پیچیدگی مفصل زانو امکان پشتیبانی از دامنه وسیعی از حرکات را برای آن فراهم می کند، اما این زانوها را در برابر آسیب دیدگی ها و شرایط مزمن آسیب پذیر می سازد.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، افراد بسیاری هر ساله به واسطه احساس درد در زانوهای خود به پزشک مراجعه می کنند. در ادامه با برخی دلایل شایع زانودرد ناگهانی و علائمی که به طور معمول با آن همراه هستند، گزینه های تشخیص، درمان و پیشگیری بیشتر آشنا می شویم.
دلایل زانودرد ناگهانی
از جمله دلایل شایع زانودرد ناگهانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی (ACL). این شرایط اغلب حین ورزش هایی که شامل پریدن یا دیگر تغییرات ناگهانی در جهت حرکت می شوند، رخ می دهد. آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی می تواند موجب ناپایداری شده یا زانو را از تحمل وزن باز دارد.
آسیب دیدگی رباط صلیبی خلفی (PCL). این شرایط پس از یک ضربه به قسمت جلوی زانو شکل می گیرد.
آسیب دیدگی رباط جانبی. این آسیب های تماسی اغلب حین ورزش رخ می دهند.
پارگی مینیسک. تکل زدن، پیچ خوردگی، پیری و آرتریت می توانند هر یک به مینیسک زانو، غضروف جاذب شوک، آسیب برسانند. فرد مبتلا به پارگی مینیسک ممکن است قفل شدگی زانو یا احساس ناراحتی هنگام پایین رفتن از پله ها را تجربه کند.
شکستگی ها. سه استخوان مفصل زانو می توانند با ترک خوردگی یا شکستگی مواجه شوند. کشکک زانو بیشتر این شرایط را تجربه می کند.
سندرم درد پاتلوفمورال. این شرایط که گاهی اوقات به نام زانوی دونده یا پرش کننده نیز شناخته می شود، بیشتر موجب درد در قسمت جلوی زانو می شود که هنگام بالا رفتن از پله ها، چمباتمه زدن یا خم شدن تشدید می شود. گاهی اوقات، این شرایط موجب صدای ترکیدن یا تورم می شود.
دررفتگی. این شرایط می تواند زمانی که استخوان ران، استخوان ساق، و کشکک به واسطه مشکلات ساختاری یا آسیب دیدگی از حالت تراز خارج شده اند، رخ دهد.
تندینیت. این شرایط به واسطه التهاب تاندون های اطراف مفصل زانو رخ می دهد که از استفاده بیش از حد سرچشمه گرفته و بین ورزشکاران میانسال شیوع بیشتری دارد.
بورسیت. حرکات تکراری، مانند دویدن می توانند موجب تحریک، درد و تورم کیسه های حاوی مایع اطراف زانو شود.
بیماری ازگود اشلاتر. این آسیب ناشی از استفاده بیش از حد بین نوجوانان پسر، به ویژه ورزشکاران شیوع بیشتری دارد. از علائم آن می توان به احساس درد اطراف زانو و درد هنگام باز کردن پا اشاره کرد.
آرتریت. این شرایط زمانی شکل می گیرد که غضروف محافظ مفصل تخریب شده و استخوان روی استخوان ساییده شود. آرتریت می تواند موجب تورم، سفتی و کاهش دامنه حرکت مفصل شود.
علائم همراه
به طور کلی، یک یا تعداد بیشتری از موارد زیر با درد زانو همراه هستند:
- تورم
- سفتی
- صدای تق تق با درد
- درد هنگام برخاستن از حالت نشسته
- درد هنگام بالا رفتن از پله ها
- درد هنگام پایین آمدن از پله ها
- قفل شدن زانو یا خم نشدن آن
- خالی کردن زانو
محل دقیق درد می تواند به تشخیص دلیل و بهترین روش درمان کمک کند.
به عنوان مثال، درد بین کاسه زانو و ساق پا می تواند نشانه ای از آسیب ناشی از استفاده مکرر مانند دویدن باشد.
عوامل خطر
مواردی که در ادامه به آنها اشاره شده است می توانند احتمال ابتلا به درد در ناحیه زانو را افزایش دهند:
- افزایش ناگهانی سطح فعالیت بدنی که می تواند خیلی سریع فشار بیش از حد به بدن وارد کند
- هم‌ترازی ضعیف یا ضعف در قسمت میانی بدن که می تواند فشار بیشتری روی زانوها وارد کند
- ضعف در یک یا هر دو کفل که می تواند به گام برداشتن ناهماهنگ و در نهایت بروز مشکلات زانو منجر شود
- سفتی همسترینگ و نوارهای ایلیوتیبیال که می تواند توانایی بدن برای ریکاوری پس از ورزش را محدود کند
- عدم تعادل قدرت و انعطاف پذیری
- پوشیدن کفش های نامناسب
- اضافه وزن یا چاقی
تشخیص و آزمایش
اگر زانودرد به واسطه یک آسیب دیدگی یا تصادف شکل نگرفته یا درد شدید نیست، بیشتر افراد می توانند پیش از مراجعه به پزشک چند روز صبر کنند.
طی این مدت افراد باید از انجام هر گونه فعالیت که موجب ناراحتی آنها می شود، پرهیز کرده یا آن را محدود کنند.
استراحت، استفاده از بسته های یخ، و مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن می تواند به تسکین درد کمک کند.
علائم ممکن است بهبود یابند اما همواره این گونه نیست.
پزشک به طور معمول سابقه پزشکی کامل فرد را دریافت کرده و سطح فعالیت وی بررسی می کند.
سپس، پزشک پای فرد را معاینه کرده تا شرایط درد، حساسیت به لمس و تورم را بررسی کند. همچنین، دامنه حرکت زانو ارزیابی می شود.
برای تشخیص دقیق، پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند اسکن های ام‌آر‌آی یا پرتو اکس را تجویز کند.
درمان
درمان برای زانودرد ناگهانی به دلیل و شدت درد بستگی دارد. چند نمونه در ادامه ارائه شده اند:
آرتریت. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، فیزیوتراپی، یوگا، و پیلاتس می توانند به کاهش درد کمک کنند اما اگر درد شدید باشد فرد ممکن است به عمل جراحی تعویض زانو نیاز داشته باشد.
پارگی مینیسک. زمانی که پارگی کوچک باشد، استراحت و استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه می توانند کمک کنند. در موارد شدیدتر، ممکن است به جراحی آرتروسکوپی برای ترمیم پارگی یا برداشتن تکه های بافت پاره شده نیاز باشد.
تندینیت: کشش پای تحت تاثیر قرار گرفته می تواند به افزایش جریان خون، کاهش التهاب و اصلاح تغییر هم‌ترازی کمک کند.
زمانی که فرد با درد بیش از حد زیاد مواجه است و نمی تواند فیزیوتراپی انجام دهد، پزشک ممکن است تزریق کورتیزون را توصیه کند. این کار به تسکین درد کمک کرده و به فرد اجازه می دهد تمرینات توانبخشی را انجام دهد.
درمان های خانگی
فیزیوتراپی یکی از مهم‌ترین درمان ها برای زانودرد است که یک درمان خانگی محسوب نمی شود زیرا یک فیزیوتراپیست با تجربه باید حرکات و تمرینات خاص را تجویز کند، اما در برخی موارد امکان انجام حرکات در خانه نیز وجود دارد.
برای بهره‌مندی از فواید فیزیوتراپی، فرد باید به یک روتین منظم که اغلب نیازمند یک یا دو جلسه در روز است متعهد باشد.
اگرچه مشاهده پیشرفت و بهبود شرایط به گذشت زمان نیاز دارد، نتایج اغلب ماندگار هستند.
آتل ها و بانداژ ها می توانند به ثابت نگه داشتن بخش های آسیب دیده زانو و پشتیبانی از آنها کمک کنند.
همچنین، مکمل هایی برای زانودرد مانند گلوکوزامین و برخی ترکیبات گیاهی در بازار وجود دارند اما شواهد علمی کمی از اثربخشی آنها پشتیبانی می کنند.
پیشگیری
فرسودگی بدن اجتناب ناپذیر است و پرهیز از آسیب دیدگی ها نیز دشوار است.
با این وجود، موارد زیر می توانند به حفظ یا بهبود تعادل، قدرت و انعطاف پذیری کمک کرده و محافظت در برابر زانودرد ناگهانی را ارائه کنند:
- تقویت بخش مرکزی بدن و کفل ها
- حفظ انعطاف پذیری در مفاصل
- بهبود هم‌ترازی
- افزایش سطح فعالیت ها به آرامی
- پوشیدن کفش های مناسب
انجام حرکات کششی به طور منظم
-----------------------------------------------------------
بیشتر بخوانید:
*3 نسخه طبیعی برای مشکلات زانو
*9 دلیل تورم زانو
*11 فرمول غذایی برای تسکین درد زانو
