کتاب جان بولتون؛ رهبر ایران شخصاً ارتباط با آمریکا را رد کرد/ سیاست ایران مقاومت حداکثری مقابل فشار حداکثری بود +عکس و فیلم

سرویس جهان مشرق - کتاب جنجالی جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی ترامپ، تحت عنوان «اتاقی که آن‌جا اتفاق افتاد: خاطرات کاخ سفید [1] » بالأخره منتشر شد. طی روزهای منتهی به انتشار کتاب، رسانه‌های آمریکایی و به ویژه خبرگزاری‌های منتقد ترامپ، بخش‌هایی از این کتاب را منتشر کردند که نشان می‌داد حاوی توصیفات افشاگرانه‌ای علیه شخص ترامپ و نحوه اداره دولت کنونی آمریکاست.

جلد کتاب «اتاقی که اتفاق آن‌جا افتاد: خاطرات کاخ سفید» نوشته «جان بولتون»  (+)

سرویس جهان مشرق طی یک مجموعه گزارش، ترجمه فارسی بخش‌هایی از کتاب «اتاقی که آن‌جا اتفاق افتاد» را که در آن‌ها از ایران نام برده شده، خدمت مخاطبان محترم ارائه خواهد کرد. البته افشاگری جان بولتون علیه رئیس سابقش به هیچ عنوان به این معنا نیست که وی تمامِ یا حتی بخشی از حقیقت را بیان کرده است. بولتون نه تنها سیاستمداری به شدت افراطی و جنگ‌طلب است، بلکه به فریب‌کاری و سیاست‌زدگی در آمریکا شهرت دارد. به طور خاص آن‌چه که درباره این مجموعه گزارش باید مدنظر قرار داد، خصومت آشکار بولتون با ایران است؛ کتاب جان بولتون را نیز باید از پشت همین عینک، مطالعه کرد.  بنابراین لازم به ذکر است که مشرق صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از محتوای کتاب جان بولتون این مجموعه گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات کتاب مذکور لزوماً مورد تأیید مشرق نیست.

آن‌چه در ادامه می‌خوانید، قسمت نوزدهم از ترجمه بخش‌های مربوط به ایران در کتاب «اتاقی که اتفاق آن‌جا افتاد» است.  مشرق پیش از این شماری از جنجالی‌ترین ادعاهای کتاب جان بولتون را منتشر کرده است که گزارش آن را می‌توانید از این‌جا بخوانید. همچنین قسمت‌های قبلی مجموعه گزارش کنونی را می‌توانید از لینک‌های انتهای همین گزارش بخوانید.

قسمت نوزدهم/

11 جولای، «امانوئل بُن» همتای فرانسویِ جدیدم که تازه از ایران بازگشته بود، از پاریس به من تلفن کرد و گفت [آیت‌الله] خامنه‌ای شخصاً اقدامات او [برای برقراری کانال مذاکرات میان ایران و آمریکا] را مطلقاً رد کرده است. فرمولِ ایران «مقاومت حداکثری در برابر فشار حداکثری» بود؛ یعنی دقیقاً همان سیاستی که ایران بعداً علناً به کار گرفت [2] . با این‌که کاهش برخی تحریم‌ها امکان مذاکرات را فراهم می‌کرد، اما ظریف به روشنی گفته بود که برنامه موشک‌های هسته‌ای ایران کاملاً غیرقابل‌مذاکره است. روحانی هم به همین اندازه قاطع بود؛ ایران اعتقاد داشت در نهایت برنده‌ی این بازی خواهد بود و آماده بود با هر ابزاری که دارد، در برابر افزایش فشارهای آمریکا بایستد. بُن گفت وقتی گفته مکرون خواهان آتش‌بسِ اقتصادی است، روحانی جواب داده که او هم چنین آتش‌بسی را می‌خواهد، اما فقط برداشتنِ کامل تحریم‌های آمریکا باعث خواهد شد ایران به پایبندی به توافق هسته‌ای بازگردد؛ که [از دیدِ من] مسخره بود. روحانی همچنین تصریح کرده بود که رهبر ایران هم با این موضع موافق است [3] .

در همین‌باره بخوانید:

›› چرا با آمریکا مذاکره کردیم و چرا دیگر نمی‌کنیم؟

›› چرا ترامپ از مذاکره مستقیم با مقامات ایران سخن می‌گوید؟

قول دادم که ترامپ را در جریان گزارش بُن [از سفرش به ایران] قرار بدهم و حدود ساعت سه‌ونیم بعدازظهر به دیدن ترامپ رفتم. ترامپ گفت: «بس است. پیشنهاد [مذاکره] را پس بگیرید. پدرشان را با تحریم در بیاورید. آماده حمله به همان سایت‌های (...) بشوید.» (این سه نقطه را به ناچار [به جای کلمه‌ی توهین‌آمیزِ ترامپ و] برای تأیید کتاب در فرآیند پیش‌انتشار گذاشته‌ام.) منظورش سایت‌هایی بود که قبلاً در مورد آن‌ها بحث کرده بودیم [و قرار بود در خاک ایران آن‌ها را هدف قرار دهیم - جزئیات بیش‌تر،  این‌جا و این‌جا]. بعد، دوباره به موضوع خروج از سوریه برگشت. وقتی من دفتر بیضی [دفتر کار رئیس‌جمهور] را ترک کردم، منوچین بیرون منتظر بود. بنابراین از این فرصت استفاده کردم و خبرِ خوبِ شکست تلاش‌های فرانسه درباره‌ی ایران را به او دادم.

«رَند پال [4] » [سناتور جمهوری‌خواه ایالت کنتاکی] اکنون داشت تلاش می‌کرد ظریف را از نیویورک به واشینگتن بیاورد تا با ترامپ ملاقات کند [5] ؛ همان کاری که یک سال قبل «کیم یونگ‌چول» [نایب‌رئیس کمیته‌ی مرکزی «حزب کارگران» کره شمالی]، انجام داده بود. محضِ احتیاط، نسخه تایپ‌شده‌ای از استعفانامه‌ی دوجمله‌ایم را که ماه ژوئن به صورت دستی نوشته بودم، در خانه آماده کردم تا بتوانم فوراً آن را ارائه بدهم. کاملاً آماده بودم.

با وجود امتناعِ ایران، تلاش‌های مکرون برای امتیاز دادن به منظور زنده نگه‌داشتن توافق هسته‌ای، همچنان بی‌وقفه ادامه داشت. این تلاش‌ها نه تنها توافق هسته‌ای را بهتر نمی‌کرد، بلکه آن را بیش از پیش تضعیف می‌کرد؛ آن هم به روش‌های مذبوحانه‌ای که داشتند به طور فزاینده‌ای خطرناک می‌شدند؛ فقط برای این‌که پوسته‌ی توافق، زنده نگه داشته شود. اگر ترامپ در برابر تخریبِ سیاستِ اعلام‌شده‌ی خودش تسلیم نمی‌شد، کلِ این ماجرا خنده‌دار می‌بود. البته ترامپ در مواقعی به مسیرِ درست بازمی‌گشت؛ مثلاً 19 جولای، بالأخره علناً از نقشه‌ی رند پال انتقاد کرد [6] . روز بعد، به من گفت: «رند پال آدمِ مناسبی برای مذاکره در این‌باره نیست. صلح‌طلب است. دیروز جلویش را گرفتم؛ دیدی؟» نگذاشتم فرصت از دست برود؛ اشاره کردم که «مارک لِوین» [مجری رادیویی-تلویزیونیِ جناح راستیِ آمریکایی]، شب قبل در برنامه رادیویی‌اش گفته سیاست خارجیِ رند پال اساساً همان سیاست خارجیِ «ایلهان عُمَر» نماینده تندروی دموکرات ایالت مینه‌سوتاست [جزئیات بیش‌تر].

در همین‌باره بخوانید:

›› اولین زن محجبه در کنگره آمریکا؛ آن‌چه باید درباره «ایلهان عمر» بدانید

 در یکی از تماس‌های بعدیِ مکرون، ترامپ در مورد اقدام تدافعیِ شناور تهاجمی آبی خاکی «یواس‌اس باکسر» در شلیک و سرنگون کردن یک پهپاد ایرانی توضیح داد که به طرز غیرقابل‌قبولی به این شناور نزدیک شده بود [7] [ادعای دولت آمریکا، بر خلاف ادعای بولتون، «شلیک» به پهپاد ایرانی نبود، بلکه سرنگونی آن از طریق ایجاد اختلال در سامانه‌های پهپاد بود. به علاوه، ایران بعداً اعلام کرد هیچ‌کدام از پهپادهایش هدف قرار نگرفته‌اند و اگر آمریکایی‌ها پهپادی را سرنگون کرده‌اند، ایرانی نبوده است [8] ]. حداقل هنوز داشتیم از خودمان دفاع می‌کردیم؛ هرچند ارزشِ پهپاد ایرانی در مقایسه با گلوبال‌هاوک‌ سرنگون‌شده‌ی ما [9] ناچیز بود. مکرون پیشنهاد جدیدی نداشت و ترامپ هم مجدداً تأکید کرد که خودش مستقیماً با ایرانی‌ها گفت‌وگو خواهد کرد. سیاستِ مکرون هم هیچ تغییری نکرد.

در همین‌باره بخوانید:

›› ایران، یک - آمریکا، هیچ؛ بلوف‌های سازنده گلوبال‌هاوک درباره جنگ با ایران

›› ترامپ فقط زبان موشک می‌فهمد نه دیپلماسی!

›› ایران تنها شکارچی گلوبال‌هاوک/ 10 پهپاد دیگر آمریکا را هم بزنیم، جنگ نمی‌شود

›› آیا «شاهین» آمریکایی که شکار ایران شد تله سایبری بود؟

به نظر می‌رسید که ترامپ گاه‌گاهی متوجه یک واقعیت [درباره‌ی بی‌کفایتیِ مکرون] می‌شد؛ مثلاً 8 آگوست درباره مکرون به من گفت: «دست به هر کاری می‌زند، به آن گند می‌زند.» توصیفِ مناسبی بود. من و پمپئو مرتباً در مورد مداخله‌های مکرون بحث می‌کردیم و همان روز هم، پمپئو بعد از ملاقاتی که با ترامپ داشت، در حالی که می‌خندید، وارد دفتر من شد و گفت: «مشکلت را برایت حل کردم. قطعاً تا الآن درباره مکرون توئیت کرده؛ خودت نگاه کن.» به سرعت همین کار را کردم و دیدم همین چند دقیقه قبل، ترامپ توئیت کرده:

ایران در شرایط مالیِ بسیار سختی قرار دارد. آن‌ها مستأصلانه خواهان مذاکره با آمریکا هستند، اما پیام‌های متناقضی را از کسانی دریافت می‌کنند که مدعیِ نمایندگیِ ما هستند؛ از جمله مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه... می‌دانم که امانوئل [مکرون] نیتِ خوبی دارد، دیگران هم همین‌طور، اما هیچ‌کس به جز خودِ ایالات متحده از طرف ایالات متحده صحبت نمی‌کند. هیچ‌کس به هیچ روش، شکل یا قالبی، مجاز نیست نماینده ما باشد! [10]

من و پمپئو از خنده، روده‌بُر شده بودیم و به اشتباه فکر می‌کردیم نقشه‌ی مکرون عملاً پرونده‌اش بسته شده است. در حالی که اصلاً این‌طور نبود. این مسئله، همزمان با فراهم شدن مقدمات برای نشست «گروه 7 [11] » در [شهرِ] «بیاریتز» [در فرانسه] در اواخر ماه آگوست، مشهود بود. با وجود شایعاتی مبنی بر این‌که فرانسه، روحانی را برای شرکت در این نشست به عنوان مهمان دعوت خواهد کرد، بُن بارها در صحبت‌هایش با من، این شایعه را تکذیب کرد. واقعاً هم این شایعه صحت نداشت: فرانسه، نمی‌خواست روحانی را دعوت کند؛ می‌خواست ظریف را دعوت کند. ترامپ بعد از نشست سال 2018 در «شارلِووا» [در کانادا]، که خیلی خوش گذشت [12] [اشاره‌ی بولتون به تصویرِ زیر است]، به شدت به شرکت در این نشست گروه 7 بی‌علاقه بود و چندین بار به من و دیگران گفت که دیر خواهد آمد و زود خواهد رفت.

 جان بولتون، در کتابش، نسخه‌ای از این تصویر را آورده و زیر آن نوشته است: «در نشست گروه 7 در کانادا، 10 ژوئن 2018؛ من همان‌جا بودم و دیدم چگونه اروپایی‌ها ترامپ را یک گوشه، گیر انداختند؛ به معنای واقعیِ کلمه. این لحظه، لحظه‌ی خوبی برای اتحاد [بلوک] غرب نبود» (+)

فرانسوی‌ها داشتند تلاش می‌کردند به بهانه‌ی «خرده‌ریز» های نشست، جیب‌های ما را خالی کنند؛ و در رابطه با لجستیک و مسائل امنیتی هم عموماً افتضاح عمل کردند؛ که «سرویسِ مخفی [13] » [نیروی امنیتی ویژه حفاظت از شخصیت‌های سیاسی و مهم آمریکا] و تیم پیش‌مراسمِ کاخ سفید را [که مسئول آماده‌سازی برای مراسمات بود] به شدت عصبانی کرده بود. بُن و دیگران به صراحت می‌گفتند که ایران بالاترین اولویتِ مکرون است؛ که طبیعتاً بسیار نگران‌کننده بود. مکرون حاضر نبود [از آمریکا] پاسخ منفی بشنود و بخشی از دلیلِ آن، این بود که منوچین هنوز به «لومر [14] » [وزیر دارایی فرانسه] دل‌گرمی می‌داد که به یک توافق دست خواهیم یافت.

ترامپ به حدی به نشست گروه 7 بی‌علاقه بود که من و «کادلو [15] » [مدیر شورای ملی اقتصاد آمریکا] به سختی توانستیم زمانی برای جلسه‌ی ارائه گزارش به او تنظیم کنیم. اما سرانجام این جلسه برای سه‌شنبه، 20 آگوست، یعنی چهار روز پیش از شروعِ نشست، ترتیب داده شد. وقتی ترامپ فهرست بلندبالایی از گلایه‌های کادلو، سرویس مخفی و تیم پیش‌مراسم کاخ سفید را شنید، تصمیم گرفت همان‌طور که همه ما در دفتر بیضی بودیم، به مکرون تلفن کند؛ ساعت پنج بعدازظهر به وقت واشینگتن تماس برقرار شد [16] . ترامپ اجازه داد دیگران مشکلات خود را حل‌وفصل کنند و بعد در مورد رفتارِ بدِ مکرون در سفرهای قبلی شروع به گلایه کرد (مثلاً سخنان توهین‌آمیزِ مشهورِ او درباره ملی‌گرایی و میهن‌پرستی در مراسم روز جشن پایان جنگ جهانی اول در ماه نوامبر). [مکرون اگرچه غیرمستقیم، اما عملاً خطاب به ترامپ و برخی دیگر، گفته بود ملی‌گرایی در حقیقت «خیانت به میهن‌پرستی» است [17] .]

مکرون میان حرف‌های او پرید و گفت الآن در فرانسه ساعت 11 شب است، و این‌که او دو روز قبل درخواست تماس با ترامپ کرده بوده است. ترامپ [از عصبانیت] منفجر شد، تماس را موقتاً متوقف کرد، رو به من کرد، و گفت: «کسی به من چیزی نگفت؛ لعنتی؛ بولتون، تو باید به من می‌گفتی. این را همه می‌گویند. این تماس‌های لعنتی را به من خبر بده.» من گفتم مکرون اصلاً چنین درخواست نکرده، اما ترامپ متقاعد نمی‌شد. ظاهراً ترامپ قبلاً «مایکل فلین [18] » [اولین مشاور امنیت ملی ترامپ] را هم متهم کرده بود که یک بار تماسِ پوتین را به ترامپ ارجاع نداده است [19] . شاید ترامپ فکر می‌کرد هنوز قربانیِ یک توطئه‌ی مداوم است. در آن لحظه، چیزی نمانده بود از دفتر بیضی بزنم بیرون، اما این کار، مستلزم استعفا بود که قطعاً به آن هم نزدیک بودم. اما نمی‌خواستم دلیل استعفایم این اتفاق باشد، چون هم ترامپ و هم مکرون داشتند اشتباه می‌کردند.

جان بولتون، این تصویر را (که ارتباطی با نشست دفتر بیضی و تماس ترامپ-مکرون ندارد) در کتاب خود آورده و زیر آن نوشته است: «مقابلِ [ساختمان] «بالِ غربی» [در کاخ سفید]، 10 سپتامبر 2019؛ در حال گفت‌وگو با دخترم با گوشی همراهِ شخصی‌ام (که معمولاً در ساعات کاری در یک جعبه‌ی ایمن نگه‌داری می‌شد) و در حالی که به او توضیح می‌دهم در آستانه‌ی استعفا هستم» (+)

بُن چند روز بود برای من ایمیل می‌فرستاد و در مورد زمانِ رسیدن ما به بیاریتز می‌پرسید و من به او جواب می‌دادم که هنوز در حال کار روی این موضوع هستیم و منتظریم ترامپ خواسته‌هایش را در این‌باره بگوید. روز قبل، بُن درخواست کرده بود که مکرون، ترامپ را در جریان دیدار اخیرش با پوتین در مسکو قرار بدهد. من پیشنهاد کردم این تماس را به بعد از جلسه‌ی برنامه‌ریزی درباره نشست گروه 7 موکول کنیم، تا ترامپ و مکرون بتوانند در مورد هر دو موضوع بحث کنند. بُن موافقت کرد؛ که برای هر دو طرف کاملاً منطقی و بجا بود. البته من به بُن نگفتم که (طبقِ ارزیابیِ من) ترامپ تا آن زمان، هیچ توجهی به نشست گروه 7 نشان نداده است.

گفت‌وگوی ترامپ با مکرون تا ساعت شش بعدازظهر طول کشید. وقتی تمام شد، در اتاق ماندم تا یک جواب مشخص از ترامپ در مورد سفر به دانمارک بعد از نشست گروه 7 بگیرم. ترامپ در آن زمان آرام شده بود و شروع به دیکته کردن توئیتی کرد که در آن توضیح می‌داد چرا فعلاً به دانمارک سفر نمی‌کند، اما در آینده این کار را خواهد کرد. همین‌طور که متن این توئیت را در دست داشتم و داشتم دفتر بیضی را ترک می‌کردم، «کوپرمن [20] » [معاون وقت جان بولتون] یادداشتی به من داد که در آن نوشته بود یک پهپاد ام‌کیو-9 [21] ‌ دیگر سرنگون شده و این بار ظاهراً حوثی‌ها [انصارالله] آن را در آسمان یمن هدف گرفته‌اند [22] . اگرچه ما هنوز در حال دریافت اطلاعات بودیم، اما حوثی‌ها پیشاپیش مسئولیت این رویداد را در شبکه‌های اجتماعی به عهده گرفتند. بنابراین برگشتم تا این را به ترامپ بگویم. ترامپ فوراً گفت: «من انتقام می‌خواهم. بعداً چند گزینه برایم بیاورید» ؛ و من گفتم این کار را خواهیم کرد.

تصویری که ظاهراً یمنی‌ها را در حال جست‌وجو در میان بقایای یک پهپاد ام‌کیو-9 آمریکایی نشان می‌دهد که انصارالله می‌گوید آن را سرنگون کرده است (+)

بعد از این‌که به دفترم برگشتم، آن‌چه ترامپ در جریان تماس با مکرون به من گفته بود را به کوپرمن گفتم. کوپرمن گفت: «ترامپ باید از تو عذرخواهی کند.» گفتم: «هرگز چنین کاری نخواهد کرد.» با این حال، روز بعد، بعد از جلسه‌ی معمول گزارش اطلاعاتی، در دفتر بیضی ماندم تا پرینتِ ایمیل‌های ردوبدل شده میان خودم و بُن را به ترامپ نشان بدهم. می‌خواستم ثابت کنم که تماسِ احتمالی میان ترامپ و مکرون کاملاً مورد بحث بوده و قطعاً از او پنهان نشده است. انتظار نداشتم ترامپ ایمیل‌ها را بخواند (همان‌طور که تقریباً هیچ چیز دیگری را نمی‌خواند)، اما می‌خواستم بداند که وقتی گفتم جلوی تماس مکرون با او را نگرفته‌ام، حرفم صادقانه بوده است. ترامپ جواب داد: «من نباید سرت فریاد می‌زدم. ببخشید. من احترام خیلی زیادی برای تو قائلم. اما می‌دانم که دیگران نمی‌توانند با من تماس بگیرند.» این جمله آخرش در آن لحظه، به همان اندازه‌ی شبِ قبل، نادرست بود، اما بحث در این‌باره به جایی نمی‌رسید.

آن‌چه خواندید، قسمت نوزدهم از ترجمه بخش‌های مربوط به ایران در کتاب «اتاقی که اتفاق آن‌جا افتاد» نوشته جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی ترامپ، بود. قسمت بعدی که آخرین قسمت از این مجموعه است، به زودی در اختیار مخاطبین محترم مشرق قرار خواهد گرفت.  قسمت‌های قبلی مجموعه گزارش کنونی را می‌توانید از لینک‌های زیر بخوانید:

›› خروج آمریکا از برجام و تحریم سپاه پاسداران کار من بود

›› عجله مکرون برای امضای یک «توافق جدید» به جای برجام

›› هدف من و نتانیاهو تغییر رژیم ایران بود/ مکرون مأمور ترامپ در برجام است

›› آیا روسیه خواهان خروج ایران از سوریه بود؟ / ترس بولتون از تنها گذاشتن ترامپ با پوتین

›› ترامپ گفت «کار ترکیه را تمام کن» / آیا پوتین از حملات اسرائیل به مواضع ایران در سوریه خبر داشت؟

›› داغی که سقوط پهپاد آمریکایی به دل بولتون گذاشت/ جزئیات استعفای «سگ دیوانه» از پنتاگون

›› جزئیات سفر ترامپ به پایگاهی که ایران موشک‌باران کرد

›› جزئیات تحریم سپاه پاسداران/ شورای امنیت باید قطعنامه حمله نظامی به ایران را صادر کند

›› کاش توانسته بودم رژیم ایران را سرنگون کنم/ ترامپ توهم داشت همه می‌خواهند با او مذاکره کنند

›› مقابله با جمهوری اسلامی، یا با تغییر رژیم یا با حمله نظامی/ مختصات بمباران در ایران را خودم به ترامپ دادم

›› اتهام‌زنی آمریکا به ایران در حوادث بندر فجیره/ به ترامپ گفتم برای واکنش نظامی آماده شود

›› آیا آمریکا در انفجار ماهواره‌بر «سفیر» نقش داشت؟ / ترامپ: خوشم می‌آید سربه‌سر ایرانی‌ها بگذارم

›› با امید حمله به ایران بود که استعفا نمی‌دادم

›› ‌مذاکره با ایران فقط بعد از تغییر رژیم ممکن است

›› بعد از سرنگونی گلوبال‌هاوک فقط با حمله به ایران دلمان خنک می‌شد/ قاسم سلیمانی به انفعال ما می‌خندید

›› فرصت طلایی بولتون برای جنگ با ایران/ چرا ترامپ عملیات انتقام گلوبال‌هاوک را لغو کرد؟

›› کتاب جان بولتون؛ مأمور ترامپ برای مذاکره با ایران که بود؟ / لغو حمله به ایران بولتون را به استعفا مصمم‌تر کرد

›› کتاب جان بولتون؛ قاسم سلیمانی چگونه تحریم شد/ ترامپ گفت نمی‌دانم چه می‌شود، ولی می‌خواهم این کار را بکنم

همچنین برای مطالعه ترجمه‌های قبلی مشرق از کتاب‌های مهم بین‌المللی، از جمله توصیفات قبلی درباره اوضاع داخلی دولت ترامپ، می‌توانید به کتاب‌خانه مشرق مراجعه کنید.