم تبخال دهانی معمولا 1-3 هفته پس از اولین عفونت ظاهر می‌شوند. هنگامی که علائم دوباره بر می‌گردند، از اولین دوره تبخال خفیف ترند.

تبخال تناسلی (ویروس هرپس سیمپلکس 2)

تبخال تناسلی توسط ویروس متفاوتی از تبخال دهانی ایجاد می‌شود که این ویروس را به نام (HSV-2 HHV-2) می‌شناسند. ویروس تبخال تناسلی از طریق تماس مستقیم با ناحیه تناسلی منتشر می‌شود و یک STD در نظر گرفته می‌شود. بیش از 87% از افرادی که توسط تبخال تناسلی عفونی شده اند از وجود این عفونت آگاه نیستند، زیرا علائم آن بسیار خفیفند و در برخی موارد علائمی وجود ندارد.

علائم تبخال تناسلی

تاول پر شده از مایع که دردناک است و زخم‌هایی روی نواحی تناسلی، باسن، ران‌ها یا مقعد
سوزن سوزن شدن یا درد در پاها، مفصل ران یا باسن که می‌تواند چند ساعت یا چند روز قبل از ظهور تبخال تناسلی احساس شود.

پس از اولین عفونت، علائم در سال اولیه خیلی شدید نیستند. علائم با گذر زمان کاهش می‌یابند، اما عفونت در بدن باقی می‌ماند. عفونت تبخال تناسلی از طریق تماس دهانی می‌تواند به لب‌ها منتشر شود. همچون تبخال دهانی، دارو می‌تواند از شدت تبخال تناسلی بکاهد. اما درمانی برای آن وجود ندارد.

هپاتیت B یکی از بیماری‌های آمیزشی که از راه دخول منتشر می‌شوند

هپاتیت B یک ویروس است که از طریق تماس با مایعات و خون بدن منتشر می‌شود؛ در نتیجه می‌تواند از طریق دخول جنسی نیز منتقل شود. عفونت هپاتیت B از طریق استفاده از سرنگ، تیغ اصلاح یا مسواک مشترک نیز منتشر می‌شود. نوزادان می‌توانند هنگام تولد توسط مادر عفونی دچار هپاتیت B شوند. ممکن است چندین سال این عفونت منتقله آمیزشی را داشته باشید بدون این که هیچ علائمی را تجربه کنید.

علائم هپاتیت B

• حالت تهوع
• دل درد
• یرقان (زرد شدن پوست و قسمت سفید چشم)
• با گذر زمان احتمال زخم شدن کبد (سیروز) و سرطان کبد وجود دارد.

اگر چه هیچ درمانی برای هپاتیت B وجود ندارد، اما واکسنی برای پیشگیری از این عفونت در دسترس است.

ویروس HIV/AIDS

ویروس HIV (ویروس AIDS) سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. این ویروس از طریق تماس جنسی، سرنگ مشترک یا از مادر عفونی به فرزندش منتقل می‌شود. ممکن است تا چندین سال هیچ علائمی نداشته باشید، اما یک آزمایش خون می‌تواند بگوید که آیا دچار این عفونت شده اید یا نه. با درمان درست، خیلی از بیماری‌های جدی قابل پیشگیری هستند

علائم HIV

ظهور علائم شبیه آنفولانزا 1 یا 2 ماه پس از عفونت اولیه، این علائم شامل ورم غدد لنفاوی، تب و سردرد هستند.

• لرز
• دانه‌های پوستی
• تعریق شبانه
• درد ماهیچه‌ها
• گلودرد
• ورم غدد لنفاوی
• زخم در دهان

علائم AIDS

• از دست دادن سریع وزن
• تب بازگشت کننده یا تعریق شبانه
• خستگی شدید و بدون دلیل
• ورم طولانی مدت غدد لنفاوی در زیر بغل، کشاله ران یا گردن
• اسهالی که بیش از یک هفته دوام دارد
• زخم در دهان، مقعد یا نواحی تناسلی
• ذات الریه
• جوش و لکه‌های قرمز، قهوه ای، صورتی یا بنفش رو یا زیر پوست یا درون دهان، بینی یا پلک چشم
• از دست دادن حافظه، افسردگی یا سایر اختلالات نورولوژیک

آزمایش‌های HIV

آزمایش‌های دقیقی وجود دارند که می‌توانند تشخیص دهند که آیا به ویروس HIV عفونی شده اید یا نه. این آزمایش‌ها می‌توانند در کلینیک یا در خانه با کیت‌های خانگی آزمایش که توسط FDA تایید شده اند، انجام شوند. این آزمایش‌ها می‌توانند بدون نام انجام شوند، و برای این کار تنها یک عدد برای تشخیص به شما نسبت داده می‌شود. البته گاهی ممکن است که آزمایش برخی از افراد در 3-4 هفته تا 6 ماه پس از عفونت، نتایج مثبتی را نشان ندهد. در این زمان پادتن‌ها به اندازه کافی رشد نکرده اند که نتیجه آزمایش را مثبت نشان دهند. در طول این مدت شما هنوز هم می‌توانید ناقل بیماری باشید و آن را به دیگران انتقال دهید.

گزینه‌های درمانی HIV/AIDS

اگر چه هیچ درمانی برای HIV وجود ندارد، اما دارو‌هایی هستند که می‌توانند میزان تکثیر ویروس در بدن را کاهش دهند. افراد، ترکیبی از دارو‌های ضد ویروس دریافت می‌کنند تا مانع از پیشرفت عفونت و تبدیل آن به AIDS شوند. اگر سیستم ایمنی ضعیف شده است، درمان‌های دیگر به پیشگیری یا مقابله با عفونت‌های جدی کمک می‌کنند.

متاسفانه بیماری‌های آمیزشی دیگری نیز وجود دارد که در یک مطلب جداگانه به ادامه‌ی معرفی و درمان و راه‌های پیشگیری از آن‌ها می‌پردازیم.